Hanneke van Dam: ‘Mijn tijd in Mongolië loopt af zegt God’

Deze maand verschijnt Hannekes boek Alles opgeven en rijk worden, over haar leven en werk als zendeling in Mongolië. In 36 hoofdstukken beschrijft ze haar roeping, haar eerste stappen in dit immense, Aziatische land en de ups en downs in haar werk. “Het schrijven was een klus, maar ik vond het heel leuk om te doen,” vertelt ze. “Voor mij was het ook een verwerkingsproces. Die hele periode trok als een soort film aan me voorbij. Dat was heel goed.”

Spannend vindt ze het ook, het uitgeven van zo’n persoonlijk verhaal. “Het zou veiliger zijn om net voor m’n 80e een boek af te leveren en dan ‘toedeloe’ te zeggen. Ik ben nu nog in Mongolië, zit middenin het werk. En ik moet maar zien hoe mijn leven verder verloopt. Maar ja, ik had de hele tijd met hoofdletters het woord BOEK in mijn hoofd. Toen ben ik maar begonnen.”

Absurd

Jaren geleden had Hanneke een vergelijkbare ervaring, terwijl ze haar ouderlijk huis aan het stofzuigen en intussen aan het bidden was. In haar boek schrijft ze: “Het was alsof een onzichtbare hand op me rustte. ‘Wat wilt U zeggen Heer?’ vroeg ik. ‘Ik heb de indruk dat U echt van plan bent om me ergens heen te sturen, maar ik heb geen idee waarheen. Als U een bepaalde plek voor me heeft, breng deze dan alstublieft nu in mijn gedachten.’ Nauwelijks was ik uitgesproken of één woord drong zich in lichtende hoofdletters aan me op: MONGOLIA! Verbijsterd zette ik de stofzuiger uit. Mongolië?! Hoe kwam ik daar nou op? En waarom in het Engels? Had ik dat ergens gehoord? En waar lag het überhaupt, ergens in Azië toch? Ik bad weer: ‘Heer, dit is absurd, ik weet absoluut niets van dit land! Als dit werkelijk Uw stem is, wilt U het dan bevestigen.’”

Radicaal

Hanneke vroeg God om een teken, of ze een brief uit Mongolië mocht ontvangen. Die plofte op de mat en Hanneke ging. Wie haar boek leest, raakt onder de indruk van de bijzonder duidelijke manieren waarop God soms tot haar sprak. “Vaak heel concreet, ja. Dat was nodig om me uit mijn comfortzone te halen. Soms spreekt God met een zachte stem; je voelt dan wat je moet doen. Maar nu ging het om zoiets groots... Ik was zelf nóóit op de gedachte gekomen om naar Mongolië te gaan. Als God niet op zo’n heel radicale manier gesproken had, was het voor mij onmogelijk geweest om die stap te zetten.”

Intimiteit

Op weg naar en in dat totaal andere land leerde Hanneke wat afhankelijkheid is. “Ik heb God op een heel andere manier leren kennen. Ik kwam steeds meer in een positie van afhankelijkheid van God, waarbij ik alleen maar kon zeggen: “Oké Heer, U bent bij mij, want dit hele plan was Uw idee...” Daarin ontstond een soort intimiteit met God, en het bood mijzelf en het zendingsteam dat ik onder m’n hoede kreeg, bescherming als bijvoorbeeld lokale overheden ons wilden laten weghalen door de politie, omdat we met religieuze activiteiten bezig waren. Dan bad ik: “Heer, U heeft ons hier geroepen, wilt U dit nu ook oplossen?”

Mongolië werd voor Hanneke een groot avontuur. “Ik heb zoveel mogen zien van Gods grootheid. God heeft een enorme groei gegeven. Ik kwam zeven jaar geleden in de provincie Henti aan met een koffer en een gitaar, en nu is er een gemeente die zelf mensen uitzendt en die armen en kinderen helpt. Daar ben ik zó dankbaar voor.”

Verhalen

Hannekes werk bestond veelal uit pionieren. “Dat was gaaf. Maar ik vond het ook een hele verantwoordelijkheid dat mensen door wat ze van mij hoorden, een eerste indruk van Jezus kregen. Ik heb zo vaak gebeden: ‘Heer, helpt U me alstublieft!’ Ik maakte veel gebruik van gelijkenissen, zoals over de goede Herder en de verloren Zoon. Die verhalen passen hier in de cultuur. En we bidden vaak dat mensen zelf God mogen ervaren. Maar begrip is soms beperkt. We hadden laatst nog iemand die kolen kreeg om op te stoken en vroeg: ‘Is Jezus daar? Wil je Hem bedanken en de groeten doen?’ Die persoon dacht dat Jezus rondliep in onze kerkzaal.”

Wonderen

Hanneke heeft het Mongoolse volk veel gebracht, maar andersom ook veel opgestoken. “In het Westen kampen we met dingen die ons geloof in de weg kunnen zitten, zoals humanisme, materialisme en rationalisme. Ik kwam in een land met alcohol, huiselijk geweld en boeddhisme, maar zonder dat rationele. De mensen hier kunnen bijvoorbeeld veel gemakkelijker in geloof aannemen dat God wonderen kan doen. Die hebben we ook meegemaakt: genezingen, mensen die tot geloof komen en bevrijd worden van verslavingen. Ik heb van de Mongoolse christenen veel geleerd als het gaat om een eenvoudig, kinderlijk geloof. Daarin zijn ze echt een voorbeeld voor mij.”

Bij zendeling-zijn, hoort afscheid nemen. Voor Hanneke het zwaarste onderdeel van de job. Toch heeft ze het idee dat haar langste tijd in Mongolië erop zit. “Ik merk al anderhalf jaar dat God tegen me zegt dat mijn tijd hier afloopt. Daar heb ik erg om gehuild, omdat ik m’n hart heb gegeven aan deze mensen. Maar ik ben hier ook gekomen met het plan mensen te trainen tot zelfstandigheid, zodat ik ergens anders ingezet kan worden. Waar dat ‘ergens anders’ is, weet ik nog niet. Maar God weet het wel, dus het komt goed.”

Tekst: Carola van Ruiswijk