Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Tish Warren legt uit wat vogelaars ons kunnen leren over aandacht en over God

Schrijfster Tish Warren schrijft in haar nieuwste boek ‘Bidden in de nacht’ een ode aan vogelaars. Want deze ‘meesters in opmerkzaamheid’ leren ons een belangrijke les: namelijk dat glorieuze dingen alleen komen door te goed te kijken en vooral te wachten….

Deel:

Mijn eigen superhelden van aandacht zijn vogelaars.
De hartstocht waarmee echte vogelaars speuren naar de goudgekeelde nachtegaal of de trompetkraanvogel is inspirerend en niet zo’n beetje excentriek. In The New Yorker beschrijft Jonathan Rosen vogelaars als ‘geniale karikaturen van normale mensen’. Hij vervolgt: ‘Zelf ben ik ook een vogelaar en ik herken de symptomen: ik heb vele kilometers afgelegd om vogels te zien; ik heb hele lijsten met namen van vogels opgesteld en me vreemd getroost gevoeld, alsof ze mij beschermden tegen vergetelheid; Ik heb geluisterd … naar de roep van vogels op mijn iPod.’

Meesters in opmerkzaamheid

De vogelaars onder mijn vrienden zijn meesters in opmerkzaamheid. Ze bestuderen en catalogiseren de natuurwereld met een zorg en ernst die ik nauwelijks heb voor wat dan ook. Ze zien de bewoners van verre bomen beter dan ik zie wat ik aanheb of wie er naast me zit in de bus. Ze staan altijd op de uitkijk, en deze verrassende alertheid openbaart mijn onoplettendheid, hoe weinig ik let op wat ook maar, hoe vaak ik wandel door een wereld vol schoonheid en genade en nooit omhoogkijk.

De onbekende wereld van de vogelaars bevat een vergeten, alledaagse poëzie. Net als alle grote dichters spreken vogelaars vanuit hun scherpe observatie van de wereld. Ze herinneren ons eraan dat glorieuze dingen alleen komen door te kijken en te wachten, door het oog gericht te houden op wat de meesten van ons over het hoofd zien.

De winter is voorbij

Vogelaarwebsites en -tijdschriften zijn een welkome verademing voor iedere uitgebluste stadsbewoner. Het is als een teug frisse lucht. Uit een vogelaarsverslag: ‘De eerste soort die dit jaar begon te zingen, was een kuifmees die zong in onze boomgaard op een zonnige zondagmiddag eind januari. Zijn lied was mijn eerste hoorbare herinnering aan het feit dat de winter uiteindelijk zal verdwijnen.’

Als we iets hebben om op te hopen, dan is onze hoop eschatologisch – dat God uiteindelijk deze sombere, oude wereld nieuw zal maken. Jezus is onze eerste hoorbare herinnering aan het feit dat de winter voorbij zal gaan. Zijn opstanding is een echte en vleselijke belofte.

Maar toen Jezus ten hemel voer, liet Hij ons niet slechts achter met een teken om hem te gedenken tot Hij zou terugkeren. Hij beloofde om aan het werk te blijven. Hij zond zijn heilige Geest naar zijn volk.

De belofte van de opstanding is ook dat Jezus vandaag de dag nog steeds aan het werk is, in ons leven. In de tegenwoordige tijd. En dus wachten we en verwachten het komende koninkrijk, als God alles recht zal zetten, maar we wachten en verwachten ook tekenen van dat koninkrijk hier en nu.

Leven in oplettendheid

Gebed leert ons deze kunst van het uitkijken – niet alleen naar de laatste dingen, maar naar Gods werk in ons dagelijks leven. Rowan Williams schrijft: ‘De ervaren vogelaar zit stil, rustig, alert, niet gespannen of zenuwachtig, wetend dat op zo’n plek opeens iets buitengewoons zichtbaar kan worden.’ Hij vergelijkt dit met het gebed: je zit stil, wachtend op glorie, op genade, op Gods aanwezigheid. Hij schrijft: ‘Soms betekent het natuurlijk dat je een lange dag zit te wachten in de regen, terwijl er weinig gebeurt. Ik vermoed dat, voor de meesten van ons, een groot deel van onze ervaring met het gebed exact zo is… En ik denk dat leven in zo’n verwachting – leven in oplettendheid, je ogen voldoende open en je geest ontspannen, maar tegelijk aandachtig genoeg om iets te zien als het gebeurt – de basis vormt van discipelschap.’

Onafgebroken aandacht

Christelijk discipelschap is een levenslange training hoe je aandacht kunt schenken aan de juiste dingen, Gods werk kunt zien in ons leven en in de wereld. Door veel oefenen wenden we onze blik af van de afleidingen en angsten om te letten op dat waar God op let. We leren om te kijken. Stilte, rust, en oplettendheid zijn schaars in onze in toenemende mate luidruchtige, digitale en jachtige wereld. In zijn boek The Shallows (In het Nederlands vertaald als Het Ondiepe) laat Nicholas Carr zien hoe ons brein fysiek verandert door ons gebruik van technologie, zodat we beter in staat zijn om kleine, fragmentarische brokjes informatie tot ons te nemen maar minder goed in staat om onafgebroken aandacht te geven aan één persoon, onderwerp of ervaring. Oplettendheid dreigt uit te sterven.

Het is de taak van de kerk om ons te leren onze ogen open te houden voor hoe God aan het werk is. We komen iedere week bijeen, om uit te zien naar de komende koning. En met de ernst van een vogelvereniging zoeken we naar de stille, vergeten glorie in ons midden, naar Gods verwarrende maar helende aanwezigheid in de wereld. We kijken uit naar een glimp van verlossing die komt, zelfs nu al. Door gebed, door gezamenlijke eredienst, door Schriftlezing en sacramenten trainen we onze ogen om het licht in de duisternis op te merken.

afbeelding

Bidden in de nacht - Voor wie werken, waken en wenen | Tish Warren | Van Wijnen | 208 pagina's | € 19,95
Meer info over het boek vind je hier

Foto door Ryan Magsino via Unsplash

--:--