Aafke Romeijn: ‘Als je depressief bent, verlies je al je zelfvertrouwen’
Muzikant en schrijfster Aafke Romeijn kan zich prima inleven in Koning Saul, die in de Bijbel bezocht werd door kwade geesten - de depressies van toen. In ons programma Lazarus vertelt ze over haar kwade ‘geest’ en hoe ze daarmee omgaat.
Als Aafke kijkt naar het schilderij van Koning Saul en David, waarop David met muziek probeert de ‘kwade geest’ van Saul te verjagen, ziet ze leegte en verlatenheid. Saul kijkt niet naar David, hij luistert alleen. ‘Heel herkenbaar. Als je diep in een depressie zit, is focussen moeilijk. Je kunt alleen luisteren met een afgewende blik, of kijken met je oren dicht.’
Monster Godzilla
Al zolang ze zich kan herinneren, wordt Aafke in periodes van haar leven bezocht door Godzilla, zoals ze haar depressie noemt. Een monster dat haar steeds in bezit neemt. Het gevoel valt te vergelijken met in het donker naar huis lopen, legt ze uit. ‘Dat je ineens het idee hebt dat een man met een mes achter je aanloopt. Maar steeds als je omkijkt, zie je hem niet.’ Zelfs in haar kindertijd ervoer ze deze gevoelens, maar dan nog heftiger. Toen had ze nog niet de woorden om uit te leggen wat ze precies voelde. Veel angst, en wanhoop. Waarom, dat wist ze toen niet.
Net als Saul had ook David had moeilijke periodes in zijn leven. In Psalm 22 schrijft hij: Mijn God, waarom heeft U mij verlaten? Deze specifieke tekst is voor Aafke niet onbekend. Tijdens haar studie begon ze uit verveling teksten op haar muur te schilderen, en deze was een van de eersten. ‘Ik vond dit zo’n krachtige manier om uitdrukking te geven aan de eenzaamheid die depressie geeft. Het voelt ook echt alsof iets je verlaten heeft: de wil om dingen te doen en te bestaan.’
Lees ook: Depressie in de Bijbel? Jazeker, het overkwam zelfs koningen…
Golven van levenslust
Ze baalt soms flink dat ze depressies heeft. Toch is dat vooral het geval als ze in een dal zit. Want het heeft ook een andere kant: dezelfde kracht die haar kwaad doen in tijden van grote somberheid, geven haar in lichtere tijden juist golven van levenslust. ‘En geweldige verbeeldingskracht, een rijke denkwereld en een sterk empathisch vermogen voor mensen die hetzelfde meemaken.’ Godzilla heeft dus meerdere kanten.
Wat helpt in die moeilijke tijden is haar omgeving. Een man die haar begrijpt, en haar vrolijke dochter. Dat maakt het makkelijker om ‘eruit te komen’. ‘Als je een kind hebt, is die band zo sterk, dat je denkt: Ik kan nu wel heel depressief gaan doen, maar ze moet wel gewoon eten. En ik moet tegen haar wel normaal doen. Dat is een kracht die vaak sterker is en het wint van de wanhoop.’
Zelfvertrouwen opbouwen
Met David gaat het aan het einde van de psalm beter. Ook dat is heel herkenbaar voor Aafke: ‘Als je depressief bent, verlies je al je zelfvertrouwen. Dat is een belangrijk deel van wat er gebeurt: je vertrouwt niet meer op je eigen kracht om eruit te komen. En herstellen van een depressie is voornamelijk dat zelfvertrouwen weer opbouwen’, legt ze uit. Dat neemt dan steeds een beetje toe en de momenten dat ze zich slecht voelt, worden korter.
‘De euforie die je ervaart als je uit een depressie komt, maakt ook dat je echt alles ervaart als prettig, dat je voor alles dankbaar bent, voor de kleinste dingen, zonder dat je daar je best voor hoeft te doen.’
Ons tv-programma Lazarus met Aafke Romeijn is te zien op de late avond van maandag 10 mei om 23.20 uur of later hier na te kijken.
Godzilla is ook de naam van de nieuwe plaat van Aafke die binnenkort uitkomt. Ze schrijft op haar website: ‘Godzilla gaat over de lange weg uit een depressie, naar het licht, en borduurt voort op de teksten uit Leegstand, mijn dichtbundel die tijdens de eerste lockdown verscheen.’ Dit is de eerste single van het album:
Foto's: Laurette de Kievit
