De roep om een vaccinatieplicht

In deze coronapandemie gebeuren voortdurend dingen die we niet voor mogelijk hadden gehouden en die voorheen nadrukkelijk werden uitgesloten. Van (indirecte) vaccinatiedrang zou nooit sprake zijn, stelde coronaminister Hugo de Jonge eerder in de pandemie. Maar met het voorstel om niet-gevaccineerden uit te sluiten van evenementen en horecagelegenheden (2G) dringt hij natuurlijk feitelijk wel aan op vaccinatie.

De coronapandemie is voortdurend hardnekkiger dan we denken. Het valt eigenlijk telkens tegen. Optimistische scenario’s komen niet uit, sombere wel. En dus moeten we, om te voorkomen dat we telkens opnieuw in een lockdown belanden, iedereen verplichten een vaccin te nemen, zeggen sommige virologen en politici dus inmiddels.

Het lijkt mij een weg die bezaaid ligt met morele voetangels en klemmen. De in de grondwet gewaarborgde integriteit van het menselijk lichaam is een groot goed. En gewetensbezwaren hebben we altijd zwaar gewogen in ons land. Beide zijn niet absoluut, dat weet ik, maar toch: welk moreel recht heeft een eventuele meerderheid om grondrechten en gewetensbezwaren met voeten te treden en mensen te verplichten tot het nemen van een vaccin.

De roep om een vaccinatieplicht getuigt wat mij betreft ook van een inmiddels toch wel misplaatst geloof in het menselijke kunnen om deze pandemie in onze macht te krijgen: alsof we de situatie dan wel op zeker onder controle krijgen. Een vaccinatie is niet waterdicht. Inmiddels weten we dat ook gevaccineerden het virus kunnen oplopen, ziek kunnen worden en het virus verder kunnen verspreiden. En zelfs als dat niet het geval zou zijn, kan een virusvariant roet in het eten gooien.

Tegelijkertijd wijst alles erop dat vaccineren echt verschil maakt. Dat het aandeel van niet-gevaccineerden op de IC’s buitenproportioneel groot is bewijst dat. En dus is er alle reden om wel een vaccin te nemen, als je geweten je dat toestaat.

Misschien is een opkomstplicht een werkbaar compromis, zoals de Belgische moraalfilosoof Patrick Loobuyck vorige week opperde: iedereen moet naar de vaccinatielocatie komen, maar ter plekke mag je, na uitleg, het vaccin ook weigeren. Zodat iedereen in ieder geval kennis heeft genomen van de voor- en nadelen van vaccinatie.