Groei is alles

PopUpGedachte vrijdag 28 juni 2019 – Groei is alles

Dat leek me nou mooi. Na een week vol erkenning en rust, eindigen met een keiharde economische oproep: Groei is alles. Stilstand is achteruitgang. Scalen maar, meer, meer, meer. We zijn er natuurlijk kritisch op met elkaar, en terecht. Die economische expansiedrift, het verlangen om altijd maar te groeien, het heeft rampen aangericht op onze planeet. Natiestaten die wilden groeien, ‘veroverden’ koloniën, landen die wilden groeien richtten wereldoorlogen aan, bedrijven die wilden groeien verziekten onze planeet, buitten arbeiders uit en nog steeds. En ze willen niet de schuld krijgen – en ook daar is enig begrip voor op te brengen – want groei lijkt de enige manier om te overleven.

Ik ben geen econoom, gelukkig. Ik zie wel de dramatische gevolgen die het gedrag van de gretige mens kan hebben. En toch vanochtend; groei is alles. Zeg ik als theoloog. Als iemand die op de vroege ochtend teksten leest, waaruit blijkt dat bepaalde bestaande rechtvaardigheid superfijn en ok is, maar het echt een feestje wordt als iemand een stap zet, een keus maakt, vooruitkomt. Dit staat er:

“In die tijd hield Jezus de Farizeeën en Schriftgeleerden deze gelijkenis voor: 'Wanneer iemand onder u honderd schapen heeft en er een van verliest, laat hij dan niet de negenennegentig in de wildernis achter om op zoek te gaan naar het verlorene, totdat hij het vindt? En als hij het vindt legt hij het vol vreugde op zijn schou­ders, gaat naar huis; roept zijn vrienden en buren bij elkaar en zegt hun: Deelt in mijn vreugde, want mijn schaap dat verloren was geraakt, heb ik gevonden. Ik zeg u: zo zal er in de hemel meer vreugde zijn over een zondaar die zich bekeert, dan over negenenne­gentig rechtvaardigen, die geen bekering nodig hebben.”

Superschattig toch zo’n herder? Dat ene schaapje zoeken? Het is eerder: superarm zo’n herder en die 99 die redden zich wel. Als ze bij elkaar staan, blijven ze wel bij elkaar hangen. En schaap is geld, dus ga die ene halen want alleen luxelui kunnen zich veroorloven om die ene te laten rotten. Sorry voor de romantici, maar de herders waren wel wat hardere lui dan menig kinderbijbel doet geloven.

In elk geval: dat schaap moet terug. En de man is meer opgelucht over het feit dat hij die ene heeft gevonden dan dat die 99 niet zijn kwijtgeraakt. Want dat is op een bepaalde manier logisch.

Waarom vertelt die rabbi dit? Hij wordt omringd door mensen vrij hard werken om die rechtvaardigen te blijven en er moeite mee hebben dat Jezus van Nazareth elke keer rondhangt met mensen die op geen enkele manier hun best lijken te doen. Dat is toch belonen van slecht gedrag, zou je zeggen. Laat ze er nou eens voor werken, in plaats van al je aandacht te besteden aan mensen die niets gedaan hebben om niet af te glijden aan lager wal.

En dan zegt Jezus datgene wat ik vandaag benoem met ‘groei is alles’. Er is feest in de hemel, die dimensie die dwars door onze wereld heentrekt, die achterkant van de zichtbare werkelijkheid die op sommige momenten bijna voelbaar is, momenten die we spiritueel noemen, in die goddelijke sfeer is het feest als iemand gevonden wordt. De negennegentig worden ook gewaardeerd hoor. Maar dat merk je eigenlijk pas als er eentje kwijtraakt. Dat is hartstikke lullig, maar het is wel waar.

Wanneer je het ook merkt? Als er iemand van die 99 een groeistap maakt. Boven zichzelf uitstijgt, leert wat liefhebben is en omhelzen. Als die 99 niet domweg staan te blaten totdat de chef terugkomt, maar dat er eentje op de uitkijk is gaan staan tot die herder terugkomt omdat hij zich eigenlijk ook zorgen maakt om die 100^e. Dat is natuurlijk meer dan je van een schaap mag verwachten, maar misschien is dat wel juist het idee. Dat er altijd weer groei mogelijk is.

Geloof is geen status quo. Geen bestaande situatie van iets weten en waar je op een gegeven moment vanaf kunt vallen. Dan ben je van je geloof gevallen, zeggen ze. Maar kun je van je geloof vallen? Dit schaapie was ergens waarschijnlijk van een stuk klif gevallen en werd gevonden. Geloof is gevonden worden. Geloof is het vieren als iemand gevonden wordt. Geloof is beweging en ontdekking en groei. Toch weer die groei. Want wie groei van anderen waardeert én zelf beseft dat er nog zoveel te groeien is, die houdt zich niet zo bezig met de status quo en wie daar wel of niet allemaal aan voldoet. En dat was precies het idee.

Groei, kwetsbaarheid, vinden en gevonden worden – het feit dat vele gelovigen zich zoekers zijn gaan noemen, lijkt me gezien deze gelijkenis pure winst. De herder zélf blijkt notabene een zoeker. Mooi toch?

Een goed weekend. En tot maandag.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.