Twee jaar na de aanval van Hamas: Terug naar de kibboets Kfar Aza’

De polarisatie rond Gaza is momenteel groter dan ooit, maar daar gaat deze film volgens Marcel Prins niet over. Hij wil laten zien wat er met de inwoners van Kfar Aza is gebeurd, en hoe ze er nu mee omgaan. Hij was er in 2017 al eens voor de documentaire Daarom ben ik hier. Toen ontmoette hij er de van oorsprong Nederlandse David Bing, die als 2-jarig jongetje met zijn ouders naar Israël emigreerde.

Samen leven

“David spreekt nog heel basaal Nederlands, maar daardoor is hij ook heel direct. In 2017 zei hij: ‘Als ik niet in vrede zou geloven, dan zou ik morgen in een vliegtuig stappen ergens anders naartoe.’ Dat maakte veel indruk.”

David is boer. Vóór de pogrom van 7 oktober 2023 werkte hij veel met Palestijnse arbeiders samen op het land, en er waren volop contacten tussen Gaza en Kfar Aza. “Kibboetsbewoners zijn over het algemeen redelijk linkse, activistische mensen, die altijd zoeken naar manieren om samen te leven en samen te werken”, zegt Marcel. Juist zíj werden op 7 oktober zwaar getroffen.

We gaan nu van begrafenis naar begrafenis

Toen hij hoorde wat er was gebeurd in Kfar Aza, maakte Marcel zich grote zorgen. Leefde David nog? “Ik kreeg hem gelukkig direct aan de lijn. ‘We gaan nu van begrafenis naar begrafenis, maar we gaan het weer opbouwen.’ Dat zei hij, bijna als een soort mantra: ‘We gaan het weer opbouwen.’

Een paar maanden later heb ik David voorgesteld deze film te maken. Hij vond het moeilijk, maar wilde er wel aan meewerken.”

Kinderen met kanker

Voor zijn film sprak Marcel ook andere inwoners. Zo vertelt een vrouw hoe ze vóór 7 oktober geregeld Palestijnse kinderen met kanker voor behandeling vanuit Gaza naar Israëlische ziekenhuizen bracht. Op 7 oktober vermoordden Palestijnse terroristen haar zoon. “Wat voor veel mensen in Kfar Aza onverteerbaar is,” zegt Marcel, “is dat het niet alleen Hamasterroristen waren, maar ook gewone mensen die door het hek kwamen en afschuwelijke dingen deden.”

Die gruwelen laten diepe sporen na, merkt hij. “Kibboetsbewoners voelden zich enorm verraden. Enerzijds door de Israëlische regering, die hen niet beschermde, en anderzijds door de Palestijnen met wie ze voor 7 oktober gewoon contact hadden.”

Verwonde gemeenschap

De centrale vraag in de film is: hoe bouw je zo’n verwonde gemeenschap weer op? Wie wil wonen op een plek waar familie en vrienden zijn vermoord? Marcel: “En dat laatste meestal op de meest sadistische manier. Of zoals een van de geïnterviewden zegt: ‘Alles wat je je niet voor kunt stellen, is hier gebeurd.’ Wat mij dan ook raakt, is de veerkracht van veel bewoners om terug te keren. Om weer heel te maken wat geschonden is.”

Of dat lukt, blijft een vraag. “Ik reed met David het land in. Hij woont twee kilometer van de grens met Gaza, en kijkt uit over de stad. Hij liet me een stuk grond zien met avocadoboompjes, die hij nog voor 7 oktober met arbeiders uit Gaza had geplant, en verderop een nieuw stuk dat hij heeft aangeplant zonder Palestijnen. Hij zei, verbitterd: ‘Ik ben heel erg veranderd. Wat ik gezien heb, daar wil ik niet over praten. Er is geen vergiffenis voor wat hier gebeurd is.’ Al zijn vrienden zijn vermoord, onder wie zijn beste vriend – met zijn hele gezin.”

Discussies en meningen

Dit tweeluik verschijnt op het moment dat Israël wordt beschuldigd van genocide en de roep om sancties aanzwelt. “Iedereen heeft een mening over wie slecht is en wie goed is”, zegt Marcel. “Maar zelden is er ruimte voor de mensen om zélf te vertellen wat ze hebben meegemaakt, en hoe dat voor hen is. Een kennis van me wil zelfs niet naar de voorvertoning van mijn film komen. Hij vindt, zonder hem gezien te hebben, dat die te veel past binnen ‘de oorlogspropaganda van Israël’. `

Ik denk dat het niet openstaan voor persoonlijke verhalen van elkaar, een van de oorzaken is van deze uit de hand gelopen polarisatie. Ik hoop heel erg dat wie mijn film ziet, zich kan openstellen voor wat deze mensen hebben meegemaakt en waar ze doorheen gaan. Zonder meteen te vervallen in discussies over aantallen slachtoffers en meningen over het conflict.”

Verhalen uit Gaza

“De verhalen uit Gaza moeten óók worden vastgelegd en verteld”, vervolgt hij. “Want daar gebeuren nu vreselijke dingen. Maar ga het niet vergelijken of tegen elkaar wegstrepen. Juist bij polarisatie moeten we zoeken naar de welwillende krachten aan beide kanten. En die zijn er.”

Of, in de woorden van de inwoonster wier zoon is vermoord: “Duizenden Gazanen kwamen door het hek hier naar binnen. Maar de rest van de 2,2 miljoen niet. Met hén wil ik verder.”