“Hij dreigde onze zoon van het balkon te laten vallen”

“Vorige maand was het 28 jaar geleden dat ik uit mijn eerste huwelijk gestapt ben. Ik eet er nog elk jaar een gebakje op”, vertelt Ilja. Ze is vrijwilliger in een buurthuiskamer van het Leger des Heils. Het gaat nu goed met haar, hoewel haar verleden haar bijna dagelijks nog haar hoofd spookt.

“Mijn vader verdween op mijn vierde uit mijn leven en keek daarna nog weinig naar mij om. Hij behandelde mijn moeder niet goed en daarom zijn wij vertrokken.” Ilja haar moeder kreeg een nieuwe relatie, maar haar stiefvader had meer oog voor zijn eigen kinderen. “Ik liep in tweedehands kleding en er werd naar mij niet omgekeken. Ook op school werd ik gepest.”

Die bodem maakte dat Ilja zich op jonge leeftijd al minderwaardig voelde. Op haar achttiende ging ze uit huis en ontmoette haar eerste vriend. “Ik had geen voorbeeld hoe een man je goed moest behandelen, maar ik was wel heel erg op zoek naar bevestiging.” Een combinatie die haar kwetsbaar heeft gemaakt. “Dat maakte dat ik veel te veel pikte in mijn relaties.”

“Ik vond mezelf een waardeloos stuk stront”

“Ik kreeg van mijn vriend een ‘pieper’ als ik naar de winkel ging. Als ik mij na vijftien minuten niet meldde, dan dacht hij de vreselijkste dingen van mij: dat ik was vreemdgegaan. Ik deed niets goed.” Langzamerhand begint Ilja daar zelf in te geloven. “Als je elke dag hoort hoe waardeloos je bent, dan wordt dat je waarheid. Ik vond mezelf in die tijd niet meer dan een waardeloos stuk stront.”

Naast de geestelijke klappen werd Ilja ook lichamelijk toegetakeld. “Hartje zomer liep ik in lange mouwen en lange broeken, want de blauwe plekken mochten niet gezien worden.” Maar Ilja bleef bij haar man. Bij hem weggaan, kwam niet in haar op. “Ik had niet het idee dat ik beter verdiende.” Maar die situatie veranderde zodra Ilja haar eerste zoon kreeg.

De druppel

“Ik had al snel door dat onze baby niet op de eerste plaats kwam. Zodra we uit het ziekenhuis kwamen werd er eerst uitgerekend hoeveel geld er naar drank en drugs moesten en van wat over was kon ik luiers kopen.” Op een dag toonde haar man ineens wel interesse in de baby. “Hij zei: pak jij even die babydoekjes uit de keuken, ik hou hem wel even vast.”

“Hij vroeg me het geld te pakken, anders zou hij onze zoon van het balkon laten vallen”

Toen Ilja terugkwam zat haar man niet meer op de kamer. “Hij stond op het balkon en hield onze zoon over de reling. Hij vroeg mij om het geld dat ik van mijn moeder had gekregen en dat ik had verstopt. Anders zou hij mijn zoon van het balkon laten vallen.” Het bleef niet bij een dreigement, vertelt Ilja. “De onderburen hadden de commotie op het balkon meegekregen en wisten mijn zoon met dekens op te vangen. Dit was voor mij de druppel.”

Maar weggaan ging niet van de één op andere dag. “Ik bleek zwanger te zijn van een tweeling. Bij een volgende escalatie sloeg hij met een koevoet op mij in, waardoor één kindje helaas voor de geboorte is overleden. Hulp vragen was op dat moment voor Ilja een moeilijke stap: “Mijn omgeving wist van niets. Mijn moeder kwam er uiteindelijk achter en samen met haar hebben we mijn ontsnapping goed voorbereid.”

Gezinsdrama

“19 maart ben ik uiteindelijk weggegaan. Er zijn onvergeeflijke dingen gebeurd, maar ik ging weg voor mijn kinderen, niet voor mezelf.” Met de kennis van nu ziet Ilja een patroon dat steeds terugkeert. “Eerst lijkt alles mooi en dan komt de ware aard naar boven, maar dan zit je er zo ver in dat je het toelaat, want je weet niet beter.”

Dan gebeurt inderdaad het ongelooflijke: Ilja belandt jaren later weer in eenzelfde relatie. “Mijn tweede huwelijk heb ik twaalf jaar lang volgehouden. Ook hij mishandelde mij. Dan keken we televisie en als er een gezinsdrama voorbijkwam dan zei hij: Jij bent de volgende. Ik kreeg nog twee kinderen en voor hen bleef ik in die relatie: ik kon hen beter beschermen als ik erbij was.”

Dat Ilja niet eerder uit de relatie is gestapt, doet haar nog steeds veel verdriet. “Jeugdzorg raakte op den duur betrokken en ik heb een hoge prijs betaald: Lange tijd mocht ik mijn kinderen niet zien en dat doet echt pijn.”

“Telkens als ik de trap opging zag ik mezelf met mijn hoofd tegen de traptrede geslagen worden.”

Wat Ilja door heeft gemaakt is voor haar een bekend verhaal, want ook haar moeder heeft dit meegemaakt. “Mijn moeder heeft vroeger aan haar vader geen goed voorbeeld gehad en ook zij zat in een gewelddadige relatie met mijn eigen vader. Alles wat zij heeft meegemaakt heb ik ook mee moeten maken.”

Cirkel doorbroken

Twee jaar geleden heeft Ilja de stap genomen om de confrontatie met het verleden aan te gaan. “Ik had last van herbelevingen en liep helemaal vast. Ik verzamelde veel in huis en vooral mijn trap lag vol. Iedereen zei: ruim die trap nou eens op. Maar ik kon het niet: Elke keer als ik de trap opging zag ik mezelf met mijn hoofd tegen de traptrede geslagen worden.” Ilja bleek PTSS te hebben.

Na intensieve traumatherapie komt Ilja in het buurthuis terecht na een oproep voor een creatieve workshop. “Daar voelde ik mij voor het eerst in mijn leven gewaardeerd. Dat is zo geweldig: Ik krijg complimentjes, en ik groei ervan. Al maak ik nog zoveel fouten, ze veroordelen me niet.”

“Iedereen is goed zoals hij is en niemand heeft het recht om je kapot te maken”

Ik heb nog steeds therapie en ben er nog niet, maar nu weet ik wel: iedereen is goed zoals hij is en niemand heeft het recht om je kapot te maken. Er zijn veel mannen en vrouwen die hetzelfde moeten meemaken en ik hoop dat zij de stap naar hulp durven te nemen. Ik heb de cirkel van mijn moeder en ik hopelijk voor een volgende generatie doorbroken, want wat ik heb meegemaakt daar zal ik mijn kinderen en kleinkinderen hoe dan ook voor beschermen.”

Ilja werd jarenlang mishandeld

Kijk terug

Ilja werd jarenlang mishandeld

Soep, Sores en Soelaas - Aflevering 3