Ga naar submenu Ga naar zoekveld

EOdocs-hoofdredacteur Margit Balogh over haar eerste vaste baan

‘Als ik een brok in mijn keel krijg, weet ik dat het goed zit’

Als Margit Balogh vertelt over haar werk bij de EO als hoofdredacteur EOdocs (documentaires), lijkt ze het nog steeds niet helemaal te kunnen bevatten dat ze écht op deze plek zit. “Toen de EO belde, was mijn man de eerste die zei: ‘Dit moet je doen, zo’n kans krijg je nooit meer.’”

Deel:

In haar werkkamer op de tweede verdieping van het EO-gebouw hangt een foto van een safaricamper. Met zo’n voertuig zou Margit Balogh samen met haar man, ook een documentairemaker, langs de randen van Europa gaan trekken om de wolf te volgen voor zijn komst naar Nederland. “Deze foto geeft me een gevoel van vrijheid. Ik heb nooit eerder een vaste baan gehad, dus het was heel spannend om hieraan te beginnen. Gelukkig heb ik nog geen dag spijt gehad van deze stap. Ik vind het echt een geschenk van Boven, zeker tijdens de coronacrisis. Maar als ik slapeloze nachten krijg of stress, dan is daar altijd nog het idee van de camper.”

Spirituele verdieping

Het verzoek om hoofdredacteur documentaires te worden bij de EO kwam voor Margit Balogh op een bijzonder moment. “Mijn agenda was leeg vanwege die geplande reis, die telkens weer uitgesteld werd om privéredenen. De kinderen waren de deur uit, we hadden ons huis verkocht en op de dag dat we vierden dat mijn zoon zijn diploma had gehaald, kreeg ik het bewuste telefoontje van de EO. Ik wilde juist een spirituele verdiepingsslag maken. Me focussen. Hoe verder? En toen kwam dit. Mijn man was de eerste die zei: ‘Dit moet je doen, zo’n kans krijg je nooit meer.’ Ondanks dat dit een einde betekende van de samenwerking met hem. Inmiddels zie ik na bijna een jaar hoe goed dit werk me past. Ik kan 25 jaar aan ervaring als documentairemaker ineens op een heel andere manier uitserveren.”

Want na in precies 25 jaar 25 documentaires te hebben gemaakt, voelde Margit een bepaalde vermoeidheid bij zichzelf opkomen, vertelt ze. “Een documentaire maak je niet op een dag. Daar gaat minstens twee jaar overheen van buffelen, projecten lostrekken, financiering regelen. En daarnaast heb je het creatieve proces dat je als maker doorloopt.”

‘Modder op mijn ziel’

“Na de serie Jojanneke in de prostitutie, die in 2015 werd uitgezonden, had ik modder op mijn ziel,” vervolgt ze. “Ik had wel even nodig om weer vrolijk te worden. Gedwongen prostitutie, mensenhandel, de uitzichtloosheid – ik kon het niet loslaten. Wat me vooral frustreerde, was dat er zo weinig veranderde voor die vrouwen. Ik besloot dat ik meer impact wilde genereren. Dat lukte met mijn laatste docu Lost Boys – 5 jaar later heel goed gelukkig. De hoofdpersoon in deze film is nu nagenoeg schuldenvrij én we hebben met veel andere partijen weten te realiseren dat het CJIB boetes bij jongeren niet meer opstapelt.”

Margit_Balogh_V35_WJB_4753-_c_willemjandebruin-EO-LR-1
Credits: Willem Jan de Bruin.

Is dat wat een goede documentaire moet doen: impact hebben?
“Het is een heel palet aan dingen. Een documentaire kan je blik op de wereld verruimen. Je gaat zaken door een andere bril bekijken. En je stelt jezelf de vraag: waar sta ik, hoe verhoud ik me tot dit onderwerp, tot deze ontwikkeling, tot de ander? Ikzelf heb altijd een focus op onrechtvaardigheid gehad. Mijn documentaires moeten iets doen, de zaken in beweging zetten, veranderen ten goede. Dat is duurzame impact op lange termijn.”  

Beeld is een sterk middel om een verhaal te vertellen, maar ook beperkt, aldus Margit. “Je bent op tv een van de velen die iets vertellen. De volgende dag is er weer een andere goede documentaire. Om daadwerkelijk met een documentaire beweging in het veld te krijgen, moet je iedereen meekrijgen. En dat kost tijd. Veel tijd.”

