Navigatie overslaan
Sluit je aanNPO Start
‘Je hoeft niet per se iets te doen, je moet er vooral gewoon zijn’.

5 praktische tips om als kerk relevant(er) te worden in de buurt

‘Je hoeft niet per se iets te doen, je moet er vooral gewoon zijn’

vandaag · 13:36| Leestijd:7 minVisie

Update: vandaag · 13:54

Hoe kun je als kerk relevant zijn in de omgeving? “Maak eens een wandeling door de buurt en noteer wat opvalt. Of ga in gesprek met de wijkagent om te horen waar behoefte aan is.” Dat adviseert Tearfund-medewerker Mira de Boer kerken en gemeenteleden die hun wijk ‘‘tot bloei willen brengen”. Ze geeft vijf concrete tips om als kerkelijke gemeente van betekenis te zijn in je buurt.

Voor Tearfund stelde Mira het boek Met beide benen in de buurt samen. Hierin bundelt de christelijke hulp- en ontwikkelingsorganisatie jarenlange ervaring met kerken wereldwijd, die – samen met hun lokale gemeenschappen – problemen zoals armoede en onrecht aanpakken. Aan de hand van Bijbelstudies, thema’s, praktijkvoorbeelden en opdrachten geven de auteurs handvatten om impact te maken in je eigen omgeving.

Problemen oplossen

Met Beide Benen in de Buurt is gebaseerd op een werkwijze die in Afrika is ontwikkeld.

“Eind jaren negentig ontstond in Afrikaanse kerken onvrede over de ongezonde afhankelijkheid van het mondiale Zuiden”, vertelt Mira. “Zij realiseerden zich dat ze niet afhankelijk hoefden te zijn van het ‘rijke’ Westen, maar dat God hun de middelen en talenten heeft gegeven om hun eigen problemen aan te pakken, zoals voedselschaarste of prostitutie. Hieruit ontstond het programma Church and Community Transformation, kortweg CCT, dat kerken praktische tips geeft om van betekenis te zijn in de buurt.“

Succes in Afrika

Het enthousiasme over het succes in Afrika zette Tearfund ertoe aan te onderzoeken of hetzelfde ook in andere landen mogelijk was. De organisatie nam het programma onder meer mee naar Indonesië, waar het eveneens aansloeg, en introduceerde het later ook in Nederland. “CCT moet per situatie enigszins worden afgestemd, maar de fundamentele manier van samenwerken in de buurt werkt overal.”

Je ontdekt dat God al mogelijkheden in jou, je kerk en je buurt heeft gelegd

‘Stap voor stap’

Tearfund noemt CCT trouwens liever geen programma, maar een proces. “Het begint met een nieuwe manier van kijken: je ontdekt dat God al mogelijkheden in jou, je kerk en je buurt heeft gelegd. Vanuit die ontdekking groeien gezonde families, kerken en uiteindelijk gemeenschappen. Zo krijgt het geloof stap voor stap handen en voeten in het dagelijks leven.”

Volop kansen

Mira vervolgt: “Het is hard werken en zeker geen ‘snelle oplossing’, maar je ziet – in de landen waar we met CCT werken – dat kerken tot bloei komen en relevant worden in hun omgeving. Ook in Nederland is zo’n verandering hard nodig. Veel kerken kampen hier al decennia met krimp, terwijl eenzaamheid en verdeeldheid in onze samenleving toenemen. Tegelijk liggen hier volop kansen: maak eens een wandeling door de buurt en noteer wat opvalt, of ga in gesprek met de wijkagent om te horen waar behoefte aan is. Kijk hoe je op een laagdrempelige manier een verschil kunt maken.”

Samenwerken

In het boek word je als individu aangesproken, maar het is nadrukkelijk bedoeld om samen met je kring, kerk of een paar buurtgenoten op te pakken. “Alleen houd je dit niet vol”, legt Mira uit. “Je hebt elkaar nodig, omdat ieder zijn of haar eigen talenten en eigenschappen inbrengt.

5 concrete tips voor mensen of kerken die actief willen worden in de buurt

1. Open je deuren voor de buurt
Mira: “Het is uiteraard afhankelijk van de plek, maar als er de mogelijkheden voor hebt, laat je kerkgebouw of -ruimte dan een plek zijn waar buurtgenoten elkaar ontmoeten. Stel je gebouw – of een deel ervan – open voor activiteiten waar mensen gemakkelijk bij kunnen aansluiten. Bij Hoop voor Noord in Amsterdam wordt het kerkgebouw bijvoorbeeld gebruikt voor de voedselbank. Bezoekers krijgen niet alleen een pakket, maar ook een kop koffie en een luisterend oor. Zo ontstaat een plek van ontmoeting, waar mensen met verschillende achtergronden elkaar kunnen leren kennen. Als je kerk op een industrieterrein staat, heeft dit uiteraard niet zoveel nut. Maar onderzoek je eigen context, en handel dan vanuit de vraag die je ziet ontstaan.”

