Zo leer je je kind bij elke levensfase grenzen aan te geven

Babyfase: een veilige hechting

“Veel mensen denken dat de seksuele ontwikkeling pas begint bij de puberteit, maar dat is niet zo”, zegt Cocky. “Zowel de seksuele ontwikkeling als de sociaal-emotionele ontwikkeling spelen al vanaf de geboorte. En die bepalen het zelfbeeld van jouw kind. Bij ieder kind loopt deze ontwikkeling anders, maar één ding is zeker: de seksuele ontwikkeling is het hele leven in beweging en wordt gebouwd op ervaringen en herinneringen.”

Voor kinderen is het belangrijk dat zij veiligheid, respect en geborgenheid zien en voelen

Wat heel belangrijk is, is hoe jij als ouder emotioneel gezien op je partner en je kind zelf reageert. Vaders hebben daarbij ook een belangrijke rol in het zelfvertrouwen van het kind. Het knuffelen van je baby is ook heel belangrijk, dit zorgt namelijk voor een stevige en hechte basis van een gezonde emotionele en lichamelijke ontwikkeling bij je baby.

Peuterfase: nieuwsgierigheid

Peuters zijn nieuwsgierig naar hun eigen lijf en dat van anderen. “Vanuit je kind gezien is de nieuwsgierigheid naar zijn eigen lichaam onschuldig bedoeld”, zegt Cocky. “Om je kind het beste te begeleiden moet je eerst nadenken over jouw kijk op seks. Vind je het een raar of moeilijk onderwerp? Waar ligt dat aan? Jouw reactie op dit gedrag vormt ook de seksuele kijk van jouw kind. Reageer ontspannen en beschermend: ‘Wat onder je onderbroek zit is van jou en dat hoef je niet aan je vriendjes en vriendinnetjes te laten zien.’”

Kleuterfase: grenzen

Kleuters hebben wel behoeften aan lichamelijk contact, maar zijn zich bewuster van sociale regels. Toch experimenteren kleuters ook op lichamelijk gebied. Hoe reageer je als je kind iets vervelends heeft meegemaakt? “Zorg ervoor dat je er voor je kind bent, daar komt de hechting weer om de hoek kijken. Maar zeg vooral dat het niet oké is en bevestig het gevoel van je kind. Daarnaast kun je je kind aanleren: ‘Als iemand aan jou zit, zeg dan ‘Nee!’ en ga naar een volwassene”, zegt Cocky. “Noem voorbeelden van wat wel en niet gezond is. Leer je kind dat hij of zij meteen mag aangeven dat iets niet leuk is. Je lichaam is van jou en daar mag niet iedereen aankomen.”

Als je al krampachtig reageert op de vraag van je kind, is dat veelzeggender dan het antwoord dat je geeft aan je kind

Het is begrijpelijk dat je je kind wilt beschermen en dat doe je door op een rustige en ontspannen manier te praten over seks. Dat is het meest gezonde voor jouw kind. Houd het klein en luchtig, maar wees ook duidelijk. Tegen een kind van vier zeg je bijvoorbeeld: ‘Nee, dat doe je niet.’ Tegen een kind van 8 zeg je: ‘Dat is iets voor als je volwassen bent.’ Maar als je al krampachtig reageert op de vraag van je kind, is dat veelzeggender dan het antwoord dat je geeft aan je kind.”

Basisschoolfase: fantasie en werkelijkheid

Basisschoolkinderen, meestal vanaf 11 jaar, krijgen informatie over seks via hun vrienden en het internet. Let wel op! Kinderen kunnen fantasie en werkelijkheid niet onderscheiden. Hoe kun je je kind het beste voorbereiden op de gevaren van het internet? Cocky: “Leg je kinderen uit dat films niets zijn in vergelijking tot de realiteit. Praat over wat je kinderen zien in films. Als moeder praat ik ook veel over wat mijn kinderen online kijken. De aanwezigheid van porno kun je niet negeren. Maar praat wel met je kind over het verschil tussen online en de realiteit. Stel je kind de vraag: ‘Wat past bij jouw (christelijke) kijk op het leven?’ Vanaf het moment dat kinderen hun mobiele telefoon krijgen, moet je het wat meer loslaten.”

