Lazarus staat op | Zou er nog geluisterd worden?

Zou er geluisterd worden? – PopUpGedachte maandag 13 juli 2020

’s Ochtends vroeg projecteer ik altijd een luisterende entiteit op de wolkenlucht die ik zie vanaf mijn balkon. Voordat ik begin te lezen in de teksten van de dag, stommel ik eerst met m’n slaapdronken hoofd het balkon op. De ochtendlucht maakt me iets wakkerder en ik mompel het Onze Vader, of een paar flarden van een gebed. Soms besef ik even de onmetelijkheid van de ruimte boven me, de afmeting van de aarde, een gevoel van gezien of geliefd zijn. Soms helemaal niet. Pas daarna zoek ik de lezingen van de dag op en vraag me af wat te schrijven.

En ik projecteer een luisterende aanwezigheid, omdat het niet te zien is. Omdat het hoort bij geloven dat je het vermoedt, hoopt, ervan uitgaat, erop vertrouwt, het zeker weet zoals je zoveel dingen zeker weet waar eigenlijk geen bewijs voor is. En ik stuur mijn gedachten, mompel flarden van gebeden, leg zorgen en geliefden neer in een oneindig heelal. En soms voelt het alsof er iets luistert.

Mooi, zeggen sommigen dan. Mooi dat je zoiets doet. In de verwachting dat het – als er dan een god daarboven is – die dat wel zal waarderen. Daar denken de profeten soms wat anders over. Vandaag lees ik een fragment waardoor ik me opeens afvraag of er boven nog wel geluisterd wordt. Dit zegt de grote profeet Jesaja tegen zijn tijdgenoten namens de Eeuwige:

Wie heeft u gevraagd mijn voorhoven plat te lopen als gij komt om voor Mij te verschijnen? Brengt Mij toch niet langer nutteloze meeloffers. Uw wierook is mij een gruwel. Nieuwe maan, sabbat en feestvergadering: feestvieren samen met onrecht kan Ik niet uitstaan. Uw nieuwe maan, uw feesten, Ik ben ze hartgrondig beu, zij zijn een last die Ik niet langer kan dragen.

Er wordt niet echt met waardering gekeken naar al die religieuze inspanning. En waarom niet?

Wanneer gij uw handen uitstrekt, sluit Ik mijn ogen voor u, zelfs als gij uw gebeden vermenigvuldigt, luister Ik niet naar u: uw handen zitten vol bloed. “Ga u wassen, ga u reinigen, uit mijn ogen met uw boze daden! Houd op met kwaad doen, leer het goede te doen, onderhoud het recht, help de verdrukte, verdedig de wees, pleit voor de weduwe."

Profetenwoede kan volgens rabbijn Abraham Heschel, die een briljant boek schreef over het zijn, de ziel en de inzet van de profeten, over kleine dingen gaan. Relatief gezien dan. Wie zich bij bovenstaande een kwaadaardige messentrekkende maffiose natie voorstelt, kon er weleens naast zitten. Het zou zomaar kunnen dat de profeet dat in een keurig aangeharkte natiestaat komt vertellen. Het gaat de mensen voor de wind, iedereen gaat rustig naar de tempel, er wordt gevierd, niks geen corona, gewoon mooi. En dan fulmineert de profeet.

En ik besef dat dezelfde kritiek op ons te uiten is. Wordt er nou werkelijk door ons allen serieus gezorgd voor verdrukten, worden wezen en weduwen verdedigd - dat is hier een wat juridische term, maar het gaat even om het idee. Of het nu gaat om de groeiende kloof tussen arm en rijk, migratie en uitsluiting of wat dan ook. Als je dat eerst op moet ruimen, als je dat eerst goed moet doen, dan komt het er niet meer van in ons leven dat de Eeuwige luistert.

Wie de profeten bestudeert, valt het op dat ze zo ontzettend goed op de hoogte zijn van de politieke situatie, de staat van de landen, de keuzes van de koning, de impact op het volk. Het is essentieel dat de gelovige, hoopvolle, spirituele, dat die weet wat er speelt. En zich daar druk om maakt. In elk geval in de christelijke spiritualiteit. Wie de krant en de tv buitensluit, beleid en impact, buurt en vraagstukken – om maar ter kerke te gaan, die kan een veeg uit de pan van de profeet verwachten. En wie doet dat niet? Spiritualiteit als vlucht uit de lastige, hardnekkige realiteit. De profeet duwt zijn tijdgenoten terug in die realiteit en zegt begin maar, werk eraan.

En het is pas bij het besef dat er zoveel bij de handen afbreekt, en het voornemen om onderdeel te zijn van genezing, verandering, heling – op welke schaal dan ook – dat de hemel weer open gaat. Tenminste, zo lees ik het vandaag. In dat vertrouwen dus maar weer het balkon opstappen en beseffen gezien te zijn. Geliefd met de voortdurende vraag om dan ook lief te hebben. Het soms zo ontspannen, soms zo pittige werk van liefhebben.

Een hele goede maandag gewenst. En vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.