Wat ik van Zomergasten leerde over ge­loofs­op­voe­ding

Lazarus-eindredacteur Marieta keek de laatste Zomergasten en zag psychotherapeut Esther Perel de meerwaarde van religie en geloofsopvoeding uitleggen…  

Ik had gisteravond best wat klusjes gepland, maar steeds werd ik afgeleid door het tv-scherm waarop de aflevering van Zomergasten met psychotherapeut Esther Perel te zien was. Fascinerende tv waarin Esther sprak over relaties, vreemdgaan en haar joodse afkomst. Verrassend genoeg hoorde ik voor het eerst ook iets over zingeving, over God en ja, ook over geloofsopvoeding.

Volle identiteit

Esthers ouders waren joods en zaten beiden in diverse concentratiekampen. Ze ontmoetten elkaar tijdens de bevrijding. Volgens haar kozen haar ouders ervoor om het leven vól te leven, ondanks de verschrikkingen die ze hadden gezien en meegemaakt. Eerst werd Esther buiten de joodse context gehouden, maar na verloop van tijd stuurden haar ouders haar toch naar een joodse school. Ze moest immers weten waar ze vandaan kwam. ‘Mijn ouders hebben geprobeerd mij een volle identiteit mee te geven’, zei ze zelf.

Een volle identiteit: dat is volgens Perel dat je ondanks je leven als modern mens toch in de traditie en de bronnen gaat zoeken naar teksten die betekenis hebben vandaag. Dat je probeert traditie en ‘transgressie’ bij elkaar te brengen. Want op die manier kan godsdienst zinvol zijn in deze tijd. Haar joods zijn biedt haar zoveel: ‘een identiteit van geschiedenis, belonging, gemeenschap, waarden, zicht op de wereld, gevoel, teksten die heel belangrijk zijn en rituelen die vorm geven aan het leven.’ En zij heeft dat op haar beurt ook doorgegeven aan haar kinderen.

Kern van geloofsopvoeding

In die paar zinnen gaf Perel voor mij de kern weer van datgene wat religie kan doen. En van mijn motivatie om dat ook aan mijn kinderen door te geven. Geloofsopvoeding gelijkstellen aan indoctrinatie – zoals vandaag de dag vaak gebeurt – is bijzonder kortzichtig. Geloofsopvoeding is precies wat Perel zegt: door mijn kinderen te laten kennismaken met oude teksten die door de eeuwen heen beproefd zijn, probeer ik hen te laten kennismaken met een leven dat ‘vol’ is. Ik probeer ze in aanraking te laten komen met waarden, met gemeenschapszin, met oude wijsheden die relevant kunnen zijn in het leven van nu, met rituelen om belangrijke onderdelen van het leven te vieren en te gedenken. En ik hoop dat ze op hun beurt ook die traditie meenemen en bedenken hoe ze die op een hedendaagse manier kunnen toepassen in hun eigen levens.

Dat is de reden dat ik ze op zondagochtend meeneem naar de kerk, ook al hebben ze geen zin. Dat is waarom ik na elke avondmaaltijd voorlees uit de Bijbel. Niet omdat ik ze wil voorprogrammeren of zieltjes wil winnen, maar omdat ik mijn kinderen een leven gun dat ‘vol’ is.