Monica vervolgt mensenhandelaren: 'Ook al red ik maar één slaaf, het is het waard'

“Mijn wieg stond in de Ghanese hoofdstad Accra. Ik ben de jongste uit een gezin van acht; met zes broers en één zus boven mij. Omdat ik niet groot ben, moest ik mijn mond opentrekken om gezien en gehoord te worden. Pas rond mijn twaalfde werd ik verlegen en introvert, door een ingrijpende gebeurtenis in mijn leven. Veel van mijn broers waren het huis al uit en ik woonde nog met mijn ouders, een broer en twee neven. Omdat ons huis maar twee slaapkamers had, moesten de kinderen de slaapkamer met elkaar delen.”

In shock

Op een nacht, als Monica’s ouders op vakantie zijn, probeert een van haar neven Monica seksueel te misbruiken. “Toen hij me begon aan te raken, kon ik niet schreeuwen en niks uitbrengen; ik was in shock. Na een tijdje werd mijn broer wakker. Mijn neef schrok en liet me met rust. Het veranderde mijn temperament; van een extravert werd ik een introvert meisje. Lange tijd durfde ik er niets over te zeggen, omdat ik me schaamde. Toen ik het jaren later toch vertelde aan mijn ouders, kreeg mijn neef een paar slagen. Daarna deden ze alsof er niets was gebeurd. Die straf was voor mij niet genoeg. Mijn neef had alles in mij geschonden en mijn karakter aangetast. Ik was constant bang, voelde me niet meer veilig in mijn eigen huis en keek altijd achterom. Het had mijn leven veranderd.”

Ik dacht: ik word advocaat, dan arresteer en straf ik mijn neef zelf wel

In Ghana bestaat wetgeving die verkrachtingen verbiedt, maar daders worden nauwelijks aangegeven bij de politie. “In ons land zijn de banden binnen families en gemeenschappen heel close. Als iemand een ander pijn doet, wordt dat binnen de gemeenschap gehouden. Vaak zijn de daders ook de broodverdieners, dus als je iemand aangeeft bij de instanties, snijd je jezelf in de vingers.” Als ze ouder wordt, ontdekt Monica dat veel jonge meisjes en jongens in haar land hetzelfde meemaken. “In de krant vielen de berichten over seksueel misbruik me steeds meer op. Ik las over meisjes van 11 die waren verkracht. Het maakte me ontzettend boos. Als ik al zo was veranderd door die ene nacht, hoe moesten zij zich dan voelen? Iemand moest voor hen vechten. Tegelijkertijd wilde ik gerechtigheid voor mezelf. Ik dacht: ik word advocaat, dan arresteer en straf ik mijn neef zelf wel.”

Knagend gevoel

Tijdens haar studie Rechten haalt Monica alleen maar tienen. “Na mijn afstuderen kon ik zo aan de slag bij de firma van mijn professor, waar ik alles leerde van ondernemingsrecht tot strafrecht. Toch begon er iets te knagen. Ik kon dit werk aan, maar haalde er geen voldoening uit. Een vriend wees me op een vacature bij International Justice Mission (IJM), een organisatie die vecht tegen moderne slavernij en mensenhandel. Ik solliciteerde en werd aangenomen. Het was de beste stap ooit.”

Tijdens haar eerste maanden bij IJM worden Monica’s ogen nog meer geopend voor het onrecht dat zich afspeelt in haar land. “Slavenhandelaren kopen jonge kinderen – onder andere door hun ouders te beloven dat ze een mooie opleiding krijgen – voor soms slechts tien euro. Ze worden naar het Voltameer gebracht om de hele dag te vissen. In dit kunstmeer bevinden zich veel mahoniebomen onder het wateroppervlak, waar visnetten makkelijk in verstrikt raken. Kinderen moeten het water induiken, omdat zij de netten dankzij hun lengte en flexibiliteit makkelijker kunnen losmaken. Veel kinderen duiken met hun hoofd op een boomstam en verdrinken. Daar word ik echt boos van.”

