Lazarus staat op | Het is niet goed of het deugt niet, hè?

Het is niet goed of het deugt niet – PopUpGedachte vrijdag 11 december 2020

Sommigen zeggen dat het doel de middelen heiligt, daar heb ik nooit heel erg in geloofd. De middelen horen te kloppen met je doel, want of je het doel haalt is maar de vraag – de middelen die je inzet zijn wel binnen je invloed, dat zijn je eigen keuzes en die spreken boekdelen. Ik heb niet de indruk dat degenen die op slinkse manieren een hoge positie bereiken daar op die hoge positie opeens zouden gaan afzien van slinkse methodes. Er is altijd nog een hogere weg te gaan en er is al eens eerder het een en ander aan idealen opgeofferd. Het is die gedachte die me inneemt voor de pacifisten. Er zijn er die denken dat pacifisten rozengeur en maneschijntypes zijn, die weigeren om de poten in klei te stoppen of hun handen vuil te maken. Niets is minder waar, ze zijn vaak vol in verzet of actie voor gerechtigheid alleen hebben bepaalde middelen afgezworen om allerlei redenen. Geweld kan voor velen een middel zijn tot het goede – en is het dat ook. De pacifist zegt: wie nog geweld gebruikt is niet boos genoeg, uw woede moet het geweld zelf gelden. Of het altijd realistisch is, of de pacifist het weigeren tot gebruik van geweld altijd vol kan houden – dat is een andere vraag. Maar de pacifist heeft iets besloten ten opzichte van het gebruik van bepaalde middelen – hij of zij laat ze niet heiligen door het doel.

Tegelijk zijn er mensen die zich kapotstaren op de middelen. Bijna iedereen die zich op actieve of activistische manier inzet voor het goede, krijgt daarmee te maken. ‘Je hebt een punt, maar als je het zo brengt, kan ik daar natuurlijk niets mee.' Dat je te horen krijgt dat je inzet gewaardeerd wordt, maar je manier zo vervelend is. Uitgebreide evaluaties of Kick Out Zwarte Piet nou niet beter op een andere manier had kunnen opereren en We Gaan Ze Halen en ongeveer elke politicus in de Kamer en theologen op Twitter of waar dan ook. Bijna altijd door de mensen aan de wal en bijna altijd ongevraagd. Natuurlijk is er een tijd om de manieren van inzet te evalueren, maar heel veel afstandelijke evaluatie is ook een manier om de boodschap van het lijf te houden. Het gebeurt zovelen die zich inzetten – het gebeurt de Rabbi van Nazareth zelf tijdens zijn leven op aarde. Dit staat er vandaag:

“In die tijd zei Jezus tot de menigte: Waarmee zal ik dit geslacht verge­lijken? Het gelijkt op kinderen die op het marktplein zitten en de andere partij toeroepen: Wij hebben voor jullie op de fluit gespeeld en jullie hebt niet gedanst; wij hebben een treurlied gezongen en jullie hebt niet op je borst geklopt.”

Even voor het beeld: een aantal kinderen komt met ideeën, met spel – maar de andere kinderen vinden het te vrolijk, hebben geen zin in dansen. Of ze vinden het te verdrietig, hebben geen zin om mee te doen met het naspelen van de treurmars. En dan zegt Jezus over hemzelf en zijn heraut Johannes de Doper:

“Immers: Johannes komt, eet niet en drinkt niet, en ze zeggen: Hij is van de duivel bezeten!
De Mensen­zoon komt, eet en drinkt wel, en ze zeggen: Kijk die gulzigaard en wijndrinker, die vriend van tolle­naars en zondaars! Maar de wijsheid vindt haar rechtvaar­dig­heid in haar werken.”

Ze komen met dezelfde boodschap, de beide mannen. Johannes in de woestijn, die een vooraankondiging doet van de verschijning van de Messias, en de Messias zelf. De boodschap is simpel: je bent de ziel van het verhaal vergeten dat je hebt meegekregen, het verhaal van bevrijding, hoop, liefde – je hebt de macht gegrepen, je comfortabel in het pluche gezet, terwijl de zogenaamde outsiders de dupe worden. Tijd voor verandering.

Johannes was te ascetisch, Jezus is een gulzigaard – vreetzak en zuiplap – niet het gemiddelde kerkelijke beeld van de man van Nazareth, maar blijkbaar in zijn tijd wel.

Er is altijd een manier om ongemakkelijke boodschappers van je lijf te houden. Ze zijn te fel, te mild, te onaangepast, te dwars, te onzichtbaar, te zichtbaar – maar vandaag voor boodschapper en ontvanger: ‘Wat werkelijke wijsheid is, wordt zichtbaar in wat iemand doet’. Stap weg uit de beoordeling van iemands toon, werkwijze, wat dan ook. Daar is een tijd en plaats voor maar niet op de voorgrond. Wat doet iemand? Is het in lijn met Jezus van Nazareth, Johannes de Doper? Luister dan en verander waar nodig. Zo vinden we ergens wijsheid met elkaar.

Dat even voor vanochtend. Een hele goede vrijdag en vrede en alle goeds!

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.