'Wij zijn eindelijk vrijgemaakt!'

Ze hebben namelijk onlangs besloten zichzelf op te heffen en samen te gaan met de Nederlands-gereformeerden, een kerk die ruim een halve eeuw geleden is ontstaan als afscheiding van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt.

Je kunt veel zeggen over vrijgemaakten, maar zo veel zelfinzicht als zij hebben, is niet veel gelovigen gegeven. Je moet enorm zelfbewust en kritisch zijn om de onzinnigheid van je eigen bestaan in te zien en daar de ultieme consequentie aan te verbinden: jezelf opheffen en opgaan in iets groters. Over je eigen schaduw springen is alleen de heel groten gegeven. Vrijgemaakten behoren tot die soort.

Want vrijgemaakten hebben een behoorlijke schaduw om overheen te springen: toen Nederland al vrolijk aan het ontzuilen was, stampten zij doodleuk nog een zuil uit de grond. Een eigen krant, universiteit, politieke partij, basis- en middelbare scholen. Een tijdlang was dit ook de enige ware zuil die als een Jakobsladder rechtstreeks de hemel in ging. Dit exclusieve idee werd in de loop van de jaren minder.

In de tijd dat ik mijn eerste ontmoeting had met vrijgemaakten, waren ze al licht verlegen met de bravoure van de founding fathers. Zo waar was hun kerk nou ook weer niet. Er bleken luiken in de zuil te zitten en die gingen steeds verder open. Het GPV ging op in de ChristenUnie, het Nederlands Dagblad werd een ‘krant voor christenen’ en je hoeft echt geen lid meer te zijn van de vrijgemaakte kerk om les te mogen geven op een vrijgemaakte school.

Deze lijn werd met gereformeerde consequentheid doorgetrokken en leidde dus tot de opheffing in mei 2023. Ik vind dat zó stoer! Ik hoop dat het navolging krijgt in allerlei andere kerkgenootschappen. Dat ze zichzelf opheffen en opgaan in het grotere verband dat je ‘de kerk van alle tijden en plaatsen’ zou kunnen noemen. En dat als de last van alle kerkmuurtjes van ons is afgevallen, we elkaar lachend aankijken en zeggen: “Wij zijn eindelijk vrijgemaakt!”