Ga naar submenu Ga naar zoekveld

'Help, ik heb borderline!'

Wat is borderline precies?

Jezelf snijden, zwart-wit denken, agressief gedrag. Het stempeltje ‘borderline’ heb je tegenwoordig snel te pakken. Maar wat is borderline nou precies? En hoe is het om zelf dagelijks met borderline te vechten? Dinsdag 10 oktober is de ‘Dag van de mentale gezondheid’. Een dag waarop wereldwijd aandacht wordt besteed aan mentale gezondheid.

Deel:

Over Borderline heerst veel onwetendheid en onbegrip.’  Ellen Niewold (45) lijdt zelf aan deze psychische aandoening, maar zit niet bij de pakken neer. Toen acht jaar geleden de diagnose ‘borderline persoonlijkheidsstoornis’ werd vastgesteld, besloot ze om anderen te gaan helpen. Ze werkt nu als vrijwilliger bij de Stichting Borderline. Ze geeft voorlichting en luistert naar patienten via de lotgenotenlijn. Ellen is ook betrokken bij de landelijke én plaatselijke organisatie van de Dag Psychische Gezondheid.

Onterechte diagnose

"Er is zoveel onwetendheid over deze psychische ziekte. Er zijn tenminste twee dingen die helder moeten worden. Ten eerste wordt de term vaak onterecht gebruikt. Het dreigt echt een hype te worden. Een aantal jaar geleden had ook ineens elk kind ADHD. Als iemand extreem gedrag vertoont, krijg je nu al snel het negatieve stempeltje ‘borderline’. Er zijn zelfs huisartsen die onterecht de diagnose vaststellen. Dit is behoorlijk vreemd, aangezien er officiële richtlijnen bestaan voor de diagnostisering. Er zijn negen kenmerken. Als je vijf van de negen herkend, krijg je de diagnose ‘borderline’. Ten tweede worden mensen met borderline ‘borderliners’ genoemd. Hoewel de aandoening verweven is met wie ik ben, val ik er niet mee samen! Ik noem iemand met griep toch ook geen ‘grieper’? De term ‘borderliner’ voelt alsof ik gevangen word in een vakje. Ik ben boven alles Ellen, kind van God, ‘dochter van’ en nog veel meer en héb daarnaast borderline.”

Krasjes

De ziekte van Ellen is tientallen jaren terug te voeren. Ellen: “Ik was 28 jaar en had nog steeds geen relatie. Grondig zocht ik naar een levensdoel. Het leek me namelijk allemaal zo doelloos in m’n eentje! Ik ging krampachtig in de Bijbel op zoek naar het nut van mijn vrijgezelle leven. Ik verkrampte hierdoor. Een tekst als: ‘Gij geheel anders’, maakte me angstig en zadelde me op met schuld. In de gemeente waar ik toen lid was, werd dit beeld over mijn schuldige zelf alleen maar bevestigd. Er was ook weinig begrip voor mijn problemen. Ze zeiden: ‘Ach meid, maak je niet druk. Je bent nog zo jong.’ Ik hield alles vol, omdat ik een succesvolle baan had. Ik werkte namelijk als populaire reisadviseuse. Ik was ‘Ellen van de reizen’. Het was mijn identiteit."

Bloedende polsen

"Toen ik noodgedwongen moest stoppen met dit werk," vervolgt ze, "liep alles compleet uit de klauwen. Ik werd gek van de radeloosheid! Ik heb een zelfmoordpoging gedaan, want het leven leek nu écht zinloos. Ik heb die avond lichtjes in mijn polsen zitten snijden; kleine krasjes. In al mijn onbenulligheid dacht ik: ‘Ik wil hier niet en paar dagen dood liggen’. Met bloedende polsen belde ik daarom de politie en zei: ‘Ik gooi nu mijn huissleutels naar beneden, ik pleeg namelijk zelfmoord. Kunnen jullie me morgenochtend op komen halen, anders lig ik hier nog een paar dagen.’ Ik was helemaal klaar met het leven en wilde dood. Maar die agenten stonden natuurlijk twee minuten later op de stoep. Ze hebben me ervan weerhouden. Ik had een enorme identiteitscrisis en kwam daardoor in de hulpverlening terecht. Ik ging naar de Hezenberg, een pastoraal centrum in Hattem.”

Wantrouwend

“Ik heb geen ‘Feike ter Velde-bekeringsverhaal’ voor je! Maar er gebeurde toch iets heel bijzonders in dat historische stadje Hattem. Ik herinner me dat mijn vriendin en ik over de dijk liepen. We bespraken de bijbelstudie van die morgen. Het ging weer eens over identiteit. De spreker zei: ‘Je moet dat loslaten en God in het centrum van jezelf laten staan’. We vonden dat allebei een doodeng idee. We wantrouwden iedereen en dachten: ‘Is dat ook voor ons?’ En: ‘Is God wel te vertrouwen?’ We konden bovendien niet geloven dat God ons de moeite waard vond. Toen ik dat gesprek later nog eens stilletjes overdacht, landde het ineens helemaal: ‘God vindt mij waardevol!’ Ik geloofde voor het eerst sinds tijden dat ik er echt mocht zijn. Het was het begin van een stuk herstel.