2. Wees aanwezig en zichtbaar in de wijk
“Loop rond, ga naar lokale activiteiten en maak contact met sleutelpersonen. Je hoeft niet per se iets te doen, je moet er vooral gewoon zíjn. Zo bezocht een kerkgemeente in Rotterdam diverse activiteiten in de wijk. Gemeenteleden gingen in gesprek met buurtwerkers en wijkagenten. Daaruit ontstonden nieuwe contacten én nieuwe initiatieven. De buurtbewoners organiseerden onder andere een missionaire kinderclub en diverse lezingen.”

3. Begin klein en experimenteer
“Je hoeft niet meteen een groot plan uit te rollen. Start met een concreet idee dat haalbaar is, en kijk vervolgens wat er gebeurt. Soms werkt iets, soms moet je stoppen en iets nieuws proberen. Elke poging is een kans om de buurt beter te leren kennen.
In Almere wil ik bijvoorbeeld een soepavond in de wijk organiseren, door een grote pan lekkere soep te maken en bewoners uit te nodigen mee te eten. Met mijn buren ben ik hierover in gesprek. Ik geloof dat zo’n laagdrempelig initiatief verrassende gesprekken zal opleveren en mensen nader tot elkaar kan brengen.”

4. Help anderen en laat je helpen
“Ondersteun mensen bij kleine dingen in hun dagelijks leven, en laat ook anderen jou helpen. Verbinding ontstaat niet alleen door te praten, maar ook door samen iets te ondernemen. Praktische hulp brengt mensen dichter bij elkaar en creëert gelijkwaardigheid. Vorm bijvoorbeeld een buurtgroep met elkaar. Bij een buurtgroep in Rotterdam staan buurtbewoners voor elkaar klaar en bieden ze elkaar hulp aan. Terwijl ze samen klussen oppakken en een kop koffie delen, groeit de onderlinge verbondenheid.”
 
5. Neem de tijd om oprecht aandacht te hebben voor de ander
“Verbinding met je buurt begint bij echt luisteren. In de drukte van alledag is oprechte aandacht zeldzaam, maar het maakt een groot verschil. Laat zien dat je om je medemens geeft door mensen op straat te groeten of een praatje te maken.
 Ik geef een voorbeeld. In een huiskamer in Amsterdam hebben Hanneke en haar man hun benedenverdieping opengesteld voor buurtbewoners. Het echtpaar organiseert gezamenlijke maaltijden en verschillende activiteiten. Mede dankzij hun betrokkenheid ontstaat er zo een hechte gemeenschap.” 

Stappenplan om vol te houden

“Het zou overigens jammer zijn als mensen ‘zomaar’ een paar van deze tips gaan toepassen, maar na een tijd weer stoppen omdat ze het vergeten of andere dingen gaan doen”, zegt Mira. “Juist het proces starten door er goed over na te denken waarom je wat met wie doet én wat je kunt volhouden, is essentieel.”

Ze geeft daarom tot slot nog twee tips, als een stappenplan om niet alleen te beginnen, maar ook vol te houden:

• Bid en denk na  over wat buurt voor jou betekent. In welke buurt wil jij beschikbaar zijn? Dat kan je eigen straat zijn, de wijk rondom het kerkgebouw, maar ook eventueel je werkkring of sportclub. 

• Vorm een groep(je) waarmee je dit proces zou willen doorlopen. Misschien mensen uit jouw buurt, maar ook je kring, je hele kerk of zelfs een paar collega’s of sportmaatjes.

‘Uiteindelijk profiteerde de hele buurt’

Voor de landen waar Tearfund projecten uitvoert, bleek de CCT-aanpak de sleutel tot de groei van gemeenschappen te zijn. 

Mira geeft een voorbeeld uit Oeganda: “Een gelovige man nam, geïnspireerd door wat hij in de Bijbel las, het initiatief om samen met zijn buurtgenoten een zompig moeras uit te graven. Ze veranderden het in een visvijver en verkochten vervolgens de vissen. Uiteindelijk profiteerde de hele buurt van de nieuwe vijver.”

Jezus zichtbaar maken 
“In Zuid-Soedan leren vrouwen via een landbouwtraining verschillende groentes te verbouwen, die ze vervolgens verkopen om hun gezin te onderhouden”, vervolgt Mira. “En in Haïti ondersteunt de kerk jongeren met onderwijs. We zien het overal waar we werken: als kerkleden naar buiten stappen en Jezus als het ware zichtbaar maken via positieve initatieven en ontmoetingen, gebeuren er bijzondere dingen.”

Tekst: Lynn den Hartog

Op de hoogte blijven?

Schrijf je in voor de gratis digitale Visie-nieuwsbrief!

Lees onze privacyverklaring.

Deel dit artikel:

Meest gelezen

Lees ook

Schrijf je hier in voor de Visie-nieuwsbrief

Als christelijke gids willen we je helpen om te leven met God. We brengen je persoonlijke verhalen, verdiepende thema’s, christelijk nieuws en mediatips. In onze wekelijkse nieuwsbrief willen we je inspireren om hoopvol te leven en te geloven.

Lees onze privacyverklaring.