‘God gaat door met onvolmaakte mensen’

U voelde zich niet geschikt als vrouw van een evangelist, schrijft u in uw boek. Waarom niet?

“Toen Herman mij al na onze eerste date ten huwelijk vroeg, was ik 19 jaar en had ik mijn leven nog maar een halfjaar eerder aan God gegeven. Hij was 6 jaar ouder en had een Bijbelschool achter de rug. Ik voelde me zo’n gewoon meisje naast hem. Nadat we er samen voor hadden gebeden, voelde ik zo’n grote rust, dus zei ik ‘ja’.”

Op dag 1 van jullie huwelijk stond er al een jongen in nood bij jullie op de stoep. Veel mensen vonden bij jullie een open deur. Werd u daar nooit moe van? 

“Ik heb altijd al liefde gevoeld voor mensen die problemen hebben. Mijn hart gaat gelijk open, daar hoef ik geen moeite voor te doen. Om die reden was Herman verliefd op mij geworden. Ik verzuchtte weleens: ‘Ik wou dat we een gracht met een ophaalbrug om ons huis hadden, zodat we die af en toe omhoog konden halen. Maar onze deur stond altijd open.”

Als mijn kindje zomaar kon worden weggenomen, kon dat toch ook met Herman gebeuren?

De eerste grote beproeving kwam toen jullie zoontje bij de geboorte overleed. Hoe reageerde u?

“Ik had een naïef, kinderlijk vertrouwen op God en geloofde dat er geen haar op mijn hoofd zou worden gekrenkt buiten Gods wil om. Daardoor liet ik het verdriet niet echt tot me binnendringen. Toen mensen om me heen zeiden dat Satan hierachter zat, raakte ik helemaal van slag. Ik kwam in een geloofscrisis terecht en werd heel angstig. Als mijn kindje zomaar kon worden weggenomen, kon dat toch ook met Herman gebeuren? Op een gegeven moment werd ik zelfs bang voor de angst. Toen onze geestelijke moeder Corrie ten Boom een tijdje in Nederland verbleef, leerde ze me twee belangrijke lessen. Ze vouwde haar linkerduim in haar rechterhand, boog daar haar rechtervingers omheen en daarna ook haar linkervingers.Ze zei erbij: ‘Als Satan komt, moet hij door God en Jezus heen om bij jou te komen. Daarna gooide ze een stuiterbal op de grond, waarbij ze uitlegde dat we ons soms een speelbal van de duivel voelen, maar dat Gods eeuwige armen ons altijd opvangen, waardoor we zelfs steeds hoger kunnen komen. Mijn naïeve geloof werd langzaam vervangen door een dieper geworteld geloof.”

Jullie hebben onder de naam ‘In de Ruimte’ heel wat opgezet: kinderkampen, een bijbelschool, een rehabilitatiecentrum voor jonge mensen met psychische problemen, evangelisatieacties, trainingen voor kinderwerkers, conferenties over huwelijk en gezin, conferenties voor gescheiden vrouwen, de Evangeliegemeente... Op welk werk bent u het meest trots?

“Trots is niet het juiste woord, dankbaar wel. Toen In de Ruimte als het ware stierf, werd het evangelisch voortgezet onderwijs onder de naam De Passie geboren. Er zijn nu drie middelbare scholen met ongeveer 2500 leerlingen en in november vieren we het 20-jarig bestaan. De Passie heeft op den duur nog veel meer impact dan In de Ruimte, omdat jongeren er elke dag met het evangelie worden bereikt. Hermans principe was altijd: niet optellen, maar vermenigvuldigen. We trainden mensen op zo’n manier, zodat zij het zelf weer konden doorgeven.” 

Geen overwinning zonder strijd, lees ik vaak in uw boek. Was het faillissement van In de Ruimte in 1998 jullie grootste strijd? 

“Zeker. In mijn boek beschrijf ik hoe dat is gelopen en hoe moeilijk die periode voor ons is geweest. Maar in de moeilijke periodes komt het erop aan; daaruit blijkt of je op God blijft vertrouwen. Als een wonder van God kwam er na acht jaar verzoening met het interim-bestuur en de Evangeliegemeente. Hoe God daarin heeft gewerkt was heel bijzonder. Ik denk dat dit het hoogtepunt is van het boek.”

Je kunt door zoiets pijnlijks ook bitter raken. Wat is jullie recept tegen bitterheid geweest?

“Voordat In de Ruimte failliet ging, hadden we al goed onderwijs gehad over bitterheid. Een Chinees spreekwoord zegt: ‘Een bitter hart eet zichzelf op’. Het is slecht voor jezelf en staat in tussen jou, God en andere mensen. In Hebreeën 12:15 staat dat bitterheid besmettelijk is. Hoe langer bitterheid in je hart zit, hoe moeilijker het is om je ervan te verwijderen. Vanaf het begin maakten we de keuze om bitterheid geen plaats te geven in ons hart. We gaven het elke keer terug aan God en vroegen Hem om ons te helpen om de mensen met wie we een conflict hadden te zegenen. Dat is het mooie: God kan ons willen en werken bewerken.”

