Adoptiefraude: 'Ik dacht: ik ben verhandeld'

Als ze 2,5 jaar oud is, wordt de in Sri Lanka geboren Sam geadopteerd door een Nederlands gezin. Gevraagd naar de sfeer in haar adoptiefamilie lacht ze: “Welke sfeer? Die was er niet. Het was altijd stil, alsof er ieder moment een bom kon barsten. Er werden vooral individuele dingen gedaan, vaak werd er een puzzel gemaakt, zat mijn adoptievader de krant te lezen of had mijn adoptiebroer zijn neus in een encyclopedie. Ik kan mij niet herinneren dat de radio bijvoorbeeld ooit aanstond.”

Onveilig

Haar adoptieouders hebben al drie zoons, waarvan er twee een beperking hebben en niet meer thuis wonen. Ondanks dat het gezin het financieel goed voor elkaar heeft, wordt ieder dubbeltje omgedraaid. Sam loopt dan ook vaak rond in oude kleding van haar adoptiebroers. Daarnaast wordt haar haar bij iedere kappersbeurt kort geknipt, ondanks dat Sam zelf graag lang haar zou willen. “Ik zag eruit als een klein, bruin jongetje, niet als een Nederlands meisje.” Op school wordt ze gepest, omdat ze er anders uitziet dan haar klasgenootjes.

Ook thuis is het voor Sam niet veilig. Vanaf haar zesde wordt ze misbruikt door haar adoptievader. “Ik zag alleen hoe het in ons gezin ging, dus ik dacht dat dat zo hoorde. Achteraf bleek pas dat dat helemaal niet zo was.” Het misbruik gaat jaren door, totdat Sam vriendjes begint te krijgen. Een aantal jaar later, op haar zeventiende, wordt ze door haar adoptievader uit huis gezet na een ruzie. 

Onze moeder had mij weggegeven zonder iets tegen hem te zeggen

Zoektocht

Sam gaat met hulp van de moeder van een vriendin op zichzelf wonen. Naast haar studie werkt ze dubbele shifts om zichzelf te kunnen onderhouden. Wanneer ze haar diploma heeft gehaald, gaat ze op reis naar Sri Lanka om op zoek te gaan naar haar biologische familie. Dat doet ze samen met Siri, die geadopteerden helpt hun familie te vinden. Haar moeder blijkt jaren daarvoor al te zijn overleden, maar ze kan haar oma, tante, zus en broer wel ontmoeten.

Siri waarschuwt haar van tevoren dat iedereen familie zal willen zijn, in de hoop geld te ontvangen. “Er zijn mensen die geld overmaken naar familie in Sri Lanka voor een huis. Dan komen ze een aantal jaren later terug en is het huis half af, maar staat er wel een Harley Davidson voor de deur.” Met enige scepsis gaat ze daardoor haar familie tegemoet. “Mijn broer stond voor mij, pakte mijn hand, en begon te zoeken. Toen hij een litteken op mijn vinger zag, wist hij dat ik was wie ik zei dat ik was. ‘Nangi,’ zei hij toen. Dat betekent zusje. Dat hij degene was die het meest sceptisch was, liet mij zien dat het ging om liefde en niet om geld. Hij had jaren voor mij gezorgd en onze moeder had mij weggegeven zonder iets tegen hem te zeggen.”

Adoptiefraude

Al tijdens de zoektocht blijkt dat veel van Sams gegevens niet kloppen. “In Sri Lanka kreeg ik te horen dat mijn papieren kwijt waren, ik dacht: dat is vast gewoon hoe het gaat.” Ook vertelt haar oma dat haar geboortedatum anders is dan die op haar paspoort. Vanaf dan is het te pijnlijk om haar verjaardag te vieren.

Jaren later ziet ze een aflevering van Zembla over misstanden bij adoptie en beseft Sam hoeveel er ook bij haar adoptie is foutgegaan. “Ik dacht: ik ben verhandeld. Dit heeft niets te maken met dat iemand een kindje liefde wilde geven, het ging om geld.” Samen met andere geadopteerden start ze een rechtszaak tegen de Nederlandse staat, die op de hoogte was van de misstanden bij adoptiebureaus en de adopties toch goedkeurden.