Gelaagd verhaal

Als EOdocs-hoofdredacteur beoordeelt Margit met haar team jaarlijks 350 plannen voor documentaires. Hiervan kunnen er maar zestien worden uitgezonden. De vraag waarom een docu bij de EO past, laat zich niet zo makkelijk beantwoorden. “We werken met vier domeinen: mensenrechten ver weg en dichtbij, geloof en levensbeschouwing, hoop en vergeving en schepping en milieu. Of een docu binnen deze domeinen past, kun je heel nauw beoordelen of juist wat ruimer nemen. Voorop staat dat het genre totaal anders is dan een journalistieke reportage of een programma met een presentator. In auteursgedreven documentaires onderzoeken makers een vraag die voor hen belangrijk is. Je gaat daar niet op sturen, want het is een creatief proces. Verder moet het eindproduct cinematografisch interessant zijn en een gelaagd verhaal vertellen.”

De volgende dag is er weer een andere goede documentaire

Wat is jouw ambitie met EOdocs?
“Omroepen moeten zich scherper profileren en dat geldt ook voor de documentaires van EOdocs. Dat betekent dat je aan de voorkant scherper selecteert. Ik vraag elke maker of producent waarom het filmplan bij EOdocs past, en we maken natuurlijk zelf een afweging. Verder hecht ik sterk aan kwaliteit, creativiteit, authenticiteit en originaliteit. Geraakt worden, dat is ook zó belangrijk. Als ik een voorstel lees en een brok in mijn keel krijg, weet ik dat het goed zit. Een goed verhaal creëert hoop in een ellendige situatie.”

Welke documentaire zou je verder nog graag willen maken?
“Zelf maken zit er nu niet in. Dat zou belangenverstrengeling zijn. Ik zit nu aan de andere kant van de tafel. We hebben als omroepen helaas geen budgetten om opdrachten voor documentaires te geven, dus we moeten het echt hebben van wat er bij ons op tafel komt. Het lijkt me heel gaaf als we een keer een serie over de Tien Geboden kunnen uitzenden. En dan per gebod onderzoeken wat dat nu nog in de samenleving betekent.
Het mooie van documentaires is dat ze je dwingen om goed na te denken over je eigen motivaties, je eigen drive. Het resultaat kan je andere inzichten opleveren. Controversieel, verdiepend of poëtisch. Ik stond 25 jaar geleden anders in het leven dan nu en ben blij dat ik films heb kunnen maken. Het heeft me gemaakt tot wie ik nu ben.”

Beeld: Willem Jan de Bruin

Een greep uit de EOdocs

Een top 3 van EOdocs kiezen die haar na aan het hart liggen, is voor hoofdredacteur documentaires Margit Balogh onbegonnen werk. Ze koos voor Visie drie actuele films uit die de moeite van het kijken waard zijn.

Behind The Blood
De Hondurese stad San Pedro Sula is een van de gewelddadigste steden ter wereld. Daar geldt maar één wet, die van ‘Horen, Zien en Zwijgen’. Vanuit die realiteit schetst Behind The Blood een indringend portret van een pastor, een journalist en een huurmoordenaar die, verbonden door hun vriendschap, zich elk staande proberen te houden te midden van het geweld van drugsbendes en politie. Regisseur Loretta van der Horst, zelf geboren in Honduras, volgt deze mannen op de voet en komt zo angstwekkend dicht bij het gruwelijke geweld waar niemand een eind aan lijkt te kunnen maken. Margit: “In de pastor zie je God aan het werk, zonder dat het wordt gezegd. Heel authentiek, er is niks in scène gezet.”
Terug te zien op NPO.nl

Angels on Diamond Street
The Advocate Cafe, de soepkeuken van de Church of the Advocate in North Philadelphia (VS), bestaat 34 jaar en heeft zijn wortels in de Black Panther Party. Het werd toen opgericht als onderdeel van een voedselprogramma, en is nog steeds een ankerpunt in een van de armste buurten van Philadelphia. Met een liefdevol oog volgt filmmaker Petr Lom de keuken, haar medewerkers en bezoekers twee jaar lang, en registreert wat er gebeurt als een illegaal Mexicaans gezin toevlucht zoekt bij de kerk. Margit: “Na het zien van deze film had ik meteen zoiets van: waar kan ik aan de slag? Dat sociaal activisme roept de maker echt op.”
Dit najaar te zien bij de EO.

Stop Filming Us
Welke mechanismen schuilen er achter de westerse berichtgeving over Congo? Kan een westerse filmmaker iets van de waarheid vangen van zo’n complex, beschadigd en prachtig land? Of veroorzaken zogeheten goede bedoelingen alleen maar meer schade en frustratie? Joris Postema onderzoekt deze vragen. Margit: “De vragen die in deze film voorbijkomen, doen het goed in gesprekken, merk ik. Want hoe kijken we naar de ander? Die vraag past heel goed bij onze omroep.”
Dit najaar te zien bij de EO.

Geschreven door

Reinald Molenaar

--:--