U heeft in al die jaren vele mensen tot Jezus zien komen. Heeft u een verhaal dat eruit springt? 

“Tijdens een van de vele huwelijksconferenties die we gaven, zaten we in een ruimte met een open haard in het midden die helemaal doorzichtig was. Er was nog niks inhoudelijks gezegd, toen een man tijdens het voorstelrondje de ruimte verliet. De man bleek tijdens zijn zeemansleven vreemd te zijn gegaan, maar hij had het nooit aan zijn vrouw durven vertellen. Toen hij die doorzichtige open haard zag, dacht hij: zo zou het eigenlijk tussen mijn vrouw en mij moeten zijn. Hij vertelde alles aan zijn vrouw en hoewel het niet gemakkelijk was voor zijn vrouw, was ze ook opgelucht. Ze had altijd ervaren dat er iets tussen hen instond. Hun huwelijk werd erdoor vernieuwd.  Zo heb ik nog veel meer echtparen gezien die op het punt stonden om te scheiden, maar na een huwelijksconferentie toch bij elkaar bleven. Al ging dit soms door diepe dalen heen.”

U en Herman zijn ook lang en gelukkig getrouwd geweest. Wat was jullie geheim?

“Het allerbelangrijkste is dat je steeds weer voor elkaar kiest. Je trouwt met elkaar, omdat je van elkaar houdt. Maar het huwelijk is meer dan dat; het is een verbond dat je steeds opnieuw moet bevestigen. Een besluit om van elkaar te houden, juist in moeilijke tijden. Natuurlijk botste het ook soms tussen ons. In Spreuken 27:17 staat: ‘Zoals men ijzer scherpt met ijzer, zo scherpt een mens zijn medemens.’ Je moet confrontaties niet uit de weg gaan, maar hebt elkaar nodig om elkaar te scherpen. Dat is een heel kostbaar proces. Als er spanningen zijn, praat er dan over op een zorgvuldig uitgekozen moment, voordat het te hoog oploopt. Ik noem dat ‘plezierig botsen’.”

In de laatste jaren van zijn leven had Herman dementie. Hoe ging u daarmee om?

“Het was een moeilijk, langzaam proces en ik heb veel geduld moeten leren. Ik heb vaak in zak en as gezeten: hoe nu verder? Toch voelde ik elke keer weer dat God me droeg, juist als het moeilijk was. Herman heeft me tot het einde toe zijn liefde gegeven. Hij voelde haarfijn aan als ik verdrietig was, dan troostte hij mij, ook al kon hij niet eens meer iets zeggen. Zijn verstand ging achteruit, maar zijn gevoel ging vooruit. Zijn geloof hield hij vast. Als ik hem voorlas uit de Bijbel of met hem bad, zei hij: ‘Ja, ja, ja…’ Zag hij de naam Jezus in het liedboek waaruit we zongen, dan bleef hij dat woord omcirkelen.” 

Ik heb het gevoel dat ik nu in mijn bonustijd leef

Vier jaar geleden overleed Herman. Wat doet u als u hem mist?

“Dan denk ik aan waar hij is, in de hemel, waar hij het fantastisch heeft. Het eerste jaar bracht ik elke week verse bloemen naar zijn graf. Nu raakt het gemis steeds een beetje naar de achtergrond. Ik heb een gevuld en vervuld leven en mag nog mooie dingen doen. Omdat ik kanker heb gehad en heel ziek ben geweest, heb ik het gevoel dat ik nu in mijn bonustijd leef. Ik wil nog zoveel mogelijk schrijven. In september komt mijn dagboek ‘Wijs wandelen in deze wereld’ uit.Ik doe alleen nog datgene waarvan ik denk dat God het wil.

God blijft getrouw. Waaruit blijkt dat het meest in uw leven? 

“Herman en ik zijn maar heel gewone mensen die zich hebben toegewijd aan Hem. Dat betekent niet dat we volmaakt waren; we waren zelfs heel erg onvolmaakt. We zijn veel mensen tot zegen geweest, maar hebben zeker ook mensen pijn en verdriet gedaan. En toch bleef God door ons heen werken. Daarin zie ik Gods trouw. Je hoeft alleen maar beschikbaar te zijn; hij maakt je bekwaam. God gaat door met onvolmaakte mensen. Hij die in ons een werk begint, maakt het af.”

Lees ook: Vijf liefdestalen voor mensen met Alzheimer

God blijft getrouw – dwars door het vuur heen. Els ter Welle, Het Zoeklicht, 2019