Navigatie overslaan
EO
Sluit je aan
De Bijbel Open met Jan Martijn Abrahamse.
© Janita Sassen / EO

Jan Martijn Abrahamse: Wat Paulus ons leert over loslaten wat je lief is

De Bijbel Open

2 november 2025 · 08:30| Leestijd:5 min

Update: 2 november 2025 · 08:30

Afbeelding van Jan Martijn Abrahamse
Geschreven doorJan Martijn Abrahamse

Het is pijnlijk om afscheid te nemen. Ik bedoel niet die vluchtige momenten waarop je iemand even gedag zegt, maar die keren dat het écht gaat om loslaten.

Vorig jaar bracht ik samen met enkele andere Nederlandse theologen een aantal intensieve dagen door met een groep Nigeriaanse predikanten die leven in een context van vervolging. Het waren dagen van training en onderwijs, maar ook van samen lachen, huilen en zoeken naar de weg van de kerk.

Handelingen 20:13-24

Wij scheepten ons in en voeren alvast naar Assus, waar we Paulus overeenkomstig zijn wens aan boord zouden nemen, want hij wilde het eerste stuk te voet afleggen. Toen hij zich in Assus weer bij ons had gevoegd aan boord van het schip, voeren we verder naar Mitylene, van waar we de volgende dag vertrokken om bij Chios voor anker te gaan. De dag daarna staken we over naar Samos en weer een dag later kwamen we aan in Milete. Paulus had namelijk besloten Efeze voorbij te varen om te voorkomen dat hij in Asia zou worden opgehouden. Hij wilde als het maar enigszins mogelijk was op het Pinksterfeest in Jeruzalem zijn. 
Vanuit Milete stuurde hij iemand naar Efeze met het verzoek aan de oudsten van de gemeente om bij hem te komen. Toen ze waren gearriveerd, sprak hij hen als volgt toe: 'U weet hoe ik te midden van u geleefd heb, vanaf de eerste dag dat ik in Asia was: ik heb de Heer in alle nederigheid gediend en heb al het verdriet en de beproevingen als gevolg van de samenzweringen van de Joden doorstaan. U weet ook dat ik alles bekend heb gemaakt wat uw welzijn ten goede komt en dat ik u daarover in het openbaar en thuis heb onderricht. Zowel Joden als Grieken heb ik opgeroepen zich te bekeren tot God en te geloven in Jezus Christus, onze Heer. Nu ben ik op weg naar Jeruzalem, gedreven door de Geest, zonder te weten wat me daar te wachten staat, behalve dan dat de heilige Geest me in iedere stad verzekert dat gevangenschap en vervolging mijn deel zullen zijn. Ik hecht echter geen enkele waarde aan het behoud van mijn leven, als ik mijn levenstaak maar kan voltooien en de opdracht uitvoeren die ik van de Heer Jezus ontvangen heb: getuigen van het evangelie van Gods genade.

Natuurlijk, de situatie valt in het niet bij de drie jaar die Paulus in Efeze doorbracht. Toch moest ik aan de predikanten denken bij deze tekst: samen leren en leven – en dan afscheid nemen in het besef dat je elkaar waarschijnlijk niet meer terugziet. Zoals Paulus destijds, wist ik dat ik deze mannen achterliet in een onzekere en grillige toekomst.

Afscheid nemen is een beetje sterven

‘Partir, c’est mourir un peu’, zegt het Franse gezegde: afscheid nemen is een beetje sterven. In Handelingen 20 klinkt diezelfde donkerte. Paulus spreekt zijn laatste woorden tot de oudsten van Efeze. Uiteindelijk heeft hij het over tranen, tranen van afscheid. Maar tegenover dat niet-weten waarin de Geest hem leidt, staat toch iets. In het eerste deel van zijn afscheidsspeech wijst Paulus de oudsten op wat zij wél weten: hoe hij onder hen het evangelie heeft geleefd (vers 18-19) en verkondigd (vers 20).

Toe aan loslaten

Let daarbij ook op de volgorde. “U weet dat ik alles bekend heb gemaakt wat uw welzijn ten goede komt.” Hij heeft zichzelf uitgestort, lief en leed gedeeld, en zich volledig gegeven voor hun welzijn: ten nutte van hen.
Hoe kan afscheid nuttig zijn? In Paulus’ woorden klinkt noodzaak door. De kerk van Efeze is toe aan loslaten. Paulus’ getuigenis moet nu door henzelf geleefd gaan worden. Zijn voortdurende aanwezigheid zou dat in de weg staan.
Precies hetzelfde woord, nuttig, klinkt ook bij Jezus’ eigen afscheid: “Het is goed [nuttig] voor jullie dat Ik ga” (Joh. 16:7). Je kunt door te blijven soms de groei van anderen tegenhouden.

Verhit gesprek

Tijdens onze dagen met de Nigeriaanse broeders werd dat zichtbaar. Er ontstond een verhit gesprek over de vraag of christenen zich mochten bewapenen. Zij zochten samen naar de wil van God, terwijl wij Nederlanders zwegen, beseffend dat het hier nuttig was om een stap terug te doen. Dit was hún gesprek. Hier moesten zij samen uitkomen – en zo leerden zij óns christen-zijn.

Ik herinner me hoe een jonge dominee opstond en woorden sprak die deden denken aan Paulus: het evangelie wordt zichtbaar in levens die zichzelf geven. Het deed pijn om afscheid te nemen, maar wat een getuigenis namen we mee naar huis.

Deel dit artikel:

Meest gelezen

Lees ook