Als gelijkheid en veiligheid botsen

Dat zit zo: deze week sprak de rechter uit dat de Marechaussee niet langer etnisch mag profileren. Dat is een dure term voor selecteren op iemands afkomst of huidskleur. Tot nu toe was het toegestaan om mede op grond van huidskleur mensen aan te houden op het vliegveld, bijvoorbeeld als je op zoek bent naar een mensensmokkelaar uit een bepaald land. De rechter heeft nu vastgesteld dat dat niet langer mag: het is een “bijzonder ernstige vorm van discriminatie”.

Grote vreugde bij Mpanzu Bamenga, een voormalig D66-raadslid met een donkere huidskleur uit Eindhoven. Hij werd aangezien voor een Nigeriaanse mensensmokkelaar en aangehouden op het vliegveld. De rechtszaak die hij tegen die aanhouding aanspande, verloor hij in eerste instantie. De rechtbank schreef dat iemands huidskleur een objectieve aanwijzing kan zijn voor iemands herkomst. Maar een hogere rechter oordeelde deze week dus dat de aanhouding niet had mogen plaatsvinden.

Begrijp me goed: ik snap de vreugde van Bamenga en andere mensen van kleur heel goed. Je zult er maar keer op keer worden uitgepikt bij controles, enkel en alleen omdat je een donkere huidskleur hebt. Dat lijkt me mega-irritant. Ik kan me goed voorstellen dat je dan ervaart als tweederangsburger gezien te worden.

Maar nu het perspectief van de marechaussee: als je een Nigeriaanse mensensmokkelaar zoekt, lijkt huidskleur me geen raar criterium.

Niet lang geleden wilde de politie in Amsterdam iets doen aan messenbezit onder jongeren. Er werd onder strenge voorwaarden een proef gedaan met preventief fouilleren. Dat helpt de politie om de stad op sommige plekken veiliger te maken, zo is de gedachte.

Helaas: de proef is stopgezet. De reden? Het bleek dat bij de proef vooral jongeren werden aangehouden! Je zou zeggen: “Niet zo gek als je messenbezit onder jongeren wilt terugdringen”, maar nee: leeftijdsdiscriminatie.

Dat laatste kan vermoedelijk alleen in Amsterdam, maar toch: als je totale gelijkheid wilt op alle gebieden en tegelijkertijd mensen wilt opsporen, wordt het heel ingewikkeld.

Gelijkheid is een belangrijke waarde in onze samenleving, maar niet de enige. Veiligheid is ook belangrijk. Die twee kunnen botsen en dus zal per keer een gewetensvolle afweging tussen die twee waarden gemaakt moeten worden. Mij lijkt dat gelijkheid daarbij niet bijna automatisch voorrang moet krijgen op veiligheid.