Lazarus staat op | Tussen goddelijke goedheid en menselijke drek

Tussen goddelijke goedheid en menselijke drek  – PopUpGedachte woensdag 18 december 2019

Veilig en wel thuis. De vertrouwde keukentafel. De eigen koffie. Ik durf het bijna niet te zeggen tegen de Afghaanse, Algerijnse, Egyptische en Marokkaanse vrienden die we hebben gemaakt in Bosnië. Zij blijven. Wat ik gistermiddag in vier uurtjes deed, kost hen een veelvoud aan geld, maanden, zo niet jaren als zij het al redden en het kost hen mogelijk hun leven. Vluchteling op zoek naar asiel in Europa is een mensonwaardige status geworden. Mijn paspoort een bijna onverdraaglijk bevoorrechte positie. Waarom heb ik zo’n bruinrood ding dat maakt dat ik niet hoef te vrezen voor de politie, de douanier, de grenswacht en zij niet? Wat heb ik daaraan bijgedragen? Nada, niets, niente. En toch is het zo.

Vandaag lees ik dit fragmentje uit de bijbelteksten die alsmaar kersteriger worden. Zo vers terug uit Bosnië kan mij dat lichtjesfeest gestolen worden. Al gok ik dat ik wel weer bijdraai de komende dagen. Het is niet anders. Het wordt kerst. De Bijbelteksten worden kerst. De huizen worden Kerst. De straatverlichting, straatmuziek, de school, de outfits. Alles wordt Kerst. En ik zie er nog niet naar uit, maar het komt wel. Denk ik.

Vooruit dus maar, uit de lezing van de dag. Een kerst-achtig fragment:  “men zal Hem de naam Immanuel geven. Dat is de ver­taling: God met ons.” Dat is zo’n belangrijk element van Kerst. Het opheffen van de afstand tussen God en mensheid, tussen goddelijke goedheid en menselijke drek, tussen hoogverheven idealen en de cynische realiteit. Middenin de menselijke shitzooi wordt een kind geboren met de naam Immanuël. Niet omdat z’n ouders hopen dat de eeuwige af en toe cadeautjes zal laten vallen in het mensenbestaan om het zo uit te kunnen houden totdat magere Hein z’n zeis zwaait. Het idee is dat in de menselijke drek geboren wordt. Dat de eeuwige, grootse idealen handen en voeten krijgen die exact de onze zijn. Dat de hemel op aarde geboren wordt. Dat is het idee, toch?

Zou het dan kúnnen wegvallen? Dat hele paspoorten gebeuren, het over grenzen moeten komen om iemand te worden? De hoge en lage status die aangebracht wordt afhankelijk van de plek waar je wieg heeft gestaan? Dat er onafhankelijk van paspoort of locatie God-achtige mensen geboren worden, steeds opnieuw. Omdat er in hun doen en laten iets opstaat dat de eeuwige representeert.

Broeder Markovic in een klooster in Sarajevo zei het gisteren nog tegen me. De katholieke kerk sterft. En dat is goed. Ondertussen wordt er onder de mensen een nieuw verlangen geboren. In zijn koor zingen middenin een door identiteiten en trauma’s getekend land moslims, katholieken, atheïsten en joden liederen uit alle Abrahamitische religies. Tijdens een belangrijke mis, liet hij aan de kardinaal een tekst lezen, een prachtig gelovig lied. Geweldig, zei de kardinaal, wil je die misschien op het hoogepunt van de mis te rmeditatie zingen? Heel graag, zei hij. Oh, trouwens, wel één ding: het is een Islamitisch lied. De kardinaal verslikte zich, wees resoluut de mogelijkheid af en stotterde dat het een lieve lust was. Ontmaskering in levende lijve. Maar zegt Ivo, het zal gebeuren dat ik in zo’n mis islamitische liederen zing. Zoveel is zeker. En de atheïsten in mijn koor worden steeds opnieuw geraakt, door de gebouwen, de religieuze liederen – er is nieuw elan.

God onder ons. Niet langer als een systeem waar je dan bij hoort en waarin je loskomt van de dagelijkse dwarsheid van het leven, maar op grensvlakken, pijnpunten, in momenten van onrecht en vreugde, wordt God geboren. Kwetsbaar, onverwachts, ontregelend en liefdevol, hoopvol en inspirerend.

Tot zover vandaag. Dank voor het luisteren, reageer en deel vooral. En voor nu: vrede. En alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.