Milou: ‘Je kunt werkelijk een verschil maken in de levens van de mensen hier’

Sinds wanneer werk je in Zuid-Soedan?

Milou: “Sinds juni 2020, maar toen woonde en werkte ik zelf nog samen met mijn man in Oeganda en reisde ik heen en weer. In juli 2022 zijn we beiden verhuisd naar Zuid-Soedan. Voor ZOA en Dorcas houd ik me hier bezig met programma-ontwikkeling en kwaliteitsbewaking.” 

Zuid-Soedan staat bekend als een zéér onveilig land. Wat merk je daarvan?

“Vrijwel elke dag hoor of lees je over conflicten tussen strijdende partijen of stammen. Er is sinds 2018 formeel een vredesakkoord, maar niet elke partij is hierbij aangesloten en sommige conflicten sudderen door. In de hoofdstad Juba, waar wij wonen, is het relatief stabiel, al is er wel veel criminaliteit. In sommige van onze werkgebieden is het onrustig en zie je bijvoorbeeld veel wapens op straat. Dit schijnt het gevaarlijkste land te zijn voor hulpverleners om te werken, maar dat geldt met name voor de lokale medewerkers: zij lopen de meeste risico’s.” 

Aanhoudende overstromingen 

Milou omschrijft Zuid-Soedan als “een prachtig land met een enorme potentie”. Tegelijk ziet ze met eigen ogen hoezeer dit overwegend christelijke land al sinds jaar en dag worstelt met conflicten, een diepe economische crisis en aanhoudende overstromingen. Die laatste worden elk jaar heftiger (volgens deskundigen als gevolg van klimaatverandering). 

Inmiddels waarschuwt de VN ook voor hongersnood. Wordt de situatie steeds nijpender?

“Absoluut. Sinds de onafhankelijkheid van 2011 is er nog nooit zo veel voedselschaarste geweest. Die is zelfs groter dan tijdens de burgeroorlogen van 2013 en 2016. Dat heeft te maken met conflicten en toenemende overstromingen, maar ook met de slechte economie én een hoge afhankelijkheid van voedsel- import uit andere landen. Door de oorlog in Oekraïne zijn de voedselprijzen enorm gestegen.” 

Al vier jaar op rij hebben overstromingen talloze oogsten vernietigd. Word je daar niet moedeloos van?

“Het raakt me als ik zie en hoor welke verwoesting ze hebben veroorzaakt. Veel mensen zijn hun huis kwijt, maar bijvoorbeeld ook hun gewassen en hun vee. Die verhalen laten me niet onberoerd, integendeel. Tegelijk ben ik gezegend met een vrij optimistisch karakter. Als ik de enorme veerkracht van de mensen hier zie – ook van mijn collega’s, die vaak al heel veel hebben meegemaakt in hun leven – put ik daar moed uit om door te gaan.” 

Wat doen mensen in de getroffen gebieden om te overleven?

“Veel mensen kopen wat eten met de middelen die ze nog hebben of ze krijgen voedsel van de VN. Maar ook de VN kampt met grote tekorten. In sommige gebieden waar we werken, verzamelen mensen graszaad om te overleven en vullen ze hun dieet aan met wilde vruchten en vis.” 

Veerkracht 

Zuid-Soedan kampt met tig problemen. Ziet Milou ergens lichtpuntjes? “Zeker, die zijn er ook, gelukkig”, reageert ze. “Ondanks alle tegenslagen hebben mensen de drive er echt wat van te maken. Projecten op het gebied van voedselzekerheid, zoals het project van EO Metterdaad, geven toekomstperspectief. Ook vredesakkoorden, hoe fragiel ook, geven de bevolking hoop.” 

Waar draait het project van EO Metterdaad om?

“We ondersteunen mensen bij het aanleggen van dijken om overstromingen te voorkomen en het ontginnen van landbouwgrond. Zo helpen we hen om de voedselzekerheid te versterken en de voedselproductie te verhogen, ook voor de langere termijn. Daarbij leveren we families zaden en landbouwwerktuigen, en geven we trainingen. We leren gezinnen hoe ze hun land kunnen verbouwen, op een klimaat-slimme manier.” 

Is het dweilen met de kraan open in Zuid-Soedan, of kunnen we met een gift wérkelijk een verschil maken? 

“Wij kunnen werkelijk een verschil maken in de individuele levens van de mensen hier. Het hele land kun
je natuurlijk onmogelijk veranderen. Maar met je gift breng je écht een lichtpuntje in de duisternis. Omdat je daarmee juist de meest kwetsbaren een nieuw toekomstperspectief biedt – en daarmee hoop.” 

Foto: Veldbezoek Milou in overstroomd gebied (foto Anne van der Veer)