Lazarus staat op | En dan is er geen excuus

En dan is er geen excuus – PopUpGedachte dinsdag 14 juli 2020

Eksters krassen vlak naast me in een balts, een discussie op hoog niveau of het begin van een gevecht. Een dik wolkendek lijkt de geluiden te dempen. In de verte ruist een snelweg en daartussendoor allerlei gekwinkeleer van onzichtbare vogeltjes. En ik zit en schrijf, me afvragend wat wijs is, wat het houdt gedurende de eeuwen, wat de mens koers doet houden ten opzichte van de natuur van de dag. Ik zie die eksters nog geen plannen maken. Voor hem en haar is er gewoon de dag. Tenminste, dat denk ik. Ik zie de onzichtbare vogeltjes niet en ik verwacht dat er geen morele overwegingen hen bezig houden tijdens de briljante klanken die uit de kleine vogelkeeltjes borrelen. Alleen ik. En jij. We zijn onderdeel met huid en haar van dat gekwinkeleer, gebalts, de dagelijkse gang der dingen, om te leven en te overleven én onze geest ontstijgt het ook steeds. Elke cel in ons lijf is verwant met de cellen van de traaggroeiende bomen en de langsflitsende ekster op zoek naar voedsel. En tussen en in de cellen woont een geest die de cellen en hun gang in de geschiedenis beschouwt en keuzes maakt, herinnert, vooruitdenkt, afweegt.

Hoe kunnen we eigenlijk weten wat goed is? Ik heb me maar een strategie eigen gemaakt. En dat heeft te maken met deze ochtenden en het lezen van bijbelteksten. Ergens in die woorden huist een schoonheid en een mogelijkheid. Ergens daarbinnen woont de potentie tot wereldveranderende liefde en overgave, tot het dienen van anderen en de wereld. Maar is dat genoeg? Is het beschouwen van dat wat er om me heen gebeurt in de ochtend genoeg? Is het voldoende om te weten wat goed is?

Vandaag krijgen enkele steden waarin Jezus rondtrok ongenadig onderuit de zak. De rabbi heeft er onderwezen, er zijn allerlei wonderlijke dingen gebeurd en dan verwijt hij hen dat ze zich niet bekeerd hebben. Wat dat ook precies moge betekenen. Dit staat er:

“In die dagen begon Jezus de steden waarin de meeste van zijn wonderen waren gebeurd te verwijten, dat zij zich niet bekeerd hadden. 'Wee u, Chorazin; wee u, Betsaida! Tyrus en Sidon zouden reeds lang, in zak en as, zich bekeerd hebben, indien bij hen de wonderen waren gebeurd, die bij u hebben plaatsgevonden. Ja, Ik zeg u: Het lot van Tyrus en Sidon zal beter te dragen zijn op de oordeelsdag dan dat van u.”

Welke bekering zoekt de rabbi dan? Wat wil hij zien gebeuren? De automatische reflex van zoveel gelovigen is dat bekering betekent dat ze in Jezus geloven of iets dergelijks. Maar wat betekent dat dan? Het is een beetje inleeskunde, maar naar mijn indruk gaat het om twee dingen. Allereerst de directe gedragsverandering. Het besluit om naar de waarden van het oude Joodse verhaal te leven met heel je hart, ziel, verstand en al je kracht. Om niet de kantjes eraf te lopen en een religieus showtje op te voeren, maar werkelijk weer te besluiten om lief te hebben, te zorgen, dat alles. En ten tweede lijkt de rabbi steeds te hopen dat men gelooft dat er een nieuwe periode is aangebroken – een periode waar men al zo lang naar uitkeek. Dat dit het moment is waarop alles en iedereen heeft gewacht: een moment van verzoening van God en mens, van bevrijding van dat wat je kleinhield, het moment dat niet alleen in Israël maar binnenkort over de hele wereld gesproken zal worden over de God van Abraham, Izaak en Jakob en de krachtige waarden van onderlinge zorg, een hoge moraal en een hoopvolle toekomst voor de aardkloot – dat die de wereld over gaan reizen.

Geen excuus voor hen. En dan zeker niet voor mij. Ik heb de boeken en ze gelezen. De eindeloze verhalen over de man van Nazareth – maar ook over de staat van de aarde, de mogelijkheden van de mens, de verantwoordelijkheid. Ik kan weten wat me te doen staat. Er is geen excuus. Dat klinkt hardvochtig want kan ik dan mezelf nog vergeven dat ik het niet doe? Moet ik juist niet tegen mijzelf zeggen dat het logisch is dat ik niet weet wat me te doen staat, omdat ik niet in de tijd leef van de rabbi zelf? Ik denk het niet. Ik denk dat we veel meer weten, veel meer zien en dus meer verantwoordelijkheid dragen. Geen excuus. En kan ik mezelf dan nog vergeven dat ik het niet doe? Ik kan het mezelf pas vergeven als ik weet wat er te vergeven is. En dan is vergeving ongeveer de ziel van dat christendom. Een eerlijke, confronterende analyse én bijbehorende vergeving voor het niet zien, niet horen, niet willen soms. Om vervolgens bevrijd van de last van dat oordeel de volgende dag weer domweg opnieuw te beginnen en te zien wat er vandaag op het pad ligt om te doen.

Tot zover vanochtend. Overwegingen zijn het, meer niet, om de dag mee te beginnen en maar te zien of er iets van waarde in zit. In elk geval vrede gewenst, voor vandaag, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.