Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Reinier kijkt plaatjes: Jezus plundert de hel

Deze zomer stap je vast weer een paar oude kerken in. Reinier Sonneveld geeft wat uitleg bij al die beelden die je daar ziet. Deze keer deel 3: Jezus die mensen het vuur in schopt – of juist eruit haalt. 

Deel:

Die hel is nogal een, nou ja, party killer. Binnen de kerk is het een buikpijndossier, waar we zelden over spreken – ik herinner me van mijn orthodox-gereformeerde jeugd geen enkele preek waarin het er expliciet over ging. Als je met niet-gelovigen over Jezus praat, stel je dit onderwerp zo lang mogelijk uit. Jezus vindt bijna iedereen te gek – maar je weet meteen dat als je over de hel begint, je moet gaan draaien en kronkelen en het domweg gênant wordt. 

Niet nodig. 

Ongezellige plaatjes

Het blijkt dat in de vroege kerk de meerderheid van de gewone gelovigen dacht dat uiteindelijk iedereen bij God zou horen. Niet zonder oordeel, maar uiteindelijk zou het wel met iedereen goedkomen, zelfs met de duivel. De officiële denkers verschilden er flink over van mening. Ongeveer een derde was het hiermee eens. Een derde dacht dat de niet-gelovigen na hun dood verdwijnen (het annihilationisme, wat inmiddels bijna verdwenen is). Nog een derde had een mening die wel lijkt op waar tegenwoordig veel christenen mee worden opgevoed. Daar passen dit soort ongezellige plaatjes bij:

afbeelding
afbeelding.

Het probleem hiervan is natuurlijk het ongelooflijke contrast met ongeveer alles wat je verder over Jezus weet. De Jezus die met de Samaritaanse vrouw praat. Die kwam om zieken te genezen. Om zondaars te redden. Alle teksten die je over Jezus kent en alle schilderijen die daarover gaan, laten een gastvrije, liefdevolle Jezus zien. En dan opeens is er eentje die Jezus mensen naar een eeuwigdurende marteling laat sturen?!

En het idee is dus dat God hen daar eeuwig bij bewustzijn en in leven houdt om gefolterd te worden. Want mensen zélf zijn niet eeuwig en kunnen zichzelf ‘uitschakelen’. Maar nee, dat mag dan niet, daar steekt de liefdevolle God een stokje voor. Gemarteld zullen ze worden, eeuwig en bewust, want dat is dan ‘rechtvaardig’. 

Yeah right. Een héél bijzondere rechtvaardigheid, zullen we maar zeggen.

Uit de hel

Interessant genoeg veranderen deze afbeeldingen zodra je je wat meer naar het Oosten begeeft. Als het daar over de hel gaat, past dat veel meer bij wat je verder over Jezus weet. Er bestaan duizenden afbeeldingen die in het Engels vaak met ‘the harrowing of hell’ worden aangeduid, het leegplunderen van de hel: 

afbeelding
afbeelding.

Hier worden dus Adam en Eva, als ‘samenvatting’ van de hele mensheid, uit het dodenrijk weggehaald. Ja, zó ken ik Jezus. Dat deed hij zijn hele leven hier op aarde al, niet mensen de hel in sturen, maar ze er juist uit halen.

De hel is gezien de diverse tradities een onderwerp waarover je als orthodoxe christenen gerust van mening kunt verschillen. We discussiëren er al sinds het begin van het christendom over. In de zeven grote oude concilies is er geen besluit over genomen.

Hoewel de reformatorische dominees graag anders doen geloven, is er niet één vastgelegde waarheid. 

Ik weet wel aan welke traditie ik me het meest verwant voel…

Geschreven door

Reinier Sonneveld

--:--