6 weetjes over Maarten Luther die je vast nog niet wist #her­vor­mings­dag

De vader-aller-protestanten krijgt nog steeds veel aandacht en dat is niet voor niks. Nog steeds hebben zijn ideeën invloed. Hij ging tegen de theologie van zijn tijd in, want hij kwam erachter dat de mens niet z’n best hoefde te doen om bij God in een goed blaadje te komen. Geloof alleen was voldoende. Die ontdekking verspreidde zich als een kettingreactie en de kerk veranderde voorgoed.

Door de jaren heen zijn er veel verhalen opgedoken over deze Maarten Luther. Maar hoe zit het echt? Tijd voor 6 weetjes over de beroemde reformator. 

1 Luther heeft z’n stellingen waarschijnlijk niet opgehangen

Luther was Augustijner Heremiet en priester en ergerde zich aan de verkoop van ‘aflaten’ door de kerk. Daarmee kon je je zonden afkopen en hoefde je geen boetedoening te doen. Toen de Katholieke Kerk aflaten begon te verkopen om de bouw van de Sint Pieter in Rome te sponsoren, was voor hem de maat vol. Hij schreef een vlammend betoog met 95 punten die anders zouden moeten in de kerk. Of hij ze ook echt heeft vastgespijkerd op de deur van de slotkapel in Wittenberg is niet bewezen.

2 Luther had een kort lontje

Dat hij in opstand durfde te komen tegen de Katholieke Kerk, een revolutionaire daad, kwam waarschijnlijk door zijn opvliegende aard. In zijn boeken gaat hij flink tekeer tegen z’n tegenstanders. Je kunt je op deze site zelfs door Luther laten beledigen en dat gaat dan ongeveer zo:

3 Luther heette helemaal geen Luther

Luther heette eigenlijk Luder. Zijn vader, Hans Luder, was een mijnwerker. Er wordt geopperd dat Luther de ‘d’ in zijn naam heeft veranderd in ‘th’ omdat het academisch meer aanzien gaf. Anderen zeggen dat het door zijn theologie kwam. Eleutheria is namelijk het Griekse woord voor vrijheid, toch wel een kernwaarde in zijn theologie.

4 Luther schreef dierenfabels

De monnik heeft natuurlijk flink wat theologische verhandelingen op z’n naam staan. Maar gelijkenissen en beelden werken beter. Dus waagde Luther zich ook aan dierenfabels. Zoals deze:

De hond in het water

Er liep eens een hond door een waterstroom. Hij had een stuk vlees in zijn mond. Als hij op een gegeven moment zijn spiegelbeeld in het water ziet, denkt hij: ‘daar is nog meer vlees!’ en hapt er hebberig naar. Terwijl hij dat doet, verliest hij het stuk vlees dat hij in zijn mond heeft: de waterstroom voert het bij hem vandaan. Zo verliest hij beide: het spiegelbeeld (met het vlees) en het stuk vlees zelf.

Deze site vertaalde drie van z’n fabels in het Nederlands.

5 Veel Luther-uitspraken zijn helemaal niet van Luther

‘Als de wereld morgen zou vergaan, plant ik vandaag nog een boom’, zou Luther gezegd hebben. Onwaarschijnlijk dat deze uitspraak van Luther komt, zeggen deze onderzoekers. Luther zou veel meer nadruk hebben gelegd op het dienen van de wereld en de naaste vanuit het verlangen naar het hiernamaals.

6 Luther was antisemiet

Het meest saillante aspect in het leven van de grote hervormer zijn de tirades tegen Joden. Luther dacht namelijk dat de Joden zich zouden bekeren, nu hij de Bijbel op de juiste manier interpreteerde. Toen dat niet gebeurde, keerde hij zich nog feller dan eerst tegen de Joden.

Zijn uitspraken waren voor de Protestantse Kerk in Nederland (waarvan de Evangelisch-Lutherse Kerk ook onderdeel is) reden om zich van die uitlatingen te distantiëren. ‘Wij wijzen zijn verschrikkelijke uitspraken over Joden dan ook met klem af.’

Foto: Playmobil bracht in het Luther-jaar zelfs een speciale Playmobil-versie van Luther uit.