'Ik vond de vraag van de ouderling bijna ongepast'
20 februari 2023 · 13:45
Update: 20 februari 2023 · 13:58
“Maar is Jezus wel je Redder, Verlosser en Heer?” vroeg de oud- ste aan de dopeling. De dopeling had net hartstochtelijk verteld over haar liefde voor God en haar passie voor Jezus: Hij was een groot voorbeeld voor haar. Maar de oudste kon het niet laten om toch nog een kleine laatste controlevraag te stellen.
Ik heb deze situatie altijd onthouden, omdat ik de vraag van de oudste bijna ongepast vond. Alsof-ie alleen had geluisterd of de drie signaalwoorden ‘redder’, ‘verlosser’ en ‘heer’ in het antwoord voorkwamen. De rest van het verhaal was niet relevant. Terwijl het wat de dopeling betreft daar precies om ging: ze had verteld over haar leven met God en daarin haar eigen woorden gekozen.
Het is wel exemplarisch voor hoe veel christenen in Nederland geloven: in geloofsslogans, heiligverklaarde woorden en zaligmakende formuleringen. Formuleer je het anders, dan ben je verdacht en moet er een (meestal gesloten) controlevraag gesteld worden: “Je gelooft toch wel dat de schepping echt gebeurd is?” (controle op Bijbelgetrouwheid), “Je spreekt toch wel in tongen?” (controle op doop met de Geest), “Sta je pal voor Israël?” (controle op vervangingstheologie), “Ben je wel voor het traditionele huwelijk?” (controle op woke-theologie). Is het antwoord bevestigend, dan is het goed: gelukkig, je hoort bij ons, verder geen vragen. In de kerk van mijn jeugd hoefde men bij een belijdenisdienst alleen maar ‘ja’ te zeggen op een set controlevragen. Persoonlijke toelichting was niet nodig.
Dit soort controlevragen biedt schijnveiligheid. Eenheid verwordt tot uiterlijke eensheid, de kerk tot een club gelijk-gestemden en niet gelijk-bestemden. Nog erger is het feit dat als de controlevragen zijn gesteld er daarna geen verdere vragen nodig zijn. Er zijn mensen die ooit belijdenis hebben gedaan of gedoopt zijn en daarna nooit meer gevraagd zijn naar hun leven met God. Het controlelampje brandt, maar of de machine naar behoren werkt, doet er verder niet toe.
Als we wat minder zouden checken op goede formulering en meer interesse zouden hebben in elkaars verhaal, dan zouden we meer in gesprek blijven over ons geloof, zouden we onze eigen taal en beelden verrijken, en gaan zien dat Gods liefde alle verstand en dus ook onze formuleringen te boven gaat. Dat geloven we toch? Ik stel maar een klein controlevraagje.