Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Jan-Willem Roodbeen: 'Een liedje is goed als het me raakt'

Zijn droom was straaljagerpiloot worden, het werd radiopresentator. Eerst bij de EO, sinds drie jaar bij de Avro. Dit seizoen is hij te zien in 'Wie is de Mol?', al mag hij op straffe van een "enorme boete" niets over het verloop van het programma zeggen. "Ik heb mijn deelname een dik jaar geheim moeten houden."

Deel:

"Mijn schoonouders, mijn broer en zijn vrouw en mijn vrouw Mieke zaten in het complot – zij moesten tekenen voor geheimhouding. Mieke heeft in die tijd heel wat smoezen verzonnen als mensen vroegen waar ik was. De auto hadden we ergens anders geparkeerd, om de indruk te wekken dat ik weg was. Op Schiphol kreeg ik een ticket naar Hongkong – ik wist toen nog niet waar we heen gingen – en we vlogen zelfs apart, zodat de stewardessen geen argwaan zouden krijgen."

Cockpit met veel knopjes

Vooraf hoopte de radio-dj op spannende opdrachten. Niet zo vreemd voor iemand die – aangestoken door de film Top Gun – straaljagerpiloot was geworden als hij niet op zijn ogen afgekeurd zou zijn.

Radiopresentator is dan wel even wat anders.
"Ja, behalve dat de radiostudio lijkt op een cockpit met heel veel knopjes. Ik wil altijd nog eens parachute springen, maar ja, ik heb wel een vrouw en drie kinderen; waarom zou ik het gevaar opzoeken? Met 'Wie is de Mol?' had ik een legitimatie om wat spannends te doen. Wat ik het pittigst vond aan het programma? Dat alles voor mij bepaald werd: wanneer ik at, sliep, naar de wc mocht... Ik houd graag de touwtjes in handen."

Langgekoesterde wens

Voor dit gesprek is de radiopresentator heel even terug op zijn oude nest: het EO-gebouw. Drie jaar geleden maakte hij de overstap naar de Avro, waar hij zijn grote liefde bemint: muziekradio maken. "Vooral het leidinggeven en de mensen heb ik erg gemist – en de dynamiek. Wat ik nu doe – iedere dag in hetzelfde ritme een middagprogramma maken – was zeker in het begin best saai. Maar bij de EO had ik vooral een sturende functie, terwijl muziekradio mijn hart heeft; ik ben er al sinds mijn 13e mee bezig, toen nog bij de lokale omroep. Het is niet de corebusiness van de EO. Begrijpelijk, want je kunt er weinig van je identiteit in kwijt, maar bij de Avro kon ik dus beter mijn vleugels uitslaan."

Ondanks zijn overstap, is een langgekoesterde wens vooralsnog onvervuld: een ochtendshow maken. "Het idee dat je invloed hebt op hoe iemand zijn dag begint, lijkt me magisch. Het zou vooral feel good moeten zijn. 's Middags luisteren mensen minder aandachtig, dan is radio meer behang. Nu moet ik ervoor zorgen dat de middag voor luisteraars voorbij vliegt."

Net zo'n muziekgek als ik

Het geloof was vroeger bij Jan-Willem thuis een vanzelfsprekende basis, een uitgangspunt voor het leven, zonder al te dogmatisch te worden. Het moreel besef kwam bij hem met de jaren. "Toen ik in de brugklas zat, ging ik naar boekhandel 'Meneer Kees'. Daar pakte ik een boek over vliegtuigen, zodat het niet opviel dat ik daartussenin lectuur bekeek waar mijn ouders minder blij mee waren."

Hoe pak jij als vader van drie jonge kinderen de opvoeding aan in een tijd waarin verleidingen en ranzigheid met de komst van internet stukken dichterbij lijken?
"Dochter Evi van 8 is net zo’n muziekgek als ik; ze speurt de hele dag op mijn Spotify-account of YouTube naar leuke liedjes. Dat doet ze beneden, want binnen drie klikken zit je op weet-ik-wat-voor ongein. Ik ben niet zo van het vooraf afbakenen wat de kinderen wel en niet mogen zien of luisteren; die gesprekken komen vaker achteraf. Meestal voelt Evi zelf al aan wat 'stom' is, hoewel ze nog niet begrijpt waarom ik sommige teksten raar vind. Ze is pas 8. Als ze een voorliefde voor R&B-muziek ontwikkelt, wordt het lastiger."

