Lazarus staat op | De leegte van de Eeuwige

De leegte van de eeuwige – PopUpGedachte maandag 10 februari 2020

We hebben helemaal geen behoefte aan oases in kurkdroge woestijnen, oases waar we ons kunnen laven en even gevoed kunnen worden, zo leerde ik van een van mijn inspiratoren Peter Rollins. We hebben behoefte aan woestijnen tussen de overdonderende, murwbeukende oase van neonlicht, reclame en veel te veel mogelijkheden. In de woestijn is er niets dan leegte, jijzelf, honger, dorst en het kale bestaan.

Ik weet niet veel van de woestijn en het leven in de oase van neonlicht kan nog steeds een plek zijn van hoger en dorst, maar het gaat om het idee. Hebben we vervulling nodig? Of juist leegte? En biedt leegte misschien precies de vervulling die er nodig is. Als ik wakker word op deze maandagochtend, in dit geval eens vóór de wekker, begint er van alles in mijn hoofd te draaien aan wat er moet gebeuren, kan gebeuren, staat te gebeuren deze dag en misschien deze week. Dat zijn momenten waarin leegte een behoefte wordt. Want wat kun je nu tussen half zes en zes doen met die dingen die gedaan moeten worden. Ze rollen zich heus vanzelf uit als het eenmaal licht wordt.

Kloosters bieden het deze dagen aan oasebewoners: een stukje woestijn. En intensief is dat, hoor. Ga er maar eens een poosje zitten. Je bent dan blij dat er een ritme is die de leegte begeleidt met gebedstijden en dergelijke. Toch accentueren die momenten eerder de leegte, dan dat ze die oplossen voor je. Vergelijk het even met wintersport en je realiseert je hoe leeg en anders de woestijn van het klooster is.

Vandaag lees ik in de teksten van de dag, zoals die in de katholieke kerken en kloosters gelezen zullen worden vandaag, over de leegte van de Eeuwige. Koning Salomo heeft diep in de oude geschiedenis van Israël een tempel gebouwd en daar wordt de ark, het symbool van de Eeuwige vandaag in geplaatst met een ongelofelijk eerbetoon. Dit staat er vervolgens:

Daarop brachten de priesters de verbondsark van Jahweh naar haar plaats in het binnenste van de tempel, in het Allerheiligste, en zetten haar onder de vleugels der cherubs. De cherubs spreidden dus hun vleugels over de ark uit, en overschaduwden de ark en haar draagstangen. In de ark was niets dan de twee stenen tafelen, die Moses op de berg Horeb erin had gelegd; het waren de tafelen van het Verbond, dat Jahweh bij de uittocht uit Egypte met de Israëlieten gesloten had. Zodra de priesters het Heilige hadden verlaten, vervulde een wolk het huis van Jahweh.

Een lege gouden kist waarboven engelen hun vleugels uitspreiden. Er liggen twee stenen platen in met tien voorschriften. En dat is het dan. En als de Eeuwige bevestigt dat dit de plek is om te wonen, gebeurt dat met een wolk. Ook zoiets. Net niks. Het is er al, maar als je dichtbij komt, zie je het niet meer. Je loopt er dwars doorheen en van een afstandje concludeer je dat het toch echt een wolk was.
Ik weet niet of deze wolk net zoiets is, maar in de bergen liep je de mist in en als je er dan bovenuit was geklommen, keek je boven op de wolken. Dat zag er dan massief uit, maar je herinnerde je niet anders dan vage mist met hele kleine druppeltjes.

De Eeuwige is niet vast te leggen. Jij en ik zijn dat ook niet. Er is niet zoveel grip. Niet op wat goddelijk is en dus vervolgens ook niet op wat menselijk is.
Wil je aan de slag met het innerlijk? Dan zijn er niet eens zoveel tools. De coach vraagt: wat denk je zelf. De monnik zegt: ga maar zitten en wees stil. Iedereen die net als ik een behoefte heeft aan heldere stappen, acties, planmatig, vindt dat maar ingewikkeld. Maar het is de leegte. En de stilte. En de verwondering. In dat alles beweegt zich de Godheid die zichzelf liet kennen in de geschiedenis van het Joodse volk.

Ik ben dankbaar voor mijn momenten van leegte. En als de projecten, vragen, onzekerheid of de uitdagingen van de dag me op de huid komen zitten, realiseer ik me nu dat de weg niet zit in de oplossing ervan of het realiseren, maar in de regelmaat van de leegte en de stilte. Een tegennatuurlijke richting én een goddelijke. Ik hou dus maar op hier, misschien is er dan nog iets over voor wat echt belangrijk is. Stilte. Leegte. Mysterie.

Vrede gewenst vandaag. En alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.