Lazarus staat op | God dient de mens

God dient de mens – PopUpGedachte donderdag 1 april 2021

April Fool’s day, Gekkendag én Witte Donderdag, de eerste dag van het Paasweekend. Vandaag blijken die prima bij elkaar te passen. De rollen worden omgedraaid, de Eeuwige is dwaas genoeg om alle macht in hemel en op aarde af te leggen, een werkbroek aan te trekken, een teiltje erbij te pakken en mijn zweetvoeten te wassen.

God is gek, zegt Kluun en hij zit er niet heel erg naast. De Eeuwige, zoals die zich presenteert in de Bijbelse verhalen en misschien wel met name in het Paasverhaal lijkt in eerste (en misschien ook wel in veertigste) instantie niet helemaal goed bij het hoofd. Hoe ver ga je? Welke bokkensprongen maak je? Hoe vaak laat je je nog afwijzen door een partner die niet wil, niet kan, niet beseft, niet trouw is, niet de inzet toont? Hoe ver ga je? De verbinding tussen godheid en de mens wordt zo vaak getekend als een relatie, met als inzet en opdracht de zorg voor de aarde, de zorg voor degenen in nood, rechtvaardigheid en genade.

Maar ik, anno nu, weet niet eens of ik altijd geloof dat de Eeuwige bestaat. Dat is niet echt een lekkere basis voor een relatie. En dan ben ik ook nog eens onwijs de hele tijd met mezelf bezig. Of ik er wel goed vanaf kom, of ik wel voldoende heb om te leven, of ik wel slaag en succes heb of niet, en of die Eeuwige, die ik geacht word te dienen, volgens de traditionele overleveringen, wel het goede met me voor heeft of dat ik me juist aan al die vaste ideeën moet ontworstelen.

Het is geen gemakkelijke relatie tussen mens en godheid en dat is het gezien de verhalen nog nooit geweest. De reflex van de traditionelen is: denk niet teveel, geef je over, wees niet eigenwijs, maak je klein, dien de Heere. De reflex aan de andere kant is: bevrijd je van religie, denk zelf, wordt volwassen, dien niemand. Beide benaderingen lopen het risico een eenzijdige mens af te leveren, een mens die niet die niet zo goed in relatie kan staan tot de kosmos, de ander en zichzelf. Is er een andere weg?

Vandaag staat er dit te lezen in de Witte-Donderdag-teksten. De rabbi begint aan de dienaarstaak van het voeten wassen van zijn leerlingen: Zo kwam Jezus bij Simon Petrus, die echter tot Hem zei: 'Heer wilt Gij mij de voeten wassen?' Jezus gaf hem ten antwoord: 'Wat Ik doe begrijpt ge nu nog niet, maar later zult gij het inzien.' Toen zei Petrus tot Hem: 'Nooit in der eeuwigheid zult Gij mij de voeten wassen!' Jezus antwoordde hem: 'Als gij u niet door Mij laat wassen, kunt gij mijn deelgenoot niet zijn.' Daarop zei Simon Petrus tot Hem: 'Heer, dan niet alleen mijn voeten, maar ook mijn handen en hoofd.'

‘Nooit in der eeuwigheid’, zegt Petrus. Dan kun je niet mijn deelgenoot zijn. Oh, dan toch en gelijk maar alles. Mooie vent, die Petrus. En een nogal scherpe uitspraak van de man van Nazareth. Als jij je niet laat dienen door mij, dan is er geen sprake van verbinding. Hoe hard die kerk kan hameren op het feit dat de mens God zou moeten dienen – vandaag is het precies andersom: wie zich niet door God laat dienen (als we JC zien als dé belichaming van de Eeuwige op aarde) kan niet in verbinding staan met die godheid.

Hoe kan ik leven met de gedachte dat de Eeuwige mij de voeten wast? Vandaag is het de dag om te voelen hoe gênant dat is, hoe bizar. Én het met enige huivering misschien toch toe te laten, je in te denken, te visualiseren. Dat de Eeuwige de mens dient, daarvoor gekozen heeft, op zoek is naar partners, deelgenoten, vrienden – om samen die onafzienbare, ogenschijnlijk onmogelijke taak aan te pakken om gerechtigheid, eerlijke liefde en zorgzaamheid te brengen op aarde – in het spoor van de man van Nazareth.

Tot zover de PopUpGedachte van vandaag. Een hele goede donderdag gewenst. Morgen weer een nieuwe PopUpGedachte (en zondagochtend met zonsopgang dus een live versie hiervan, met muziek, brood en wijn – check hier het event om mee te doen op de plek waar jij de zon kunt zien opkomen).

Voor nu, vrede gewenst – en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.