Als je moeder dement wordt...

Het is Marjans eigen stem die we horen in Musica Religiosa. Ze is blij dat ze het zelf mag voorlezen. “Ik deel mijn ervaringen graag met anderen,” vertelt ze. Al levert het hardop voorlezen van haar eigen herinneringen soms een emotionele herbeleving op. “Bij de opnames moest ik sommige stukken even opnieuw voorlezen, want zelfs als je na zo veel jaar weer hardop voorleest wat je hebt meegemaakt, komt het keihard binnen.” 

Opluchting
“Ook tijdens lezingen of in alzheimercafés lees ik er nog vaak uit voor,” vertelt Marjan. “Op die bijeenkomsten versterk je elkaar door te delen wat je hebt meegemaakt. Samen kom je erachter dat je verdrietig mag zijn, maar ook vertederd, en dat je er soms ook gewoon heel hard om mag lachen. Dat kan echt een grote opluchting zijn!” Sommige mensen laten het ziekbed van een dierbare het liefst achter zich. Marjan heeft dat nooit willen doen. “Ze verdient dit monument, dat ik graag in stand houd,” zegt ze over haar “mooie mam” – in haar goede jaren een dame met zwart, krullend haar en lichtblauwe ogen, die prachtig viool speelde. “Ik vond het zó erg dat ze dat laatste niet eens meer wíst. Ontluisterend als je je eigen kern kwijtraakt. Haar ogen waren leeg geworden. Je kunt je haast niet voorstellen dat je daarin niets meer weerspiegeld ziet.” 

‘Waar is oma nu?’
“Toen het sterven dichterbij kwam,” vervolgt Marjan, “gaf mijn moeder zelf aan dat het goed was. Daarna ging het heel snel, maar daar had ik vrede mee.” Toch was het moment van loslaten ook voor haar kinderen een aangrijpende periode, waarin vragen kwamen als: ‘Waar is oma nu?’ “Mijn kinderen heb ik er zo veel mogelijk vrij in willen laten, maar voor mij bestaat geloven uit heel veel hoop. Dat ik zo veel onrecht en misstanden om me heen zie, draag ik met me mee. Maar mijn hoop is dat er uiteindelijk iets gebeurt waardoor het na dit leven allemaal goed is.”

Musica Religiosa 
Vanaf zaterdag 19 augustus, 23.00 uur, NPO Radio 5 

Tekst: Bart van Delen