Lazarus staat op | Leren verliezen is de weg

Leren verliezen is de weg – PopUpGedachte donderdag 3 maart 2022

Een feestje terwijl er een gruwelijke oorlog aan de gang is. Honderd vrolijke mensen met koffie, biertjes, een kampvuurtje – terwijl er een miljoen mensen op de vlucht zijn. We presenteerden ons nieuwe boek Onzeker Weten gisteravond en de sfeer zat er goed in, maar je kunt niet anders dan openen met het stilstaan bij Oekraïne. En dan wordt het stil en pijnlijk. Want wat doe je daar dan, met je taart en je feestelijke vrolijkheid. De feestelijkheid glipte ons door de vingers, even had ik spijt -  in alle eerlijkheid even hier dan maar – want hoe kon je nog weer terug naar de viering. En het kan niet en gebeurt toch. Je kunt niet alleen stilstaan bij de ellende én je kunt niet domweg feestvieren terwijl er nu zoveel mensen zijn gevlucht. Eén week, een miljoen mensen het land uit gevlucht. In Syrië duurde het een maand voordat er zoveel mensen onderweg waren. En toch kan het leven ook niet stilgezet, hoeft dat ook niet – dat weet je zeker. Of beter gezegd, dat weet je onzeker.

Kunnen we de spanning uithouden, het verlies van de zekerheid, van de helderheid en het comfort. Voor ons is dat nauwelijks een verlies te noemen, in vergelijking met dat wat mensen verliezen wiens huis weggebombardeerd is. Maar misschien is het wel niet te vergelijken en moeten we leren leven met verliezen – of dat nu over ons wereldbeeld gaat, je land, je toekomstperspectief of het klimaat. Dit zegt Jezus vanochtend over leren verliezen:

Tot allen sprak Hij: 'Wie mijn volgeling wil zijn, moet Mij volgen door zichzelf te verloochenen en elke dag opnieuw zijn kruis op te nemen. Want wie zijn leven wil redden, zal het verliezen. Maar wie zijn leven verliest om Mijnentwil, die zal het redden. Wat voor nut heeft het voor een mens heel de wereld te winnen, als hij zichzelf hierdoor zijn ondergang en dood berokkent?

Cryptische teksten, kun je eindeloos veel preken over houden, maar wat hier aan alle kanten zich een weg naar ons zenuwstelsel probeert te banen, is het woord verliezen. Ondergaan. Verloochenen. Een kruis opnemen (wat het doodsinstrument is voor weggelopen slaven en mislukte revolutionairen). Verlies, verlies, verlies. En dat dan als de weg beschouwen. Kan ik dat? Kan ik dat wat ik vrees in de ogen kijken en me een weg voorstellen door het verlies heen. Als Jezus van Nazareth die aankondigt dat hem de dood wacht, maar dat het niet het einde van de wereld is, sterker nog; dat dit het begin is. Ik vind het ongelofelijk moeilijk om vooruit te kijken omdat ik nog niet weet wat het verlies zijn zal. Maar hier staat dat de weg van Christus er één van verliezen is – en dat is nodig om te leren om de ziel te behouden. Het helpt je niet als je het leven vastgehouden hebt, of je leventje hebt behouden – en je ziel bent verloren, wie je bent, je hart.

Redden wat er te redden valt, is niet het devies van de man van Nazareth. Verliezen wat er te verliezen valt, lijkt eerder te matchen met de lezing van de dag. En als de angst je dan om het hart slaat, dan is dat meer dan logisch. En misschien zijn we dan wel op de goede weg. De rabbi stierf duizend doden op weg naar zijn eigen ondergang. En hij zegt; kom volg mij. Wat is dat christendom toch een ongrijpbaar verhaal. En toch, in een wereld waarin we veel aan het verliezen zijn, zou dit wel eens een heel realistische aardse route kunnen zijn. Een weg tussen behoudzucht en de strijd om te overleven en van-de-wereld-losgezongen onaangedaanheid. Tussen de zweverige spiritualiteit en de conservatieve behoudzucht, legt christendom een route voor die bewogen is met de wereld: ben bereidt om alles te verliezen om de bewogenheid te behouden. In die richting is het ergens te zoeken.

Tot zover vanochtend. Een hele goede donderdag gewenst – ondanks alles. Vrede, en alle goeds

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.