Seksualiteit: ‘Genieten van een intiem samenspel’

Betsy Westeneng (55) is het voorbeeld van hoe je open over seksualiteit kunt praten, zonder dat de intimiteit verloren gaat. Ze kiest haar woorden zonder opsmuk, aarzelt soms en zoekt naar de juiste termen. “Seksualiteit is een kwetsbaar onderwerp, dus met woorden moet je voorzichtig zijn. Elk onderwerp is bespreekbaar, maar in mijn praktijk sluit ik qua woordkeuze aan bij het echtpaar dat mij bezoekt. Ook als je als man en vrouw samen praat over seksualiteit is het belangrijk dat je op je woordkeuze let. Als de vrouw haar man met botte woorden afwijst, doet dat pijn. Het raakt hem letterlijk bloot.”

Praten
Maar zwijgen is geen optie, benadrukt Betsy. In haar praktijk ontmoet ze mensen die vaak al jarenlang worstelen met een seksueel probleem, omdat ze er niet over durven te praten of geen hulp durven te zoeken. “Hulp zoeken voor seksuele problemen was jarenlang not done. Je gaat toch geen hulp zoeken voor een luxeprobleem?! Maar dan wordt er vergeten hoe groot de impact van seksualiteit is op een intieme relatie.”

Intimiteit

Betsy: “Als de seksualiteit als problematisch wordt ervaren, leidt dat tot verwijdering op alle andere vlakken van de relatie. Er is steeds meer verwijdering, en minder intimiteit.” Het woord intimiteit keert steeds weer terug in het gesprek, want meer dan om technische standjes, lust en opwinding, draait het om dat intieme samenspel.

Geven en nemen
“Als ik seksualiteit moet ontleden in een technisch en een emotioneel gedeelte, zou ik twintig procent technisch betitelen en tachtig procent emotioneel. De boodschap die vanuit de maatschappij klinkt, is dat seks altijd goed is. Het is een topervaring: je hebt beiden zin, beleeft allebei een hoogtepunt en er zijn geen wanklanken. Maar dat is een illusie. Gelukkig is er maatschappelijk ook een tendens ten goede; er wordt flink geprotesteerd tegen de verseksualisering van de samenleving. Dat protest is belangrijk, want seks is meer dan het bevredigen van de lust. Onder het intieme gedeelte van seksualiteit versta ik het samen beleven van seks. Er samen keihard aan werken. Samen de realiteit onder ogen zien, ook als die niet zo rooskleurig is. Samen geven en nemen. Geen enkele vrijpartij verloopt vlekkeloos, en het is juist intimiteit als je dát samen kunt verdragen.”

Verleiden

Seksualiteit is een positieve emotie die volgens Betsy diepgang geeft aan je relatie. Ze erkent dat er inderdaad echtparen zijn die een goede relatie hebben zonder seks. “Maar naar mijn persoonlijke mening mist er dan toch iets. De seksuele intimiteit maakt een huwelijk tot meer dan een vriendschapsrelatie. Het heeft te maken met fantasie, je aangetrokken voelen tot die ander, het verleiden van de ander, de wens om veroverd te worden, het verlangen naar intimiteit, volledige overgave en volledige eenwording. Je durft je letterlijk bloot te geven en het is een plezier de ander te zien genieten.

Tijd en creativiteit
Het kan zijn dat je door omstandigheden helemaal geen seksuele gemeenschap kunt beleven. Dat heeft veel impact, maar het betekent niet dat genieten van seksualiteit niet mogelijk is. Samen zoeken naar een bepaalde omgangsvorm door te geven en te nemen, kan ook heel intieme momenten opleveren. Dat kost tijd en creativiteit. Soms is er niet meer mogelijk dan een teder gebaar, maar ook dat is van groot belang.”