Ach, volgend jaar weer

In de hoop op airplay droppen platenlabels zo'n veertig liedjes en twaalf cd's per week op Jan-Willems bureau. "Wanneer een liedje goed is? Als het me raakt. Dat kan dus ook een liedje met vier akkoorden zijn. De kracht van kunst is dat het je gevoel raakt. Op dat niveau beoordeel ik het. Hurt in de versie van Johnny Cash bijvoorbeeld snijdt door mijn ziel. Cash nam het vlak voor zijn dood op, een graftekst eigenlijk. Krachtig en relativerend tegelijk; my empire of dirt (mijn rijk van vuilnis, red.) vind ik door de tegenstelling een heel mooi zinnetje. Je kunt heel succesvol zijn, maar uiteindelijk is het stof."

Een levensvisie die Jan-Willem op het lijf geschreven is. Eind december deed hij na acht jaar niet mee aan de Top2000, maar ging met zijn vrouw naar Parijs. "De zendermanager vond dat eerst niet tof; alsof Van Persie voor een WK-finale afbelt omdat hij op vakantie gaat. Maar ach, volgend jaar is de Top2000 er weer. Ik weet hoe betrekkelijk het is."

Allemaal in hetzelfde schuitje

Het stikt van de popliedjes waarin iets van God doorschemert, stelt Jan-Willem overtuigd. "God only knows van The Beach Boys bijvoorbeeld, het mooiste liefdesliedje ooit gemaakt. En Grace van U2, of Sigh no more van Mumford & Sons. Al is God voor veel mensen een verzamelbegrip." Jan-Willem ziet vooral onder jongeren een groeiende gevoeligheid voor religie. "Dat begint met een toenemende braafheid. Logisch, want als je ouders gescheiden zijn, is trouw de tegenreactie. Raak je overprikkeld, dan is de tegenbeweging rust."

Ben je bij de Avro bewust bezig met God of geloof?
"Nee, niet primair. Ik wil vooral een goed muziekprogramma maken waar ik luisteraars blij mee maak. Niettemin komt het geloof heus wel ter sprake. Bijvoorbeeld in een gesprek over de zin van het leven. Natuurlijk vinden sommige mensen het gek dat ik geloof. Het ís toch ook gek? Het is toch te groot om te bevatten dat God bestaat, een Zoon heeft die mens is geworden die ons vertelt wat de bedoeling van het leven is? Maar het verhaal dat een atheïst vertelt, is net zo gek, dus waarom zou je je als christen schamen voor je verhaal? We zitten allemaal in hetzelfde schuitje en hebben dezelfde levensvragen. Dus ga met elkaar in gesprek. De boodschap van het Evangelie kan ik niet dé waarheid noemen, maar ik gelóóf er wel in. Als ik iets de waarheid noem, is het toch geen geloof meer? Als je jezelf met jouw waarheid opsluit, ga je elkaar bevechten en zul je uiteindelijk stikken."

'Dit lukt niet nog een keer'

Achter de schermen heeft Jan-Willem zijn banden met de EO niet helemaal doorgesneden. Zo selecteert hij de liedjes voor The Passion, het EO-evenement dat op Witte Donderdag wordt opgevoerd, dit jaar in Groningen. Het eerste jaar was hij bang dat artiesten – die hij geregeld in de studio spreekt – niet blij zouden zijn met het feit dat hun liedje een totaal andere context krijgt. "Maar," zegt hij nu, "ze zijn juist vereerd door de manier waarop hun liedje is uitgevoerd en de kracht die het krijgt door het paasverhaal."

Bij de selectie kijkt hij eerst of het liedje past bij de scène. De tweede voorwaarde is dat mensen zich er in moeten kunnen herkennen. "Het is makkelijker liedjes te vinden voor de scène waarin Maria Jezus mist, dan voor de scène van Jezus in Gethsemane."

Het hele jaar door luistert hij of er iets geschikts voorbijkomt. Want een goede mix van bekende en onbekende liedjes én van artiesten is ook belangrijk. "Het moet bijvoorbeeld geen Borsato-Passion worden, dus drie Borsato-nummers is de max."

Even later: "Na ieder jaar denk ik: 'Dit lukt niet nóg een keer, want ik heb alles al beluisterd.' Maar de playlist voor de komende editie ligt al klaar."


Tekst: Wilfred Hermans
Beeld: Eljee
Bron: Visie 2014, nr. 5

Persoonlijk

Jan-Willem Roodbeen (36) werkte bij Radio 5, 3FM en tot 2010 bij de EO. Sinds 2010 presenteert hij het radio- programma Roodshow voor de Avro op Radio 2 (iedere werkdag tussen 14.00 en 16.00 uur).

Jan-Willem is de bedenker van het Glazen Huis en stelt de muziek samen voor The Passion. Dit jaar doet hij mee aan het Avro-programma Wie is de Mol?. Hij is getrouwd met Mieke, en vader van Evi (8), Mees (2) en Suze (0).

--:--