Ethische bezwaren bij IVF: 'Het was een eenzame worsteling, want wat is wijsheid?'

Leila Noorlander: “Ik voelde me niet zo lekker. Al jaren had ik geen zwangerschapstest meer gedaan, maar ik had toevallig er nog eentje liggen. Ik bleek zwanger te zijn! Dat was zo bijzonder. Zeker omdat ik het traject de hele tijd met God had afgestemd en daardoor die medicijnen niet had gebruikt.”

Jarenlang probeerden Leila en haar man om zwanger te worden. Door vruchtbaarheidsproblemen was de kans dat dit op natuurlijke wijze zou lukken minder dan 1%. Toch zijn ze gezegend met twee kinderen, via de natuurlijke weg. Desalniettemin hebben ze in de jaren voorafgaand aan dit wonder in een fertiliteitstraject gezeten. “Dat was een eenzame worsteling, want wat is wijsheid? We wilden het wel in de afhankelijkheid van God doen.”

Wel of geen ICSI?

Na twee jaar proberen om op natuurlijke wijze zwanger te worden besluiten Leila en haar man om het medisch circuit in te stappen. “Dat eerste stukje met de onderzoeken ging heel snel. Het bleek dat het bij ons beiden complex was. Toen is er gelijk een aanbod gedaan voor ICSI, want dat was onze enige optie.”

Het gesprek met de arts hierover verliep op z’n zachts gezegd niet heel prettig. “We hadden geen zeggenschap over hoe die behandeling zou gaan. Ik zou een hormoonbehandeling krijgen en alle eitjes die daaruit voort zouden komen, zouden ze bevruchten en invriezen. Het was alles of niets. Dat riep bij ons wel vragen op, want in het gunstigste geval nemen ze tien eitjes en er worden er tien bevrucht. En stel het lukt al na de tweede keer terugplaatsen, dan heb je er nog acht over. We hebben aangegeven waarom we er zo over dachten en waarom we dit moeilijk vonden, maar dat gesprek liep echt niet fijn.”

Het was alles of niets, dat riep bij ons vragen op

Ze besluiten om het traject tijdelijk stil te leggen. “Dat was heel pittig. Je worstelt met van alles, maar ook met God. Je hebt zo’n enorm verlangen naar een kind. Ik kon dat niet rijmen met waarom we dan geen kind zouden krijgen. Waarom heb ik dan dat verlangen? Neem dat verlangen dan maar weg, dan kan ik er tenminste mee dealen,” dacht Leila destijds.

Uiteindelijk pakken Leila en haar man na een jaar het traject weer op, als ze via christelijke connecties bij een goede fertiliteitsarts terecht komen. Ze gaan gelijk de medische molen in en besluiten om toch te gaan voor een ICSI-behandeling. “Deze fertiliteitarts ging niet helemaal voor het maximale aantal eitjes stimuleren, want dat zou gevaarlijk zijn omdat ik PCOS heb. Daarom kreeg ik eerst medicatie, zodat dit er minder zouden zijn. Maar ook zij deden nog steeds niet aan beperking, dus ze zouden wel alle eitjes die er dan waren eruit halen en bevruchten. Dat bleef onze worsteling. We wilden echt alles in de afhankelijkheid van God doen. We doorliepen dat proces stapje voor stapje samen met de Heer. We wilden niet iets doen wat buiten Zijn wil om is. Onze gedachte was: als het niet goed is, dan zouden we dat wel ervaren.”

Verschillende medicijnen

Voordat de behandeling plaats kan vinden, moet Leila verschillende medicijnen slikken om een regelmatige menstruatie te krijgen. “Daarvan ben ik een jaar lang heel ziek geweest. Iedere dag moest ik overgeven en op een gegeven moment stortte ik in: ik had maatje 34 en heel veel maagklachten. Hierdoor moest ik stoppen met de medicijnen en zou ik andere krijgen. Over dat nieuwe medicijn werd gezegd dat ik er flink van aan zou kunnen komen en dat ik tijdens het slikken van deze medicatie niet zwanger mocht worden.”

Het wonder

Leila haalt de medicijnen op bij de apotheek, maar slikt ze nog niet direct. “Ik had hier geen goed gevoel over. Dit voelde zo tegenstrijdig: medicijnen slikken om uiteindelijk zwanger te worden, maar dan nu juist niet zwanger mogen worden. Ik besprak dat met mijn moeder en zij zei: ‘Bid er maar voor wat wijsheid hierin is en God zal je antwoord geven.’ Ik wist het gewoon niet. Zo lang ik het gevoel had dat ik het niet moest doen, stelde ik het een beetje uit. Totdat ik uiteindelijk zwanger bleek te zijn van ons eerste kind! En een paar jaar later was ik opnieuw in verwachting. Dat blijft zo bijzonder! Echt een wonder waar we heel erg dankbaar voor zijn!

Ethische kwesties

Ook al heeft Leila uiteindelijk twee kinderen gekregen zonder behulp van ICSI, ze was al wel begonnen aan het traject. Dat heeft ze ervaren als een eenzame worsteling, vanwege onder meer de ethische bezwaren vanuit haar geloof. “Er zijn veel ethische kwesties rondom medische hulp bij een kinderwens. Deze bezwaren zijn niet persoonlijk tegen ons gezegd, want we deelden het ook niet echt met onze omgeving, maar we lazen er wel van alles over. Soms kwam ik artikelen tegen waarvan mijn haren rechtovereind gingen staan, omdat het zo oordelend was: het was slecht en het mocht niet zo. Dat deed pijn om te lezen, want je verlangt zo naar een kind. Wat wel heel bijzonder was: in het begin kregen we in een week tijd op drie verschillende manieren, zonder dat mensen wisten waar we doorheen gingen, de Bijbeltekst: ‘Zou er voor de Heer iets te wonderlijk zijn.’ Daar hebben wij ons gaande onze weg, ook tijdens onze worstelingen met ethische vraagstukken, aan vastgehouden."

