Wilke maakt persoonlijke documentaire: 'Ik wil moedig zijn'

Haar ouders, vrienden en directe collega’s weten het al een hele tijd: Wilke is dolgelukkig met Christel. Toch durfde ze dat nog niet eerder met de wereld te delen. Soms wel, bijna. Tot onverwachte omstandigheden haar weer terug 'in de kast' duwden. We spreken Wilke over moedig zijn, geduld met elkaar hebben en haar passie voor Jezus en jongeren. "Niet te lang aandacht voor mij hoor, laten we het gewoon over Jezus hebben!".

Bekijk 'Wanneer ga ik het ze vertellen?

Nu bij de EO op het YouTube-kanaal van NPO 3

Bekijk 'Wanneer ga ik het ze vertellen?

In deze EO-documentaire volg je de persoonlijke zoektocht van Wilke. Ze laat zich zeldzaam diep in de ziel kijken, terwijl ze er alles aan doet om moedig te zijn.

Verliefd op een vrouw

Voor het begin van het verhaal moeten we een paar jaar terug in de tijd. Wilke is 21 als ze Christel leert kennen. Al snel worden ze verliefd. "Al duurde het nog twee jaar voor ik dat besefte", glimlacht Wilke. "Christel had het eerder door." Dat ze op vrouwen viel, wist Wilke overigens nog niet: "Ik was vroeger helemaal niet zo met geaardheid, verliefdheid en relaties bezig."

Als ze officieel een setje zijn, deelt Wilke stap voor stap het nieuws met mensen die dicht bij haar staan. Maar 'Insta official' werd het – tot nu toe – nooit. Tot vandaag…

Wat was het moment waarop je dacht: 'Nu ga ik het iedereen vertellen?'

"Dat is een heel proces geweest. Ik loop er eigenlijk al jaren mee. Bij BEAM deel ik veel persoonlijke dingen, onder andere in columns en in de BEAM Kerkdiensten. Maar steeds hield ik iets achter. Ik zei dan bijvoorbeeld: 'Ik praat liever niet mee met die podcast over relaties'. En bij een video over 'jouw eerste zoen' hield ik het heel algemeen door te zeggen 'die persoon' in plaats van 'mijn vriendin'. Elke week waren er meerdere momenten zoals deze. Dat maakte mij heel onrustig. Mijn collega’s wisten het wel, maar ik vond het heel spannend richting de mensen die de video’s keken."

Daarom speelde Wilke voor de EO-Jongerendag van 2022 al actief met het idee om iets over haar relatie te delen. "Ik wilde het gewoon een keer noemen: op Instagram, in een podcastaflevering… Ik dacht echt: 'Ik ga iéts doen'. Maar toen kwam het moment met de vlag op de EO-Jongerendag…"

'Ik voelde me zó onveilig'

"Omdat ik die dag volop stories aan het maken was voor het Instagramkanaal van BEAM, stond ik in de binnenste ring – tussen het podium en publiek in. De meeste tieners en jongeren die er staan, herkennen mij. Daarom had ik net nog wat selfies met hen gemaakt en knuffels en ‘boksen’ uitgedeeld. En toen draaide ik me om, want ik hoorde dat er iets gaande was."

Zangeres Sterre Koning rent het podium over met een regenboogvlag. "Als organisatie wisten we niet dat dit ging gebeuren, dus ik dacht: 'Wat is er aan de hand?'. In het stadion hoorde je van alles tegelijk: mensen die niet snapten wat er gebeurde, gejuich en gegil, boe-geroep... En ik stond daar en schrok enorm. Ik voelde me gelijk zó onveilig."

'Met tranen in mijn ogen naar de wc'

"Ik kon het niet los zien. Het lukte me niet om te denken: 'Het boe-geroep gaat niet over mij. Het is de vlag - het activisme – dat bezoekers moeilijk vinden.' Het voelde of het letterlijk over mij ging. En ik weet nog dat ik een paar weken daarvoor juist moedig was: ik had een foto van Christel en mij op de achtergrond van mijn telefoon gezet. Dat vond ik best een ding, want ik loop in die ring en mensen zien dan af en toe mijn achtergrond. Bijna direct na het moment met de vlag ben ik met tranen in m’n ogen naar de wc gelopen. Daar heb ik m’n achtergrond veranderd. Ik voelde me echt onveilig; onrealistisch onveilig eigenlijk. Want wat zouden die tieners doen? Maar toch…"

"Vanaf de wc liep ik door naar de redactieruimte van BEAM; verderop in het stadion. Daar zaten een paar vrijwilligers die ons hielpen met de chatberichten. Ik vroeg meteen: ‘Wat komt er binnen?’. Ik moést het weten.

En inderdaad: er kwamen meteen berichten binnen als 'Hebben jullie die vlag gezien?', 'Was dit de bedoeling?', 'Dit is walgelijk'. Ik ging in een soort paniekmodus en ben maar gaan helpen met beantwoorden."