‘Ik ben boven alles Ellen, kind van God. Daarnáást heb ik borderline’

Ik was vastberaden Jezus na te volgen, maar het bleek gaandeweg toch te eng om Hem in mijn centrum toe te laten. Ik had liever zelf de controle in handen. Dat is trouwens typisch iets voor iemand met borderline. Vanaf de eerste ontmoeting al aannemen dat die ander jou toch niets waard vindt. Ik geloof dat ik die houding ook naar God toe heb gehad. Ik ben Hem na mijn bekering gaan uittesten. Na Gods liefdesverklaring in Hattem nam ik het heft weer in eigen handen. Ik deed alleen waar ik zin in had en begon ongedisciplineerd te leven. Misschien misdroeg ik me wel omdat die ontmoeting met God te dichtbij kwam.”

Negatieve spiraal

Het ging van kwaad tot erger. Ellen: “Ik belandde in een zeer negatieve spiraal. Ik sliep alleen nog op de bank, keek urenlang tv en bedronk me. Dag in, dag uit. In april 1993 brandde mijn hele appartement uit. Het ergste was wel dat ik het zelf had veroorzaakt. Ik was onder invloed van drank en pillen op de bank in slaap gevallen met een brandende sigaret. Het was alsof deze brand me weer even wakker schudde uit de roes waar ik in was weggezakt. Ik ben heel gevoelig voor symbolen; het vuur zuiverde en ruimde veel op. Al mijn zelfhulpboeken waren verbrand. Ik heb nooit het idee gehad dat God me gestraft heeft, maar dit stond niet los van God. Het werkte namelijk zo zuiverend.”

Genezing?

“Artsen deden veel aan symptoombestrijding”, vertelt ze. “Een therapie tegen de alcoholverslaving, pillen tegen depressie. Maar het totaalplaatje ontbrak. Totdat de GGZ een test met me deed en daar de diagnose ‘borderline’ uitkwam. Ik heb direct heel veel artikelen gelezen. Ik dacht: ‘dit heb ik!’. Het was zo’n opluchting om te weten wat er met me aan de hand was. Ik ging gesprekken aan met een sociaal psychiatrisch verpleegkundige en volgde een training.” Kun je genezen van borderline? Ellen: “Bij God is alles mogelijk, maar menselijk gezien is het ongeneselijk. Er zijn wel hele intensieve therapieën, die meewerken aan het herstel. Maar genezing lukt niet met therapie. Ik vergelijk het maar met diabetes; je kunt ‘op regel’ zijn. Ik heb wel eens christenen met borderline gesproken, die naarstig zochten naar genezing. In hun gemeente werd dan ook gezegd: ‘Je moet maar harder bidden’. Of: ‘Het is je eigen schuld’. Of: ‘Er zitten zonden in je die nog genezen moeten worden’. Dat vind ik heel hard, daar krijg ik kippenvel van. Ik geloof daar persoonlijk niet in. Ik geloof wél in herstel, in een behoorlijk hoog niveau van zinvol leven zonder veel crisissen. De kwetsbaarheid blijft.”

Het juiste evenwicht

Ellen is voor een groot deel hersteld van haar ziekte. “Ik kan er veel beter mee omgaan. Ik weet nu bijvoorbeeld welke situaties ik moet vermijden. Het is zoeken naar het juiste evenwicht. Je moet keuzes maken tegen je eerste impulsieve neiging in. Ik kan natuurlijk niet alleen maar koken als ik daar zin in heb. Ik moet iets eten. Ik richt mijn leven zo in dat de tegeltjeswijsheid ‘rust, regelmaat en reinheid’ alle ruimte krijgen. Dit heeft ook betrekking tot mijn relatie met God. Ik moet niet alleen bijbel lezen als mijn petje ernaar staat.”
Komt het idee om jezelf te verwonden nog wel eens omhoog? Ellen: “Jawel. Maar ik kan er nu beter mee omgaan. In eerste instantie zet ik muziek op, of ga ik buiten een flink stuk banjeren. Maar als het echt heel erg wordt, ga ik op mijn knieën. Dan zeg ik: ‘Heer, ik trek het niet in m’n eentje’. Hij helpt me tot nu toe elke keer, zo bijzonder! Weet je, God neemt heus niet al mijn gevechten weg. Of mijn eigen verantwoordelijk. Ik ga niet elke dag fluitend met borderline om. Maar als je voorzichtig met jezelf bent, kun je dingen voorkomen. Als de hormonen door mijn lijf gieren, kan ik beter niet naar een romantische aflevering van De Weddingplanner kijken. Mijn gevoel kent op die momenten geen bodem en plafond, het schiet elke kant op.”

'Door mijn geloof'

“Ik bid elke dag voor de mensen die op m’n pad komen en parkeer ze bij God. Zo kan ik zelf ook rustig slapen. Soms vragen mensen aan de lotgenotentelefoon hoe míjn zelfbeeld verbeterd is. Die vraag geeft me de mogelijkheid om mensen over God te vertellen. Ik kan dan zeggen: ‘Door mijn geloof in God’.”

Martine Geerts

--:--