Ik denk dat je je oordeel en mening achterwege moet laten

"Als ik er nu op terugkijk had ik op dat moment mensen nodig die er voor me zouden zijn, zonder dat ze er een mening over hadden. Als iemand worstelt met ethische kwesties, hoe fijn is het dan als je iemand naast je hebt staan die samen met jou op zoek gaat. Ik denk dat als je als christen niet worstelt met deze materie, dat je je oordeel en mening achterwege moet laten. Elke christen die dit proces doorloopt in afhankelijkheid met God, zal andere keuzes maken daarin. De een zal verder gaan dan de ander. Als stel moet je je kunnen verantwoorden naar God toe en dat is voor iedereen anders.”

Maakbaar

Dat het per persoon verschilt welke keuzes daarin goed voelen, weet ook Ageeth Huizer. Zij en haar man hadden een kleine kans om kinderen te krijgen op natuurlijke wijze. Toen een arts hen vertelde over IVF, aangegeven hier niet voor te kiezen. “We hadden ons daar zelf ook al in verdiept: Wat zijn de consequenties? Hoe gaat dat in zijn werk? En ook hoe staan we daarin met betrekking tot ons geloof? We hebben verschillende vrienden en familie die wel gebruik hebben gemaakt van IVF en dat is natuurlijk prima. We respecteren ieders keuze en belangrijk is dat je doet wat voor jou goed voelt. Maar voor ons ging het traject met IVF een stap te ver, want dan wordt het leven maakbaar en dat voelde voor ons niet goed.”

“In principe is zwanger raken iets wat in het lichaam plaatsvindt: we zien het als een wonder van God. Iets wat je door God gegeven wordt. En als dat niet lukt, dan zou je door menselijk ingrijpen je kinderwens alsnog in vervulling kunnen laten gaan. Daar hebben we voor onszelf de grens getrokken.” Voor het gesprek met de gynaecoloog had Ageeth wel IUI geprobeerd, maar dat liep op niks uit. “Bij een IUI-behandeling, vindt de bevruchting nog wel plaats in je lichaam, dan grijp je daarin niet in als mens. Een andere reden voor ons om niet verder te gaan met IVF was dat als je een IVF-behandeling ondergaat, je de kans hebt dat een aantal bevruchte eicellen wordt ingevroren en niet gebruikt worden. Dat is toch wel het begin van een nieuw leven dat dan verloren gaat. Dat was voor ons eigenlijk de belangrijkste reden om daar niet voor te kiezen.”

Reacties uit de omgeving

In hun omgeving werd wisselend gereageerd op hun keuze. “Mensen die ook christelijk zijn, hadden er begrip voor. Ze waren wel teleurgesteld voor ons dat onze kinderwens niet in vervulling ging. Maar vooral mensen die niet gelovig zijn begrepen het minder goed en hadden iets van: de mens heeft toch ook de wijsheid gekregen om IVF-behandelingen te ontwikkelen en van die mogelijkheden zou je dan toch ook gebruik mogen maken? Ik snap ook wel wat ze zeggen, maar dat kun je doortrekken naar allerlei onderwerpen. Het was voor ons belangrijk dat we de juiste keuze zouden maken op basis van ons geloof. We wilden onze keuze kunnen verantwoorden naar God toe.”

Vooral mensen die niet gelovig zijn begrepen het minder goed

Na een periode van bezinning besluiten Ageeth en haar man om voor adoptie te kiezen. “Het moment dat we het adoptieproces in gingen, werden we steeds enthousiaster. In de verschillende keuzes die je moet maken in zo’n traject kregen we steeds meer het vertrouwen dat God erbij was en er ergens een kindje was waar we met alle liefde voor mochten gaan zorgen. En hierdoor kregen we de bevestiging dat we niet voor niks geen biologisch eigen kindje hadden gekregen.” Dat traject was ook weer een onzekere tijd, want het duurde maar liefst vier jaar. “Uiteindelijk kregen we via het adoptiebureau een telefoontje: ‘Gefeliciteerd, jullie krijgen een zoon.’ En drie jaar later kregen we onze dochter. Inmiddels twee fantastische pubers, waar we ontzettend veel van houden.

Door mijn verhaal te delen hoop ik andere vrouwen, die zichzelf hierin herkennen, iets mee te geven om over na te denken. Want zelf vond ik het in die tijd heel fijn om boeken, tijdschriften en veel persoonlijke verhalen te lezen. Wij hebben destijds enorm geworsteld met de vraag wat God’s plan was met onze kinderwens die niet in vervulling ging. Maar Hij heeft ervoor gezorgd dat wij op Zijn manier en op Zijn tijd een heel gelukkig gezin zijn geworden.”

Willen jullie geen kinderen?

Met de podcast Willen jullie geen kinderen? wil presentatrice Anne-Mar het taboe op praten over een niet vervulde kinderwens doorbreken. Ze spreekt met (ervarings)deskundigen en is openhartig over haar eigen vruchtbaarheidstraject. Luister de eerste aflevering hieronder.