Van angst naar opluchting

In maart werkt Monica voor het eerst mee aan een reddingsactie om kindslaven te bevrijden. “We hadden een prachtig plan op papier staan, maar de realiteit is altijd anders. De gemeenschap waaruit de kindslaven werden gered, hadden door dat er iets aan de hand was en mobiliseerden zich. Het reddingsteam moest snel handelen. Uiteindelijk werden er twee jonge jongetjes bevrijd van slavernij.

Het was overweldigend om de angst in hun ogen te zien veranderen in opluchting en blijdschap

Toen ze bij ons werden gebracht, probeerde ik ze samen met de social workers op hun gemak te stellen. Ze wisten niet wie hun ouders waren, laat staan wanneer ze jarig waren. Toen we de jongens de volgende ochtend vroeg naar een schuilplaats brachten, zei één van hen: ‘Ik ben zo blij dat jullie zijn gekomen; anders was ik op dit moment aan het vissen.’ Het raakte me enorm. Ook al red ik maar één slaaf, het is het waard. Een maand later redden we 26 kinderen van een leven van slavernij. Het was overweldigend om de angst in hun ogen te zien veranderen in opluchting en blijdschap.”

Haar werk gaat veel verder dan het redden van kindslaven. “IJM werkt samen met lokale politie en justitie om ervoor te zorgen dat daders worden berecht. Op de lange termijn probeert IJM lokale rechtssystemen te versterken, zodat mensenhandel harder wordt aangepakt. Na een reddingsactie volgt meestal een arrestatie, waarna we zoveel mogelijk bewijs proberen te verzamelen. Als de rechtszaak eenmaal begint en kinderen moeten getuigen, bereid ik hen zo goed mogelijk voor. Nu ik ben overgeplaatst naar een nieuw IJM-kantoor in het Noorden, zijn mijn werkzaamheden alleen maar uitgebreid. We proberen mensen steeds meer bewust te maken dat misbruik en slavernij gewoon echt niet kan. Gelukkig durven steeds meer mensen aangifte te doen, maar er is nog een lange weg te gaan.”

Geen wraak

Wraak nemen op haar neef hoeft niet meer. “Tijdens mijn studie realiseerde ik me dat bitterheid me niet verder hielp. Het duurde ruim twaalf jaar tot ik op het punt kwam, maar ik heb mijn neef vergeven. God gaf me er vrijheid voor terug. Ik zat niet langer opgesloten en voelde mijn hart veranderen. Misschien heb ik dit alles wel doorstaan, zodat ik nu kan vechten voor gerechtigheid. Ik kan God nu zelfs danken voor de ervaring. Dankzij het misbruik dat ik meemaakte, ken ik de angst, maar ook de vrijheid. Het is niet mijn werk om anderen te bevrijden, het is mijn passie.”

Waar Monica zichzelf over tien jaar ziet, vraag ik haar tenslotte. “Ik zie mezelf groter werk doen bij dezelfde organisatie. Ik bid voor wetten tegen kinderarbeid en ik droom van een beter rechtssysteem in mijn land, waardoor mensenhandelaren sneller kunnen worden berecht. Misschien vecht ik over tien jaar wel voor kindslaven in de kokosnoten- of mijnindustrie in andere delen van West-Afrika. Als ik ’s avonds naar huis ga, slaap ik beter omdat ik weet dat ik iets doe om andermans leven te veranderen. Ook al woon je duizenden kilometers van mij vandaan; als je het werk van IJM steunt, slaap je beter, omdat je ergens op de wereld een kind uit de slavernij trekt. Wees je bewust van de impact die je kunt hebben.”

Meer weten over het werk van IJM? Kijk hier!

Moderne slavernij, hoe zit dat? Het boek 'Een plaag van geweld' beschrijft het heftige verhaal van moderne slavernij. Luister het hier gratis!

Lees ook het verhaal van Marly, zij was in een vluchtelingenkamp op Lesbos: "Als moeder wil ik hier niet zijn"