God schittert door afwezigheid

Erik onderzoekt zijn familiegeschiedenis en de daarbij behorende Joodse tradities

3 juni 2022 · Leestijd 3 min

· ·

"Ik ben Joods", dat beaamt filmmaker Erik Fransman volmondig. Ingewikkelder is de vraag of hij zich Joods voelt. In de EO-documentaire 'God schittert door afwezigheid' onderzoekt hij zijn familiegeschiedenis en de daarbij behorende Joodse tradities.

Tijdens deze zoektocht stuit hij ook op het veelal onbesproken oorlogsverleden van de familie Fransman. Verder gaat hij de confrontatie aan met zijn eigen weerzin tegen religie. Een eerste bezoek aan 'Het beloofde land' geeft hem ruimte om te reflecteren.

In de documentaire 'God schittert door afwezigheid', die je kon zien bij de EO op zondag 22 mei, volgen we Erik Fransman tijdens zijn zoektocht naar zijn Joodse identiteit. Zo staat hij stil bij het eerste afspraakje van zijn grootouders net voor de oorlog. Ook bestookt Erik zijn familieleden met prangende vragen, die hij stelt om zo dichter bij de kern van zijn Joodse gevoel te komen.

Religieuze tradities

Hoe kan zijn oom Rob met zijn gezin de religieuze Joodse tradities omarmen terwijl ze niet gelovig zijn? Waarom heeft oom Joost daarentegen zijn hele leven geprobeerd zijn Joodse komaf te verbergen? De film, waar Erik aan werkt, lijkt voor deze oom een kantelpunt te zijn, hij vindt dat het nu wel eens klaar moet zijn met zijn eindeloze onderduiken.
Zijn nicht Vivian, heeft na een periode in Israël te hebben gewoond, haar joods-zijn volledig omarmd. Zij draait de rollen om en confronteert Erik met een kritische wedervraag. Ze vraagt hem waar hij nu eigenlijk zo bang voor is.
Al deze ontmoetingen inspireren Erik om zijn weerzin onder ogen te komen maar ook om nog een stap verder te gaan door een reis te maken naar Israël. Hier gaat hij met toevallige passanten het gesprek aan over religie en traditie. Tijdens deze tocht wordt Erik geconfronteerd met zichzelf en zijn verleden. Eenmaal terug in de straten van Amsterdam heeft Erik eindelijk ruimte voor reflectie. Is zijn zoektocht voldoende geweest om een antwoord te vinden op de vraag of hij zich ook Joods voelt?

Credits: 'God schittert door afwezigheid' is een film namens de Joodse programmering van de EO. Regie: Erik Fransman; productie: Tanja Warning, Memphis Features; eindredactie EO: Alfred Edelstein