Het belang van willekeur

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Het belang van willekeur – PopUpGedachte maandag 26 maart ’18

Alweer tijden geleden liep ik met een Joodse man door London. Het rammelde altijd een beetje als hij liep. En bij elke straatmuzikant stopte hij even, graaide in zijn zak als in een grabbelton en het eerste muntje dat bovenkwam was voor de gitarist, fluitspeler, violist of trommelaar die daar aan de kant van de weg het publiek zat te vermaken of te vermoeien. Ik meen dat hij refereerde aan het Oud-testamentische gebod dat je iemand een aalmoes niet mag weigeren, maar zeker ben ik daar niet van. Wat ik wel zeker weet is dat hij zei al het muntgeld los in zijn broekzak te bewaren, zodat hij desgevraagd altijd een muntje tevoorschijn kon toveren. Ik heb van hem geleerd. De ene keer is het twee euro, de andere keer 50 cent en heel soms is het op. En heel soms is het 5, of 10 of 20. Gebeurt nauwelijks, eerlijk gezegd. Maar het gebeurd. En dat is een beetje absurd, want als ik gevraagd wordt een maandelijkse bijdrage te leveren aan een organisatie ga ik berekenen aan welke doelen we hier thuis allemaal al geven, of het een beetje in balans is, etcetera. Je wilt een beetje redelijk zijn in je aandacht verdelen, toch?

Vanochtend een pleidooi voor onredelijkheid. Voor willekeur. Door Jezus van Nazareth zelf. Een argument ook tegen degenen die zeggen: als je zo hard loopt voor daklozen, vergeet je dan niet de vele eenzame mensen in de stad? En als je zo hard loopt voor de eenzamen, hoe zit het dan met de mensen die mantelzorg verlenen? En tof wat je allemaal doet voor vluchtelingen, maar onze eigen mensen hebben het ook moeilijk! Enne.. fijn dat je zo opkomt voor je broers en zussen die de Islam belijden, maar er zijn ook veel christenen die vervolgd worden. Hoor ik je nooit over. Die laatste twee zitten het dichtst op mijn huid en ze steken altijd een beetje. Waarna ik ze afschud, omdat het niet echt helpt. Omdat het voelt als een trucje om te zorgen dat ik minder doe of minder uitgesproken ben en dat lijkt wel een beetje op de Judas-move uit de lezing vanochtend.

Maria, de zus van Lazarus, de man die volgens de verhalen door Jezus na zijn dood weer tot leven is gebracht, verzorgde de maaltijd voor Jezus en zijn leerlingen. En dan staat er: ‘Maria nu nam een pond nardusbalsem, echte en heel kostbare, zalfde daarmee Jezus’ voeten en droogde ze met haar haren af. Het huis hing vol balsemgeur.’ Ik weet niet wat nardusbalsem precies is, maar een pond van welk soort parfum dan ook zal ongeveer iedereen in welk huis dan ook naar adem doen happen. En dan hebben we het nog niet eens over de kosten. Daarop zei Judas Iskariot, een van zijn leerlingen, dezelfde die hem zou uitleveren: ‘waarom is die balsem niet voor 300 denaries verkocht en het geld aan de armen gegeven?’ Een denarie is een dagloon, 300 dagen, hebben we het ook over een jaarloon dus. Gratis is nardusbalsem niet.

Johannes, die dit later opschrijft, zegt erbij dat Judas dit niet zei omdat hij bezorgd was voor armen, maar omdat hij een dief was en uit de beurs die bewaarde, wegnam wat erin kwam. Hij graaide dus ook in de zak, maar dan niet om aan straatmuzikanten te geven maar met wat andere doeleinden. Volgens de tekst. Reactie van Jezus: ‘laat haar begaan, zij heeft dit gebruik onderhouden vooruitlopend op de dag van mijn begrafenis.’ Blijkbaar hoort nardusbalsem bij het balsemen van een lichaam. Nog theatraler wordt haar daad hiervan, maar ook nog zinlozer. Want je hebt er pas iets aan als je dood bent. Dat maria aanvoelde dat ze Jezus een kopje kleiner kwamen maken, is bijzonder goed mogelijk. Jezus is de vrijdenkende chinees in het huidige China, de openlijke Assad-criticus in het huidige Syrië en een oppositie in het huidige Turkije dan wel Rusland. Niet dat hij politiek bedreef, maar zijn aanhang en zijn vrijdenkerij was gevaarlijk voor de bestaande macht. En Maria voelde de bui hangen.

Maar jezus is nog niet klaar met zijn Judas-commentaar. Hij zegt er nog bij: ‘De armen (waar Judas aan refereerde en die dat jaarloon ook best zouden kunnen gebruiken of een beetje daarvan), de armen hebt u altijd bij u, mij echter niet altijd.’

Dit beschouw ik als een pleidooi voor willekeur. Om te doen wat voor ogen is en niet wat er verder allemaal nog zou kunnen spelen in de wereld. Breng niet de specifieke keuze om iets voor iemand te betekenen in verhouding met al het andere leed in de wereld. Het hoeft niet – oh, en het werkt ook niet. Uiteindelijk doe je dan helemaal niets. Te vaak is kritiek op een in zichzelf zo goede handeling niet bedoeld om te zorgen dat er meer goed gedaan wordt, maar om degene die het doet te remmen in zijn of haar uiting. En dat lijkt meniet de bedoeling. Er zal altijd shit zijn, er zullen altijd ook anderen je nodig hebben. Maar wie om die reden degene die op het pad komt links laat liggen, degene die je hart heeft geraakt, die wordt er geen mooier mens van. Je wordt er een rekenmachine van en dit is zonde. Toch?

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.