Regisseur Simonka over 'Ben ik een moordenaar?': 'Het voelde als een con­fron­te­ren­de reis'

Toen regisseur Simonka benaderd werd om mee te doen aan de documentaire serie ‘de 10 geboden’, kreeg ze de vraag of ze het gebod ‘je zal niet doden’ wilde onderzoeken. "In eerste instantie voelde ik veel weerstand," vertelt ze. "Het thema dood en geweld raakt me enorm en ik probeer dat soort onderwerpen eigenlijk te vermijden." Toch zag ze haar afkeer als een teken dat ze deze documentaire juist moest maken. "Ik wilde onderzoeken waarom het me zo raakt, en ik besefte dat ik dat niet kon zonder mezelf erin te betrekken."

Persoonlijk betrokken

Voor het eerst besloot Simonka zichzelf in haar documentaire in het middelpunt te zetten. "Normaal sta ik achter de camera en observeer ik anderen. Maar bij deze film voelde ik dat ik met de billen bloot moest. Dat was spannend en confronterend, maar ook noodzakelijk."

Het startpunt van haar onderzoek lag verrassend dichtbij: bij haar eigen kinderen op de bank, die gewelddadige games speelden. "Ik vond het walgelijk, terwijl zij er plezier in hadden. Die kloof tussen hun beleving en de mijne fascineerde me."

De zoektocht naar antwoorden

De film bracht haar op verschillende locaties, waaronder een schietbaan in Israël. "Dat was een van de meest confronterende momenten," herinnert Simonka zich. "Ik dacht altijd dat ik geweld volledig afwees, maar daar voelde ik hoe gemakkelijk ik toch een wapen kon oppakken en de kracht ervan kon ervaren. Het maakte me bewuster van mijn eigen verborgen emoties."

Daarnaast sprak ze met een Israëlische sluipschutter, Nadav, die open deelde hoe hij getraind werd en hoe ‘normaal’ het doden binnen het leger voor hem werd. "Het was indrukwekkend, want ik vond hem sympathiek, terwijl hij dingen had gedaan die ik verschrikkelijk vind. Dat maakte het lastig en zette me aan het denken over hoe snel we oordelen."

Wat hoopt ze dat de kijker meeneemt?

Simonka hoopt dat haar documentaire mensen aanzet tot zelfreflectie. "In plaats van direct een oordeel te vellen over anderen, kunnen we beter naar onze eigen blinde vlekken kijken. Iedereen heeft momenten waarop ze vanuit pijn of woede reageren. We kennen allemaal de neiging om een ander te kwetsen in een ruzie. Mijn film nodigt uit om stil te staan bij dat mechanisme en daar bewuster mee om te gaan."

Een tweede keer voor de camera?

Naast de inhoudelijke uitdaging was er ook de praktische uitdaging van zelf in beeld komen. "Het was een worsteling," geeft ze toe. "Tijdens de montage was ik me ineens enorm bewust van hoe ik praatte, keek en eruitzag. Dat voelde kwetsbaar, en soms wilde ik het liefst dat de editor alles zonder mij bepaalde. Ik begrijp nu veel beter hoe het voor anderen is om gefilmd te worden. Het is niet makkelijk om jezelf zo bloot te geven."

Op de vraag of Simonka nog een keer voor de camera zou staan, antwoordt ze: "Misschien wel, het was een soort therapie, waarin ik leerde om me niet beter voor te willen doen dan ik ben. Je hebt altijd de neiging om jezelf mooier, wijzer of leuker neer te zetten, maar echte eerlijkheid werkt bevrijdend. Het is niet altijd makkelijk om je eigen duistere kanten onder ogen te komen, maar juist daar ligt de kans om echt te groeien."