Wat Sam het liefst zou willen, is haar geboortedatum veranderen in haar paspoort. “Dat kan niet zomaar, want het heeft invloed op je pensioenleeftijd, je studiefinanciering, allerlei financiële zaken. Ondertussen word ik elke dag geconfronteerd met een geboortedatum die niet van mij is. Als ik een herhaalrecept bij de dokter ophaal, moet ik steeds weer die datum invullen. Ik ben geen gefrustreerde geadopteerde, maar nu word ik er dagelijks aan herinnerd dat er gefraudeerd is, dus ik ga alle wegen bewandelen die er te bewandelen zijn.”

Verbinding

Ondanks alles wat haar is overkomen en de slepende rechtszaak die nog te wachten staat, staat Sam erg positief in het leven. Ze runt een succesvol spellenbedrijf, een droom voor iemand die in de kleuterklas bleef zitten omdat ze té druk was met spelletjes spelen. Het begon met quizzen die ze organiseerde in een lokale kroeg. “Ik was net verhuisd van de Randstad naar Duiven. Waarschijnlijk ken je die plaats alleen van de Ikea, er is niets te doen. Ik kende niemand en wilde graag in verbinding komen met mensen, dus ik besloot mee te doen aan een quiz. Toen ik binnenkwam zag ik allemaal tafeltjes met gehaakte kleedjes, en alle deelnemers waren zeventig plus. Ik was begin dertig. Dat was niet hoe ik me had voorgesteld dat ik een nieuwe vriendenkring ging opbouwen.”

Sam besluit de stoute schoenen aan te trekken, en loopt naar een kroeg in dezelfde straat. “Ik heb gezegd dat ik graag mensen wilde leren kennen, en dat ik een ander soort quizzen wilde organiseren, voor een jonger publiek. Dat mocht ik doen in die kroeg.”

Degene die The Sound of Music het vaakst had gezien was één van de stoere mannen

Dat is het begin van een succesvol spellenbedrijf, waarmee Sam onder andere quizzen voor bedrijfsuitjes bedenkt en presenteert. Het doel is om verbinding te creëren. Wat ze in haar jeugd miste, is nu een belangrijk onderdeel van haar dagelijkse werk. Ze noemt een bijzonder voorbeeld. “Ik organiseerde een keer een quiz voor een school, met voornamelijk juffen en twee mannelijke conciërges. Toen bij de antwoorden bleek dat degene die The Sound of Music het vaakst had gezien één van de stoere mannen was, moest iedereen hard lachen. Hij zei vervolgens: ‘Dit is de lievelingsfilm van mijn overleden vrouw, als ik hem kijk voelt het of ze weer naast mij op de bank zit’. Op zulke momenten ontstaat er zo’n verbinding in een team.”

Je hebt wél invloed op datgene dat jij wil bereiken.

Daarnaast heeft Sam de afgelopen jaren hard aan zichzelf gewerkt. “Dat begon in 2017, op oudejaarsavond. Ik zat alleen beneden op de bank, met een zielig toastje. Ik was net verhuisd en voelde me zo eenzaam. Toen besloot ik dat ik het anders wilde. Ik deed mee aan het programma 365 dagen succesvol. Daar heb ik geleerd dat je altijd de keuze hebt om iets van je leven te maken. Ik ben gedupeerd door alle beslissingen die voor mij zijn gemaakt. Er is besloten dat ik in een ander land moest wonen. Er is besloten dat ik in dit gezin kwam. Er is besloten dat ik misbruikt werd. Dat zijn allemaal dingen waar ik geen invloed op heb gehad.

Maar je bent niet je verleden en je hebt wél invloed op datgene dat jij wil bereiken. Het motto van mijn boek is dan ook: ‘je kunt alles worden wat je wilt - maar vooral jezelf’.”

Fotocredits: Saskia van der Leij