Jezus stelt vragen aan… schrijfster Susan Smit

Jezus hield meer van vragen dan van antwoorden. Vandaag stelt hij ze aan schrijfster Susan Smit, zelfbenoemd heks en hét gezicht van de moderne spiritualiteit in Nederland.

Wat heeft een mens eraan als hij de hele wereld wint, maar zichzelf verliest of schaadt?
‘Niets. Roem, status, macht: het zijn dingen die van ons van onze eigen aard kunnen afleiden als ze een doel op zichzelf zijn. Juist omdat ze zo verleidelijk zijn, omdat ze comfort bieden waarin we onszelf kunnen verliezen. Bij mij is dat gelukkig nooit gebeurd. Ik werd er al vroeg mee geconfronteerd: toen ik achttien was, werkte ik als model in Parijs. Ik vond het modellenbestaan leeg, het paste totaal niet mij bij. Ik nam al gauw het vliegtuig terug naar Amsterdam en ging Nederlands studeren. Mijn droom was om boeken te schrijven. Ik schrijf nu al zestien jaar vanuit mijn diepste diepte. De roem die daar het resultaat van is, zie ik als een bijproduct.’

Geloof je nog steeds niet?
‘Je vergist je: ik geloof wel in je, maar ik noem je anders. Je hebt als persoon op aarde geleefd, je was wijs en had veel volgelingen, maar je bent meer dan dat. Ik voel je nog. Dat noem ik ‘Christusbewustzijn’: je zielenkracht is niet weg, het was er al voor je leefde en het is hier nog, nu je dood bent.
Ik zoek jouw zielenkracht als ik mediteer. Ik hoef mijn ogen maar dicht te doen of het komt als een douche over me: een gevoel van eenheid, universele, grote, zuivere, lichte liefde. Ik noem het een ‘oja-gevoel’: dit is wie ik in essentie ben, dit is thuis. Dat gevoel is helend. Het zorgt ervoor dat ik in verbinding kom te staan met mijn eigen zielenkracht.
lk geloof dat zielenkracht in ons allemaal zit. Onze ziel weet dat wel, maar omdat onze persoonlijkheid er niet altijd mee in contact staat, vergeten we het. Als ik te lang niet mediteer of schrijf, raakt mijn lijntje naar deze bron verstopt met dagelijkse gedoetjes. We kunnen onze zielenkracht weer bij ons voegen door traditionele religieuze oefening, door meditatie, of door wandelen door de natuur.’

‘Ik ervaar regelmatig dat het hogere bestaat en dat is genoeg’

Ik heb je toch gezegd dat je Gods grootheid zult zien als je gelooft?
‘Ik ben bijzonder slecht in geloven, als ik eerlijk ben. Geloven betekent voor mij: iets aannemen op autoriteit, of op iets hopen en ernaar verlangen. Voor mij werkt dat niet. Ik moet ervaren dat er iets hogers bestaat. Geloof in het bestaan van het goddelijke gaat niet noodzakelijk vooraf aan de ervaring daarvan. Ik ervaar regelmatig dat het hogere bestaat en dat is genoeg. 

Ik wil niet gaan invullen wat het is, daarvoor is mijn menselijke verstand te beperkt. Wel ben ik mezelf op een gegeven moment heks gaan noemen. Hekserij heeft niets te maken met sprookjes of duistere toestanden, het is een Europese voorchristelijke natuurreligie waarin wordt uitgegaan van een goddelijke vonk in alles wat leeft. Het ritme van de natuur staat in hekserij centraal, en dat past bij me.’

Als het zout kracht verliest, hoe moeten we het zijn kracht teruggeven?
‘Als het ons niet meer lukt om smaak aan het leven te geven, dan moeten we die smakeloosheid maar even laten bestaan. Alles wat wij voelen, mag er zijn. Niets hoeft gelijk overwonnen, verbeterd of weggepoetst te worden. We hoeven niet direct voor een betere versie van onszelf te zorgen. We moeten proberen te begrijpen wat de smakeloosheid, of wat voor gevoel dan ook, ons wil zeggen. We moet het doorvoelen, en het zo langzaam gaan begrijpen. Als we dat doen, maken we weer ruimte voor smaak. Dan groeien we.’

Heb je mij lief?
‘Ik heb je zeer lief. Ik stuitte pas op een uitspraak die je gedaan zou hebben, toen je nog op aarde was: ‘Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen’. Die woorden vind ik bijzonder mooi en juist. Ik ben het met je eens: niemand is zonder zonde, en die menselijkheid moeten we omarmen. Er bestaat geen mens die helemaal verlicht en onfeilbaar is. Daarom mogen we mild zijn voor onszelf. Anders ontstaat er een gekke krampachtigheid, waarin we afwijzen wie we zijn en wanhopig grijpen naar wie we proberen te worden. Jou liefhebben betekent dat ik ook mijzelf, met mijn beperkingen en gekkigheidjes, liefheb.’

Afgelopen najaar verscheen het veertiende boek van Susan Smit: ‘De eerste vrouw’. Het is een op feiten gebaseerde roman over de stormachtige liefde tussen filmsterren Lou Tellegen en Geraldine Farrar in de jaren twintig van de vorige eeuw. En binnenkort verschijnt ‘Hotel Hartzeer’, een boek over liefdesperikelen dat Susan samen met Marion Pauw schreef.