Agressie in de zorg blijft toenemen: ‘Hij kwam op mij af met zijn handen naar mijn nek’

Voor Femke van der Palen, verpleegkundige en woordvoerder van zorgvakbond NU’91, is agressie in de zorg helaas geen nieuw thema. “Elk jaar doen wij onderzoek onder zorgprofessionals naar agressie en we zien aan de resultaten dat het aantal incidenten niet afneemt.” Tijdens deze peiling wordt naar specifieke voorvallen gevraagd om een duidelijk beeld te krijgen van wat voor soort agressie zorgprofessionals meemaken. “Denk aan schreeuwen, schelden, iemand online bedreigen. Maar ook fysiek geweld, zoals schoppen, het gooien van meubilair, hete thee naar iemand gooien en zelfs steekincidenten.”

Kwetsbaar en onveilig

Zelf heeft Femke ook agressie meegemaakt. “Mensen die te dichtbij kwamen staan, mij uitscholden of onbeschoft reageerden. Een keer werd ik letterlijk in een hoek gezet en een man van twee meter kwam op mij aflopen met zijn handen richting mijn nek. De deur stond gelukkig op een kier, dus een collega zag het gebeuren en kon ingrijpen. Je merkt echt hoe kwetsbaar je bent op zo’n moment.”

De gevolgen van de toenemende agressie lopen uiteen. “Er zijn mensen die serieus overwegen om het vak te verlaten of het al hebben verlaten. Of ze wisselen van werkplek na een incident.” Volgens Femke zijn er ook mensen die thuis komen te zitten met posttraumatische stressstoornis (PTSS). “Mensen kunnen zich na zo’n incident onzeker en onveilig voelen.” Uit onderzoek van NU’91 blijkt dat meer dan een kwart van de zorgprofessionals vorig jaar overwoog om de zorg te verlaten vanwege agressie op de werkvloer.

Lees verder onder de foto.

Aangifte doen

Wat kun je nu het beste doen als je fysiek of verbaal bent aangevallen als zorgprofessional? “Doe aangifte. Als je dat liever niet zelf wil doen met naam en toenaam, kun je het laten doen door je werkgever. Dan komt niet jouw huisadres, maar het adres van de werkgever op de aangifte te staan.” Femke legt uit waarom dit zo belangrijk is. “Als je er niks mee doet, kan iemand opnieuw de fout in gaan.” Femke benadrukt dat veiligheid voor de zorgprofessional echt voorop moet staan. “We hebben al genoeg problemen in de zorg, zoals tekort aan personeel. Zorgprofessionals moeten gewoon op een veilige manier hun werk kunnen doen.”

Corona-lontje

“We zien dat agressie al jaren speelt”, zegt Femke. “Tijdens de coronapandemie merkten we in de zorg dat er veel onvrede en boosheid was, over de maatregelen bijvoorbeeld. Het werd ook wel het corona-lontje genoemd.” Hoewel de pandemie al een paar jaar achter ons ligt, neemt de agressie niet af. “De maatschappij is verhard en dat zie je ook terug in de zorg.” 

‘De agressor gaat nog vaak vrijuit’

De reden dat deze agressie niet minder wordt, wijdt Femke onder andere aan het feit dat de wachtlijsten langer worden. “Mensen zijn ontevreden en zijn het niet eens met het zorgbeleid.” Daarbij komt dat mensen zich nu sneller lijken uit te spreken. De agressor gaat vaak vrijuit. “Na een incident wordt er vooral gekeken naar de zorgprofessional. Die krijgt dan een weerbaarheidstraining bijvoorbeeld. Maar de agressor komt met het gedrag mee weg en dat is een groot probleem.” Veel zorgprofessionals ervaren dat er nog te weinig naar ze wordt geluisterd, zo ziet NU’91.

Tekst gaat hieronder verder.

• Verbale agressie een groot probleem in de zorg: ‘Hij wilde mij levend begraven. Het was mijn tweede werkdag’

  Klik hier

De zorgvakbond zet zich in om agressie in de zorg tegen te gaan. Dat doen ze onder andere door het gesprek erover te voeren. “We zitten aan diverse cao-tafels en pleiten bijvoorbeeld voor een veiligheidsprotocol in alle cao's. Dat was er eerst niet, maar is in sommige cao's wel doorgevoerd.” Ze hebben al diverse overwinningen geboekt. Zo hoeven zorgprofessionals in verpleeg- en verzorgingshuizen en de thuiszorg niet meer hun achternaam op hun badges te zetten. “Op die manier voorkomen we dat medewerkers online worden opgezocht en bedreigd door patiënten en hun naasten.”

Beeld: Ron Rutten