Verder de kast in

"Het gekke was: de dag ging natuurlijk ook weer door. Die vlag was een moment van acht seconden en daarna zongen ze 'Happy Day' en ging alles weer goed voor de mensen in de zaal. Voor mij gold dat niet… Ook de dagen erna waren intens, met een stroom aan reacties. Alle christelijke media zeiden er iets over, er werden blogs geschreven. Mensen zoomden heel erg in op dat moment."

En dat niet alleen: Wilke had dat weekend ook webcare. "Ik heb ál die berichten gelezen én moest erop reageren. Je moet daarbij professioneel zijn, maar het raakte mij natuurlijk ook persoonlijk. Die gebeurtenis op de EO-Jongerendag zorgde ervoor dat ik dacht: 'Dit ga ik nooit vertellen'. Als dít gebeurt als een zangeres op een podium acht seconden een vlag laat zien… Wat gebeurt er dan als ik zeg dat ik gay ben, bij BEAM werk en spreek in kerken! Wat gaan mensen dán zeggen? Hoeveel berichten gaan er dán komen? Ik ben toen wel wat verder de kast in geduwd."

‘Laat jezelf zien’

"Maar: 2,5 jaar later ligt er nu tóch een docu! Want het bleef schuren. Ik voelde me vaak hypocriet. Ik moest continu op m’n woorden letten en heb geen duidelijkheid over de toekomst. Want ga ik door met spreken? Dat weet ik niet. Misschien willen mensen dat straks niet meer… Je gaat allemaal scenario’s in je hoofd halen.

Op een dag dacht ik: straks lig ik op m’n sterfbed (als ik hopelijk heel oud ben) en dan kijk ik terug op mijn leven. Dan denk ik ongetwijfeld: 'Wat jammer dat je niet jezelf bent geweest.' Want dat ben ik wel waard. Mijn boodschap is altijd: 'Laat jezelf zien, want God werkt door je heen'. Straks heb ik het iedereen aangeraden, maar dat zelf niét gedaan. Dan heb ik dit mijn hele leven verstopt, ben ik ergens anders gaan werken of verdwenen uit de christelijke scène. Dat heb ik wel overwogen, maar zo wil ik niet leven. Ik geloof dat iedereen het waard is, dat God van je houdt en dat we met elkaar moeten praten in plaats van naar elkaar schreeuwen. Ik wil graag moedig zijn, want ik zie Jezus dat ook doen. En ik wil leven zoals Jezus."

Wat gaan we in de documentaire zien?

Even is het stil. Dan zegt Wilke: "In de documentaire zie je een jonge vrouw die zich al jaren verstopt. Ze gaat moedig zijn en laat zichzelf zien, hoewel ze niet weet wat de gevolgen zijn. Ik laat me echt wel in m’n ziel kijken."

"Voorafgaand aan het proces hoopte ik een paar dingen. Eén daarvan is dat ik zelf wat stappen zou zetten. Dat is gelukt; missie 1 is geslaagd! Het is echt niet zo dat ik nu een compleet mens ben – er is nog heel wat werk te doen – maar de eerste stap is gezet.

En voor de documentaire hoop ik meerdere dingen: ik hoop dat lhbti+'ers zien dat ze niet alleen zijn. Ik hoop dat mensen zien dat ik ondanks alles geloof. Dat ik nog steeds een kind van God ben. En dat ik niet weg wil van kerk en geloof.

Ik hoop ook dat mensen die hier nog nooit mee te maken hebben gehad, ontdekken hoe het is om lhbti+ te zijn in de christelijke wereld. Daar sta je als christelijke hetero denk ik niet zo bij stil. Maar ik heb wel vertrouwen in de mensheid; die ben ik niet kwijt. Daarom hoop ik dat iemand na het zien van deze docu het gesprek over lhbti+ liefdevoller voert dan eerst. Omdat je ziet dat er echt een mens achter zit. Daarom heb ik geprobeerd om zo open en eerlijk mogelijk te zijn."

Ik laat me in mijn ziel kijken

Bijdragen aan goede gesprekken

"In de docu bel ik ook een aantal dominees van kerken waar ik al weleens heb gesproken. Ik leg mijn situatie uit en vraag of ik nog welkom ben als spreker. Voor mij voelde dat heel logisch om te doen, omdat ik verwachtte dat dit voor kerken een ingewikkeld thema is. Maar voor een aantal collega’s die de documentaire al hebben gezien, voelde dit heel vreemd. Want als hetero zou je nooit bellen met de vraag: ‘Ben ik nog welkom?’. Toch is dit een vraag die ik als lhbti+'er gevoelsmatig wél moet stellen. Ik hoop dat de documentaire inzicht geeft en bijdraagt aan goede gesprekken."

