Heb ik het ge­nor­ma­li­seerd? Ik hoop toch van harte van niet

Om te snappen wat dat betekent, is het goed om even terug te gaan naar de speech van de koning. Nadat hij had gezegd dat er ‘helden’ waren die zich verzetten tegen de Duitse bezetter, zei hij dat er ook een andere realiteit was. “Medemensen, medeburgers in nood voelden zich in de steek gelaten, onvoldoende gehoord, onvoldoende gesteund, al was het maar met woorden.”

Het minste wat wij kunnen doen, zoveel jaar later, is “niet wegkijken”, zei de koning. “Niet goedpraten. Niet uitwissen. Niet apart zetten.” En toen kwam het: “Niet normaal maken wat niet normaal is. En: onze vrije democratische rechtsstaat koesteren en verdedigen.”

Zoals het hoort bij een speech van de koning, kon je er veel kanten mee op. Want hij zei er uiteraard niet bij, wat vandaag de dag normaal of abnormaal is. En dus kun je er je eigen gang mee gaan. Toen het huidige kabinet met de PVV aantrad, maakten velen bezwaar, omdat zo’n kabinet de PVV zou normaliseren. Journalisten die uitleggen waarom president Trump doet wat hij doet, krijgen het verwijt de man te ‘normaliseren’.

Normaliseer je iets door het erover te hebben? Dan heb ik al heel vaak in mijn leven genormaliseerd. In de decennia dat ik bij de EO werk, heb ik talloze malen debatten geleid over kwesties als abortus, het weren van asielzoekers, euthanasie, genetische manipulatie en het klimaat. Heb ik daarmee euthanasie, xenofobie en abortus genormaliseerd? Ik hoop toch van harte van niet.

Ik moest er opnieuw aan denken toen de afgelopen weken het debat woedde over de vraag of op 4 mei ook aandacht gegeven moet worden aan de oorlog in Gaza. Ik ben daar persoonlijk niet voor. De dodenherdenking is bedoeld om slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog en andere Nederlandse gevallenen te herdenken. Het is een moment dat ons jarenlang heeft verbonden. Als je daar actuele thema’s aan toevoegt, waar mensen heel verschillend over denken, loop je het risico dat een verbindende bijeenkomst juist polariserend wordt.

We hebben er in Dit is de dag wel een debat over gevoerd. Heb ik het daarmee genormaliseerd? Ik kan dat niet uitsluiten, want in het debat hebben we ook het woord gegeven aan iemand die betoogde dat er op 4 mei wel over Gaza moet worden gesproken.

Toch blijf ik het risico op normaliseren nemen. Want uiteindelijk geloof ik dat het uitwisselen van argumenten onze journalistieke taak is – en ons verder helpt. In dit geval heeft het debat mij geholpen om scherp te krijgen waar precies mijn ongemak tegen het herdenken van Gazaanse slachtoffers op 4 mei zit.