'Tot het einde toe wist ze: dit zijn mijn kinderen'

Toch bleef ze tot het einde toe haar kinderen herkennen. Niet met woorden, maar in de zekerheid van haar gevoel: ze waren haar dierbaar en hoorden bij haar.

Dementie kent vele gezichten. Bij de één wordt het karakter wat hoekiger, bij de ander ontstaat juist een onverwachte zachtheid. Bij mijn schoonmoeder gebeurde dat laatste.

Het was alsof er iets van het speelse en humorvolle kind in haar terugkeerde

Terwijl het vermogen om logisch te redeneren verdween, kwam iets anders sterker naar voren: haar gevoel en intuïtie. Dat wat in vroegere jaren soms verstopt bleef – misschien omdat ze zich in haar leven had moeten beschermen –, kreeg opnieuw de ruimte. Alsof er iets van het speelse en humorvolle kind in haar terugkeerde.

Ze kon voluit lachen, knuffels uitdelen en met zachte blikken laten zien hoeveel liefde er in haar zat. Dat was ontroerend om te ervaren.

Begrijp me goed: dementie is geen mooie ziekte. Vanaf de diagnose brengt ze verdriet en verlies. Het is pijnlijk en confronterend om te zien hoe de herkenning steeds meer vervaagt en hoe iemand afhankelijk wordt.

En toch bracht de ziekte, naast al het verdriet, ook wat helends. In de aftakeling kwam iets moois naar boven, dat door het leven soms naar de achtergrond was geraakt. En ik zag dat juist daardoor Suzanne met mildheid haar liefde tot het einde kon geven.