'Ik weet dat het ingewikkeld is'

"Je mag van dit thema vinden wat je vindt. Ik heb er heel bewust voor gekozen om in de documentaire niet te zeggen: ‘Zo moet je het doen’ of ‘Dit moet je vinden’. Ik wéét dat het ingewikkeld is. Ik ken de Bijbelteksten ook. Maar ik hoop gewoon dat het helpt in hoé we erover praten.

Wat de uitkomst is, daar ga ik niet over. Ik kan me ook voorstellen dat er verschillende uitkomsten kunnen zijn. Theoloog A zegt dit, theoloog B zegt dat. Blijkbaar kan dat met dit onderwerp. Ik vind het belangrijk hoé je erover praat. Ik hoop dat mijn docu daar handvatten in kan geven."

'Door de zure appel heen'

"Wat ik als mens natuurlijk het allerliefste zou willen, is dat een dominee zegt: ‘Geen probleem, neem de volgende keer je vriendin mee, gezellig!.’ Dat er geen gedoe is en dat ik er gewoon mag zijn. Maar ik weet dat dat bij veel kerken niet de realiteit is. Daarom vind ik het zo belangrijk dat gesprekken – hoewel het pijnlijk is – toch worden gevoerd.

Er is helaas geen makkelijke manier: er zijn al zoveel mensen pijn gedaan. Ik denk dat we met elkaar door de zure appel heen moeten bijten. En: dat we geduld met elkaar moeten hebben. De overgrote meerderheid van de mensen die uit de kast komt, gaat weg uit de kerk. Dat wil ik niet. Ik wil heel graag blijven, maar dan moet je wel door de zure appel heen bijten. Ook als kerk."

Hoe werkt dat voor jou; door de zure appel heen bijten?

"Voor mij zou het een makkelijkere optie zijn om activistisch te worden en iets te gaan schreeuwen als: 'Iedereen die anders denkt dan ik, heeft het mis!'. Dan zou ik eindelijk mijn pijn eruit kunnen gooien én heb je al snel een groep mensen om je heen die zegt: 'Inderdaad!'.

Aan de andere kant van het spectrum is er een groep mensen die zegt: 'Het gaat helemaal verkeerd met het christendom. Het is een glijdende schaal als we gays toelaten in de kerk.' Ik begrijp ook dat mensen elkaar in die mening vinden.

Maar ik hoor bij allebei die groepen niet. Ik sta in het midden. En dan is de kans groot dat de ene groep denkt: ‘Wat een slappe docu; zeg nou eens waar het op staat!’. En de andere groep is het niet met mij eens omdat ik een relatie ben aangegaan. Zij zullen voor mijn gevoel ook 'stenen gooien'.

Je hoort gevoelsmatig nergens bij. Toch geloof ik dat er een hele grote groep is die er óók zo instaat. Alleen laat die middengroep zich niet zo horen op social media. In de beeldvorming lijkt het midden niet te bestaan."

Moedig zijn

"Naar mijn mening hebben we het gesprek de afgelopen jaren veel te veel laten kapen door de uitersten. Ik hoop dat de middengroep zich vaker laat horen. Als het zo lastig en zo pijnlijk is, is aansluiten bij een uiterste verleidelijk. Dan krijg je in ieder geval bevestiging. Maar dat weiger ik, want ik zie Jezus ook in het midden staan.

Dat kost – zoals ik eerder zei - wel moeite. Maar als ik in de Bijbel lees, staat er ook nergens dat het makkelijk is om Jezus te volgen. We moeten ons kruis op ons nemen. Dat heeft ieder op z’n eigen manier. Bij mij is dat dit thema; voor een ander iets anders.

Dat is waarom ik het in de BEAM Kerkdienst wilde hebben over moedig zijn. Want dat zit ‘m in heel veel dingen. Het is moedig om aan je vrienden te vertellen dat je twijfelt over je geloof. Het is moedig om de eerste te zijn die ‘ik hou van jou’ zegt. Het is moedig om te stoppen met pesten. Voor al die dingen heb je kracht nodig. Ik wil mensen uitnodigen om na te denken over de vraag: ‘In welk onderdeel van je leven kan ik moedig zijn?'"

Kwetsbaar

We praten al een tijdje over het thema 'moed' als Wilke zich iets lijkt te realiseren. "Ik vind ‘moedig’ altijd al een heel mooi woord. Ik wilde dat al heel lang zijn. Maar ik dácht altijd dat moedig zijn was: ‘doen alsof iets je niet boeit’. Dat is een houding die veel mensen in deze maatschappij (en online) hebben. ‘Niemand kan mij wat maken!’, ‘I don’t care!’.

Lang dacht ik dus: 'Ik doe gewoon m’n ding. Het maakt niet uit wat mensen vinden.' Maar dat is helemaal niet moedig… Je blokkeert wat je voelt en gaat als verdoofd persoon door het leven. Is dat nou moed? Nu besef ik: moedig zijn ziet er minder fijn en charmant uit dan ik dacht. Maar het is wel écht."