Omhakken eik niet zonder gevolgen
‘Met het omhakken van eiken verbrak Bonifatius het verbond tussen mens en omgeving.’ Kunstenares Birthe Leemeijer kijkt met andere ogen naar missionaris Bonifatius dan we vanouds zijn gewend. In de podcast Eik & Ik legt ze uit hoe dat zit.
In de kerkgeschiedenis wordt Bonifatius als heilige held gezien. Hij predikte in het jaar 725 het Evangelie aan de heidenvolkeren in Duitsland en bracht hen tot bekering tot het christelijk geloof. Een van de methodes die hij daarvoor inzette was het omhakken van eikenbomen. De eik was in de Germaanse volkscultuur een heilige, goddelijke boom. Eiken waren gewijd aan de oppergoden Thor en Jupiter. Door de eik om te hakken wilde Bonifatius laten zien dat deze goden van minder betekenis waren dan de ware God. Uit overlevering is bekend dat Bonifatius in 723 in het Duitse Geismar een oude eik omhakte of liet omhakken. De boom viel in vier stukken uiteen. Van het hout van de gevelde en ontheiligde eik zou een kerkje zijn gebouwd.
Heersen over de bomen
Het neveneffect van deze evangelisatie hak-campagne is volgens kunstenares Birthe Leemeijer tot op de dag vandaag merkbaar in onze omgang met bomen. ‘Door de heilige eik om te haken kreeg de mens alles wat leefde tot zijn beschikking. De boom was niet langer een wezen, dat net als de mens onderdeel was van de natuur. Nee, vanaf dat moment was de leidende gedachte dat God de natuur voor de mens had geschapen. We mogen heersen over de bomen. Dat heeft in mijn ogen grote gevolgen. Kijk maar naar het gemak waarmee we in onze tijd oude bomen omhakken.’
In de podcast Eik & Ik gaat Wim Eikelboom op zoek naar de mythologische betekenis van de eik.
