Hoe doorbreek ik negatieve gedachten?

Poe, ik zou eigenlijk meer moeten weten van je situatie om echt een zinnig antwoord te geven. Het kan namelijk dat er allerlei specifieke kwesties op je werk spelen die ik nu niet overzie. Misschien houd je manager jullie onnodig in onzekerheid; in dat geval kunnen er al veel negatieve gedachtes verdwijnen als hij of zij een tipje van de sluier oplicht.

Ook zou het kunnen dat je werk op zich nog wel te doen is, maar er bijvoorbeeld thuis, in een relatie of een vriendschap zoveel speelt, dat het daarom te veel wordt. Ik weet het niet, maar ik wil maar zeggen dat negatieve gedachten veel oorzaken kunnen kennen en dat mijn antwoord helaas heel algemeen moet blijven.

Niet: positief denken
Het slechtste advies wat ik je kan geven is: je moet positiever denken! Dat wordt vaak geroepen in onze cultuur, maar het is een goedkope kreet die niks helpt. Je kunt niet zomaar eventjes leuk over je leven gaan denken. Dat heb je bovendien al lang geprobeerd en je dat werkte niet waardoor je je nog lulliger over jezelf ging voelen...

Jezelf van alles inprenten, allerlei mantraatjes tegen jezelf herhalen – het werkt niet. Ik verdenk mensen die dit adviseren, dat ze zich ervan af willen maken. Ze willen snel tenminste íets zeggen en dan weer lekker verder, zonder zich werkelijk voor je te interesseren.

Niet: heel veel bidden
Begrijp me goed: bidden helpt wel degelijk. Maar niet als automaat. Er is geen regel die stelt: als je maar veel bidt, word je vanzelf gelukkiger. Sterker nog, het kan zelfs averechts werken. Je bidt bijvoorbeeld heel veel, maar het resultaat valt tegen, en je gaat denken: zelfs God is tegen me... – dan zit je toch helemáál in de put. Als je iets krijgt van God, hebben we geleerd, is dat genade. Dat betekent ook dat het een verrassing is.

Niet: meer geloven
Weer, geloven helpt wel degelijk. Mensen worden er bijvoorbeeld iets gelukkiger van (ongeveer net zoveel als dat je ongelukkiger wordt als je partner een tijdje geleden is overleden). Maar dat zijn wel gemiddeldes. En het helpt ook niet meteen. En het belangrijkste is: als je gaat geloven om gelukkig te worden, dan helpt het juist weer niet. Dan gaat het je namelijk niet om God, maar om je eigen geluk en die fixatie op je eigen stemmingen, maakt je meestal ongelukkiger...

Wel: onderzoek waarvan je onzeker wordt
Je zegt dat het komt omdat je werk onzeker is, maar tegelijk voel je je soms ook totaal mislukt. Dat suggereert dat er meer aan de hand is. Mijn eigen werk is bijvoorbeeld ook totaal onzeker (ik ben freelancer en weet zelden wat ik volgende week te doen heb), maar daardoor voel ik me niet mislukt (dat kan ik me wel voelen, maar om andere dingen).

Niet dat jouw gevoel onterecht is, je voelt het nu eenmaal, maar het is wel de moeite waard uit te vogelen wat nu de oorzaak van je negatieve gedachtes over jezelf is. Welke dagen gaat het beter, welke uren slechter? Wat is er de uren daarvoor gebeurd? Misschien zijn het wel de dagen dat je veel zat te Facebooken of dat je lief er niet was of wat dan ook.

Wel: doe iets aan de bron van je onzekerheid
Het klinkt heel simpel, maar juist als je onzeker bent, denk je dat er weinig gedaan kan worden en heb je nauwelijks ideeën over hoe dan. Praat er dan met mensen over door. Wat kun jij doen, wat kunnen anderen eventueel daarin helpen? Er kan namelijk altijd wat gebeuren. Je situatie kan altijd ergens wat verbeteren.

Wel: omgeef je met positieve ervaringen
Waar word jij gelukkig van? Van boeken lezen? Van vrienden? Van praten over God of liedjes zingen over Jezus? Van lekker eten? Van...? Zorg dat je genoeg van die ervaringen opdoet. Positieve ervaringen ‘slaan naar binnen’ en beïnvloeden je gedachten namelijk. Dat werkt veel beter dan heel veel slogans bedenken en ‘positief denken’.

Maak hier echt prioriteit van. Dat betekent waarschijnlijk ook dat je allerlei andere verplichtingen, afspraken en gewoontes moet verminderen of zelfs afschaffen. Als je zo down bent zoals je nu beschrijft, kunnen die niet belangrijk genoeg zijn om ermee op dezelfde voet door te gaan. Je kunt pas weer gaan ‘opbouwen’ met allerlei gewoontes en afspraken die je niet per se gelukkig maken, als je zelf een beetje stabiel bent.

Auteur: Reinier Sonneveld