13: Zwolle, het jaar 1953
Het grote geheim dat IJssellinie heet
We zagen al eerder dat het water niet altijd een vijand hoeft te zijn. Het kan ook beschermen. De Hollandse waterlinie, de Romeinse Limes zijn twee van de tientallen waterverdedigingswerken die de afgelopen 2000 jaar in ons land zijn aangelegd. De laatste waterlinie die is aangelegd is de IJssellinie. Die was in 1953 klaar en was tot in de jaren ‘90 uiterst geheim…
Evacuatie
Hierdoor zou de opmars van de Russen worden vertraagd en kregen de geallieerden tijd om Nederland te hulp te schieten. Er waren plannen voor evacuatie van de ruim 400.000 bewoners van de IJsselvallei bij wie het niet bekend was dat dit hen mogelijk te wachten stond.
Het geheime plan, officieel ‘Noodbrug Ponton Plan Deventer’ genoemd, werd begin jaren ’50 in het diepste geheim aangelegd kwam in de eerste helft van 1953 gereed. Ter verdediging werden een zestigtal bunkers en kazematten opgetrokken en werden in beton gegoten Shermantanks uit de Tweede Wereldoorlog in de IJsseldijken en in op het land opgeworpen terpen geplaatst. Na het einde van de Tweede Wereldoorlog beschikte Nederland namelijk over een grote hoeveelheden militair materiaal dat door de geallieerden na de bevrijding in grote dumps was achtergelaten. Veel van dit materieel verkeerde in slechte staat, maar de koepels en kanonnen waren nog bruikbaar. Voor de bouw en verdediging van de IJssellinie was weinig geld en tijd beschikbaar.
Stafkaart
In het kader van de geheimhouding werd ook veel aandacht besteed aan de camouflage van de militaire en waterbouwkundige werken. Overigens waren ’de Russen’ redelijk op de hoogte, getuige onder meer een stafkaart die in het bezit is van de Stichting De IJssellinie.
De waterlinie bleef tot 1990 ‘top secret’.