‘Jezus zei: ‘Frederik de Groot bestaat niet’’

In de jaren zeventig en tachtig leert tv-kijkend Nederland Frederik de Groot (77) kennen. Hij speelt in bekende series als De fabriek, Medisch Centrum West en Bureau Kruislaan. Wat de meesten dan niet weten, is dat hij uit een chaotisch en gebroken gezin komt. Zijn vader dronk veel en was er niet voor zijn gezin. “Hij voedde niet op”, zegt Frederik. “Ik moest alles zelf maar uitzoeken. Heel onveilig dus en ik voelde me niet geliefd. Ik kreeg ook geen contact met hem. Ik kan me niet herinneren dat hij ooit iets aardigs zei. Of boos werd. Wérd hij dat maar. Dan had ik me daartegen kunnen verzetten.

Ik denk dat ik als heel jong kind al besloten heb: ik doe niet mee aan dit leven. Want ik vond het zó niet leuk. Ik had rond mijn 6e al vluchtgedrag en ging veel hockeyen. Maar mijn vader heeft me nooit zien hockeyen.”

Daar komt bij dat Frederik veel – slaande – ruzie heeft met zijn vijf jaar oudere broer, die op zijn eigen manier lijdt onder een jeugd zonder aanwezige vader.

New age

Tot overmaat van ramp raakt de familie De Groot al haar geld kwijt door “beroerde speculaties in de voedselhandel”, waarna het gezin verhuist van het chique Bilthoven-Noord naar het armere Zuid. Frederik wordt een eenzame jongen, die voortdurend worstelt met de vraag of hij wel goed genoeg is. Hij zoekt naar zingeving, denkt die te vinden in new age, maar vindt uiteindelijk niets blijvends.

Hoewel Frederik in zijn jeugd nooit naar de kerk gaat, ontfermt de emeritus predikant van de Gereformeerde Kerk in zijn woonplaats zich over hem als een soort stiefvader. De predikant betrekt hem ieder jaar rond Kerst bij het lekenspel in de kerk. Daar wordt een piepklein zaadje gelegd voor het christelijk geloof, dat jaren later als een bom bij hem inslaat.

Onrustig en zenuwachtig

Op 7 augustus 2013 woont Frederik samen met zijn vrouw Marja een begrafenisdienst bij van een goede bekende. Frederik zal ook spreken, al zinkt de moed hem tijdens de dienst steeds meer in de schoenen. “Alles was al gezegd. Wat moest ik daar nou nog aan toevoegen? De overledene was een heel gelovige vrouw en het voelde vanaf het eerste moment van de dienst alsof de heilige Geest ook in die kerk was. Intussen werd ik zo onrustig en zenuwachtig, dat ik tegen mijn vrouw zei: ‘Ik spreek niet.’ Maar zij zei: ‘Dat kan niet, je staat in de liturgie.’ Toen ben ik gaan staan. Inwendig heb ik – tot twee keer toe – geroepen: ‘Jezus, ik kan en wil het niet meer alleen. Help mij, nu!’”

Op dat moment hoort Frederik een stem. De stem van Jezus, die zegt: “Frederik de Groot bestaat niet.” “Voor een moment was ik diep beledigd. Ik dacht: wat krijgen we nu? Een seconde erna zag ik in: het is waar. Ik ben het ermee eens. Er daalde een volkomen rust in mij neer en die is er nog steeds. Dat was het moment dat ik tot geloof gekomen ben.”

Vraag Frederik niet hoe het kan of wat er precies gebeurde – dat is ook voor hemzelf een mysterie. Wel weet hij: het is waar. “Je hoeft alleen maar te vragen of Jezus het wil doen en Hij laat op de een of andere wijze weten dat Hij je gehoord heeft.”

Ego is onzin

Pas later ging hij nadenken over de uitspraak. Waar sloeg dat op? “Ik denk dat Jezus bedoelde: het ego van Frederik de Groot bestaat niet. En daar zat ook wel wat in. Dat ego is ook onzin. Ik ben heel lang bezig geweest met meditatie, new age – altijd bezig om de zin van het leven te vinden. Tevergeefs. Ik denk dat Jezus zei: ‘Je ego, je ik-gerichtheid, is je blokkade.’”

Zag het leven er daarna anders uit voor Frederik? “Gods wegen zijn ondoorgrondelijk. Ik zie dat God tot op de dag van vandaag constant dingen aan het bijsturen is. Ik ben geen Paulus, wiens hele wereld op z’n kop stond, maar ik heb God wel gevraagd: ‘Wilt U mij laten worden wie ik bedoeld ben om te zijn in uw ogen?’ Ik ga ervan uit dat Hij corrigeert als ik de verkeerde kant op ga.”