Laat je kind vooral ook zélf nadenken over wat goed is voor hem of haar

“Tip: zorg voor een veilige gespreksomgeving en verdiep je in de leefwereld van je kind. In seksuele opvoeding zit ook het aspect van oprecht luisteren en gezonde nieuwsgierigheid naar je kind toe. Begin een gesprek naar aanleiding van de actualiteit of vertel over je eigen seksuele opvoeding. Stel vragen zoals: ‘Praat je met je vrienden over seks?’, ‘Op welke manier geef jij je grenzen aan?’. Maar laat je kind vooral zelf nadenken over wat goed is voor hem of haar. Op die manier ontwikkelt hij of zij een stevige basis voor de seksuele ontwikkeling.

Puberfase

Pubers trekken het liefst met leeftijdsgenoten op en doen alles om ‘erbij’ te horen. Toch hebben de normen en waarden die jij als ouder meegeeft invloed op je puber. “Zorg vooral dat je kind eigenaar is van zijn of haar eigen seksuele waarden. Je kind heeft kaders nodig voor zichzelf en als ouder moet je die kaders geven. Praat zelf over seks en maak er grapjes over. Geef ook het goede voorbeeld en wees ervan bewust hoe jij zelf met dit onderwerp omgaat. De seksuele ontwikkeling gaat een leven lang door.

Cocky: “Na de #metoo schandalen zijn wij ons bewuster van wat seksueel grensoverschrijdend gedrag is. Dat is goed, daarop kunnen we actie ondernemen. Op onlinegedrag hebben wij als ouders minder grip. Wat onze pubers nu online zien en ervaren, hebben wij niet altijd op diezelfde online manier ervaren. Ik hoefde in mijn puberteit nooit na te denken over het sturen van online naaktfoto’s. In mijn puberteit had ik nog geen social media of smartphone. Jij kunt je kind wel voorlichting geven over de gevaren van naaktfoto’s sturen, maar het gaat om de intrinsieke motivatie van je kind: hoeveel waarde geeft jouw kind aan zichzelf? Als het kind onzekerder is van nature dan is het kwetsbaarder voor de sociale druk om een naaktfoto te versturen of door te sturen.”

Hoe geef ik mijn puber seksuele voorlichting?

“Geen zorgen”, zegt Cocky, “als ouder mag je soms ook weleens toegeven dat je het antwoord op een vraag niet weet. Vraag aan je kind om jou zijn belevingswereld uit te leggen. Mijn kinderen zeggen: ‘Mam, het is zo fijn dat je niet ongemakkelijk doet over dit onderwerp.’ Benoem seks op een niet te zwaar niveau. Houd het redelijk en relaxed. Zeg ook als opvoeder: ‘Ik hoef niet alles van jouw seksleven te weten’”, lacht Cocky.

Zorg dat er wederzijds vertrouwen is met je kind

“Seks is heel kwetsbaar. Het heeft alles te maken met macht en macht heeft veel invloed op ons zelfbeeld en ons gevoel van kwetsbaarheid. De seks die je het liefst wilt hebben, is ‘synchrone seks’: seks vanuit een basis van gelijkwaardigheid, liefde, trouw, vertrouwen en veiligheid. We realiseren ons steeds meer hoe kwetsbaar kinderen zijn op seksueel gebied. Als jij als ouder goed nadenkt over seks, kun je je kind ook veiliger en vanuit je eigen beleving en kwetsbaarheid meenemen in de seksuele ontwikkeling. Het is heel belangrijk dat je eigen kind zijn of haar grenzen definieert.”

Wil jij meer handvatten om met je puber in gesprek te gaan?

Schrijf je dan nu in voor onze tweewekelijkse nieuwsbrief! En ontvang gratis gesprekskaartjes.

Voornaam

Voornaam

E-mailadres

E-mailadres

Inschrijven

Lees onze privacyverklaring.

Cocky: “Mijn tip tot slot is: zorg dat er wederzijds vertrouwen is met je kind. Op die manier komt je kind sneller naar jou toe als er problemen zijn op seksueel gebied. De diepere laag van het zelfbeeld komt aan bod als je kind zelf gaat nadenken over zijn grenzen. Als ouder hoef je dus niet perfecte regels op te stellen, maar je moet hen stimuleren om zelf bewust krachtige keuzes te maken.”

Relatietherapeut Cocky Drost begeleidt al jaren (getrouwde) stellen en singles op het gebied van relatieproblematiek. In iedere aflevering praat Cocky met stellen over hun angsten, onzekerheden en verlangens. 'Je begrijpt me niet!' is vanaf 27 mei te beluisteren in je favoriete podcastapp.