Lazarus staat op | Oneindige mogelijkheden

Oneindige mogelijkheden – PopUpGedachte donderdag 8 april 2021

Het geloof dat er leven is na de dood schijnt dus helemaal geen religieuze gedachte te zijn. Of anders is zo’n beetje de hele wereld, inclusief al die seculieren, behoorlijk religieus. In welke crematie of afscheidsviering hoor je niet dat oma op je neerkijkt of met je meeleeft of je ziet of je vast kan horen? Terwijl oma daar toch echt niet lijfelijk meer is.

Leven na de dood is geen religieus concept, het is een diep levensgevoel dat je kunt wegverklaren door te zeggen: dat willen we nu eenmaal graag geloven, dus bedenken we een hemel, een geest, een aanwezigheid. Maar het kan ook andersom: je moet zo hard werken om werkelijk te geloven dat met het lichaam ook de geest sterft, dat het misschien minder aannemelijk is dan de atheïst zou willen geloven. We weten het natuurlijk niet zeker, maar ook bijna dood-ervaringen spreken over uittredingen, bewustzijn, terwijl het lijf het eigenlijk al heeft opgegeven, tunnels met licht en wat niet al.

Kortom, leven na de dood is geen christelijke uitvinding, het is niet eens een religieuze gedachte, het is een menselijk, aards uitgangspunt. Het heeft dan ook niet per se de toevoeging van het christendom aan het menselijk denken dat er leven zou zijn na de dood en mogelijk zelfs iets van een hemelrijk, een geestesrijk, een dimensie waarin de ziel van de mens na de dood aanwezig is. Het klinkt een beetje creepy en ongrijpbaar, maar het is geen unieke christelijk-spirituele gedachte. De grote theoloog N. T. Wright zegt het zo: het christendom komt niet met de gedachte van life after death, maar van life after life after death. Dáár wordt die volgens hem interessant.

Als de geest van Jezus van Nazareth zou zijn verschenen na z’n dood, was er hoogstwaarschijnlijk nooit een christendom op gang gekomen. Dan was de beste man een van de vele wannabe messiassen geweest die op een indrukwekkende manier hadden geleefd en door de overmacht van politieke en religieuze machthebbers aan een vroegtijdig-tragisch einde was gekomen, wat tot de cynische conclusie had moeten leiden dat het weliswaar mooi is om goed te leven en dwars en kritisch, maar dat het uiteindelijk het aflegt tegen de gewelddadige machinaties van de echte wereld.

De beweging was na de dood van Jezus van Nazareth hartstikke dood. En toch kijken we nu naar een wereld waar deze beweging een impact zonder weerga heeft gehad. Wat is er gebeurd? Het had alles te maken met dat lijf van de man van Nazareth, dat lichaam. Het was eenvoudiger geweest om zijn spoor verder te gaan, in zijn geest te handelen, maar de verhalen doen hun uiterste best om iets ondenkbaars aan te tonen, iets met oneindige mogelijkheden dat niet in de verbeelding past.

Allereerst is het graf leeg. Voor een geestesveschijning hoeft dat graf niet leeg te zijn. Hij kan zijn stoffelijke omhulsel afgelegd hebben en nu bij ons in de geest, onbeperkt en zonder pijn aanwezig zijn. Als oma in de hemel is en op ons neerkijkt of onze overleden geliefde tegen ons praat, gaan we niet twijfelen of de kist misschien leeg is. Hier begint alles met een lege kist. Daarna dit:

Terwijl ze daarover spraken, stond Hijzelf plotseling in hun midden en zei: 'Vrede zij u.'
In hun verbijstering en schrik meenden ze een geest te zien. Maar Hij sprak tot hen: 'Waarom zijt ge ontsteld en waarom komt er twijfel op in uw hart? Kijkt naar mijn handen en voeten: Ik ben het zelf. Betast Mij en kijkt: een geest heeft geen vlees en beenderen, zoals ge ziet dat Ik heb.' En na zo gesproken te hebben toonde Hij hun zijn handen en voeten. Toen ze het van vreugde en verbazing niet konden geloven, zei Hij tot hen: 'Hebt ge hier iets te eten?' Zij reikten Hem een stuk gerooster­de vis aan; Hij nam het en at het voor hun ogen op.

Het wordt een beetje een detective- of een quantummechanica-verhaal met meerdere dimensies, maar blijkbaar verschijnt de man van Nazareth zomaar – niet gebonden aan tijd en plaats meer, maar is er dus wel sprake van een maag- en darmstelsel, want spoken en geesten eten niet. Fysiek, maar onbeperkt, lichamelijk maar anders. Dit is wat N.T. Wright bedoeld met leven na het leven na de dood. Een soort vreemde belofte van lichamelijkheid, een geloof in dit lijf dat jij en ik nu hebben en dat verknocht is met onze geest of onze ziel of hoe die zweverige entiteit ook mag heten die ons persoonlijkheid geeft – en het diepe geloof dat er nieuw leven is voor dat lijf. Met eten en drinken en onbegrensheid in tijd en plaats. Het duizelt een beetje, maar dát is wat de beweging van de man van Nazareth aan het rollen bracht met duizelingwekkende impact.

Tot zover vanochtend, wat beschouwingen over leven en lijf – morgen weer een nieuwe popupgedachte en voor nu: Vrede gewenst, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.