Filmische oorlogsmonumenten tijdens het IDFA
17 november 2021 · 15:25
Update: 19 november 2024 · 16:18
Na een editie die grotendeels online plaatsvond, lijkt het International Documentary Festival Amsterdam (IDFA) dit najaar weer op volle toeren te kunnen draaien. Het uitgebreide programma afspeuren naar parels is part of the fun, maar ik tip vast twee bijzondere films; allebei Nederlandse producties waarin unieke archiefbeelden zijn verwerkt.
'Turn Your Body to the Sun'
Regisseur Aliona van der Horst is bekend om haar aangrijpende documentaire Liefde is aardappelen uit 2017. In deze opvolger zoomt ze opnieuw in op een tragisch stuk Russische geschiedenis. Centraal staat de Russisch-Nederlandse schrijfster Sana Valiulina, die rustig en associatief het verhaal vertelt van haar vader. Deze Rus werd als soldaat in de Tweede Wereldoorlog gevangen door de nazi’s, om vervolgens bij terugkeer in de Sovjet-Unie als verrader naar een strafkamp te worden gestuurd. De geschiedenis wordt geïllustreerd met archiefbeelden – niet van Valiulina’s vader, wel van andere Russen die hetzelfde lot deelden. Deze filmpjes werden veelal gedraaid door de nazi’s zelf, die hun slachtoffers te kijk wilden zetten. Van der Horst geeft ze in haar fraaie documentaire een nieuwe betekenis: als monument.
'Three Minutes – A Lengthening'
De Amerikaanse schrijver Glenn Kurtz stuitte in 2009 op een vergeten filmpje van zijn grootouders, van een reis naar het Poolse stadje Nasielsk in 1938. In ruim drie minuten beeld wordt vooral de Joodse gemeenschap van het stadje vrolijk geportretteerd. Nog geen jaar later, zo ontdekte Kurtz, werden alle Joden in Nasielsk afgevoerd naar concentratiekampen. Van de grofweg drieduizend keerden er amper honderd terug. Zo werd dit vakantiefilmpje opeens een belangrijk historisch document. Kurtz besloot de beelden als een detective te gaan uitpluizen: wie waren deze mensen, hoe leefden ze, heeft iemand het overleefd? Over zijn bevindingen schreef hij het veelgeprezen boek 'Drie minuten in Polen'. Naar aanleiding daarvan maakte de Nederlandse historicus en journalist Bianca Stigter deze film, waarin de bewuste beelden minutieus worden geanalyseerd door Kurtz en andere betrokkenen. Het resultaat is even onconventioneel als indrukwekkend. En eveneens op te vatten als een filmisch monument.
IDFA
Meest gelezen
- 70+ en influencer: ‘Toen mijn kat overleed, kreeg ik honderden lieve reacties’
Het social media-account van Jan van den Bosch groeit met de dag
70+ en influencer: ‘Toen mijn kat overleed, kreeg ik honderden lieve reacties’
- Oma Mia en kleindochter Bibi gaan viraal met oer-Hollandse recepten
‘Ik dacht dat TikTok iets met kippen was’
Oma Mia en kleindochter Bibi gaan viraal met oer-Hollandse recepten
- Marinthe was zwanger van een drieling, totdat één kindje overleed in haar buik
Persoonlijk verhaal
Marinthe was zwanger van een drieling, totdat één kindje overleed in haar buik
Lees ook
- Filmtip: How to train your dragon
Een bekend verhaal, maar nog steeds fijn
Filmtip: How to train your dragon
- 'Ketikoti is geen ver-van-mijn-bedshow: ook Zwolle heeft banden met slavernij'
EO-presentator Jurjen ten Brinke duikt in de geschiedenis van de Hanzestad
'Ketikoti is geen ver-van-mijn-bedshow: ook Zwolle heeft banden met slavernij'
- Column TimZingt: 'Dit examenjaar draait niet alleen om mei, maar om míj'
Column TimZingt: 'Dit examenjaar draait niet alleen om mei, maar om míj'
Schrijf je hier in voor de Visie-nieuwsbrief
Als christelijke gids willen we je helpen om te leven met God. We brengen je persoonlijke verhalen, verdiepende thema’s, christelijk nieuws en mediatips. In onze wekelijkse nieuwsbrief willen we je inspireren om hoopvol te leven en te geloven.
Lees onze privacyverklaring.