Ze vervolgt glimlachend: “Bij seksualiteit gaat het ook over lust, opwinding en hartstocht. Voor die termen zij we toch wel een beetje bang in christelijk Nederland. Er zijn vrouwen die mij vragen wat opwinding nu precies is. ‘Wat voel je dan?’ en ‘Hoe leer je dat?’ God heeft ons gemaakt met ziel en lichaam. Dat betekent dat we mogen genieten van onze lichamelijkheid. Als je wilt komen tot opwinding, zul je moeten leren genieten van de fysieke reacties in je lichaam.”

Lijfelijke gevoelens
Ter illustratie wrijft Betsy over haar armen. “Ik voel nu een aanraking. Ik geef paren vaak een gevoelsoefening mee, dat zijn oefeningen waarbij ze – door elkaar te strelen – bewuster met lijfelijke gevoelens omgaan. Veel mensen hebben afgeleerd stil te staan bij wat ze nu werkelijk voelen. Maar als je vrijt, ben je het ene moment met de ander bezig en het andere moment richt je je op je eigen lustgevoelens. Dat is niet egoïstisch, zoals sommige christenen denken, maar nodig om te ervaren wat de ander met je doet. Binnen de context van liefde en een relatie mag de lust er zijn. Waar is dat mooier omschreven dan in het Hooglied?”

Proeven

Samen genieten van seksualiteit mag! Betsy merkt echter in de praktijk dat niet iedere christen daarvan overtuigd is, en ze blijft er verbaasd over. “Christenen zien het als een bijbelse opdracht om kinderen te krijgen, maar deinzen vervolgens terug voor het prachtige wat God ervan gemaakt heeft. Dat is toch eigenlijk onbegrijpelijk. Het komt misschien omdat de kerk altijd de waarden, normen en grenzen rondom dit onderwerp benadrukt. Alléén daarover spreken, doet tekort aan wat seksualiteit ten diepste is. Lees Hooglied en proef de opwinding en intimiteit. Proef dat het stel van elkaar geniet.”

Bijbel
Ze vervolgt: “Hoe je seksualiteit beleeft, heeft veel te maken met je godsbeeld. Er zijn mensen die denken dat er een verbod op genieten is. Dan is er eerst een bredere bezinning nodig op genieten in de Bijbel. Wat dat betreft, zijn we echte calvinisten, ook in de beleving van seksualiteit; alles moet functioneel zijn. Geniet van wat God ons als geschenk heeft gegeven. Het samen ervaren van seksuele intimiteit kan ook leiden tot verdieping op andere vlakken, zoals de geloofsbeleving. Als je je veilig bij elkaar voelt, durf je ook je geloof met elkaar te delen.”

Uitdaging

Man en vrouw beleven seksualiteit verschillend. Dat kun je zien als een probleem, maar ook als een uitdaging. Betsy: “Zou seks niet saai worden als we allemaal hetzelfde waren? Het is juist leuk om de ander te verleiden en te veroveren. Om samen iets leuks te ondernemen en de stemming erin te brengen. Je hebt de mogelijkheid om elkaar wat te geven, zowel man als vrouw. Een man staat vaak meer open voor zijn vrouw als er eerst seksuele omgang is geweest. Bij een vrouw is dat meestal precies andersom.

Verwachtingen
Een echtpaar dat ik begeleidde, kwam eens bij me en het viel me op dat de man straalde. Toen ik vroeg waarom, vertelde hij me dat ze seks hadden gehad en dat hij daardoor meer open voor zijn vrouw stond; hij zag haar als het ware door andere ogen. Zij genoot weer van zijn aandacht en er was een positieve wisselwerking. Door samen open te spreken over je verwachtingen, kun je elkaar tegemoetkomen en iets geven.

Ben je bereid om de verschillen op elkaar af te stemmen? Seks is bovendien meer dan gemeenschap alleen; een avond lekker tegen elkaar aan op de bank zitten, is ook goed. Aan de andere kant moet je soms tijd en ruimte creëren om zin te krijgen. Seksualiteit is een intiem samenspel: samen leren en ontdekken, de verschillen vieren en kiezen voor elkaar. Werk eraan, want het is vitamine voor je relatie!”