Anticonceptie, wat moet je ermee?!

Uit onderzoek van NPV Zorg voor leven blijkt dat 39% van de christenen het moeilijk vindt om een keuze te maken om wel of geen anticonceptie te gebruiken. Als middel tegen menstruatiestoornissen, acné, migraine of overgangsklachten wordt het gebruik van anticonceptie breed geaccepteerd (ruim 80%), terwijl de meeste mensen voorbehoedsmiddelen gebruiken om na een zwangerschap niet te snel opnieuw zwanger te raken (44%) of om nog niet zwanger te worden (33%). Om zelf een afweging te maken, is het wel handig om te weten wat er zoal bestaat op de anticonceptiemarkt. En welke ethische vraagstukken daarbij komen kijken.

Anticonceptie #1: De pil

Hoe werkt het?

De pil is volgens het onderzoek door NPV Zorg voor leven na het condoom (68%) de meest gebruikte anticonceptiemethode onder christenen (65%). Het is een hormonaal middel om een eirijping af te remmen en een eisprong te voorkomen. De pil komt in allerlei vormen en maten, kan invloed hebben op je stemming of gedrag en geeft een iets verhoogd risico op hart- en vaatziekten.

Welke ethische dilemma’s komen erbij kijken?

Als er toch sprake is van een bevruchting, dan zorgt de pil ervoor dat het bevruchte eitje zich niet kan innestelen; de zogenaamde abortieve werking. Er is discussie over hoe groot deze kans is.

Hoe betrouwbaar is deze anticonceptie?

Wanneer je de pil netjes elke dag slikt, is de betrouwbaarheid 99,5 tot 99,9%. In de praktijk wordt per jaar ongeveer 3% van de vrouwen die de pil slikt toch zwanger. Dit komt vaak door gebruikersfouten.

Anticonceptie #2: Het condoom, vrouwencondoom of pessarium

Hoe werkt het?

Bij deze zogenaamde ‘barrière-opwerpende methode’ vangt het condoom, een rubberen hoesje om het geslachtsdeel van de man, het zaad op. Er bestaat ook een vrouwencondoom: een doorzichtig, rubber zakje dat in je vagina het sperma opvangt. Nog een optie is het pessarium: een rubberen kapje dat zaad doodt, dat je over de baarmoederhals plaatst.

Welke ethische dilemma’s komen erbij kijken?

Deze anticonceptiemiddelen voorkomen een bevruchting, waardoor ze voor veel christenen passen binnen de visie die uitgaat van bescherming van het leven.

Hoe betrouwbaar is deze anticonceptie?

Het komt weleens voor dat een condoom tijdens seks scheurt of afgaat, waardoor je alsnog zwanger kan raken.

Anticonceptie #3: Het spiraaltje

Hoe werkt het?

Het hormoonspiraaltje (Mirena), een klein staafje met twee draadjes dat door de dokter wordt ingebracht, geeft geleidelijk het hormoon levonorgestrel af. Dit verhindert de eisprong en verdikt het slijm in je baarmoederhals, waardoor zaadcellen de baarmoeder niet in komen. De koperspiraal maakt zaadcellen die de baarmoeder binnendringen onvruchtbaar.

Welke ethische dilemma’s komen erbij kijken?

Ook hierbij geldt: is er toch een conceptie, dan kan het embryo zich niet innestelen. Dat botst voor sommige christenen met het idee dat het embryo vanaf de eerste seconde volwaardig mens is en beschermd moet worden. 

Hoe betrouwbaar is deze anticonceptie?

Van de 1000 vrouwen die het koperspiraal gebruiken, raken er per jaar toch 10 vrouwen zwanger. De kans om zwanger te worden met het hormoonspiraaltje is vrijwel nul.

Anticonceptie #4: De morning-afterpil

Hoe werkt het?

Als je deze hormoonpil slikt voor de eisprong, wordt de eisprong uitgesteld. Slik je de morning-afterpil tijdens of na de eisprong, dan zorgt die ervoor dat het eventuele bevruchte eitje zich niet kan innestelen in de baarmoeder. De werking is dan dus ‘abortief’.  

Welke ethische dilemma’s komen erbij kijken?

De morning-afterpil maakt dat eventueel nieuw leven zich niet kan innestelen in de baarmoeder. Dat botst voor sommige christenen met het idee dat nieuw leven vanaf het eerste moment beschermd moet worden. 

Hoe betrouwbaar is deze anticonceptie?

Als je binnen twaalf uur na onbeschermde seks de morning-afterpil slikt, is de kans op zwangerschap 0,5%. Na die twaalf uur is de kans op zwangerschap 2%.

Anticonceptie #5: Sterilisatie

Hoe werkt het?

De zaadleiders van de man of eileiders van de vrouw worden met een chirurgische ingreep afgesloten, zodat het sperma de eicel niet meer kan bereiken.

Welke ethische dilemma’s komen erbij kijken?

Deze vorm van anticonceptie is rigoureus, want het sluit de weg naar kinderen vrijwel definitief af. Na het steriliseren ben je blijvend onvruchtbaar. Daarom is het van belang om er goed over na te denken en erover te praten met je partner en arts.

Hoe betrouwbaar is deze anticonceptie?

Hoewel steriliseren in principe onvruchtbaarheid veroorzaakt, biedt het geen 100% garantie om nooit meer zwanger te worden. De kans op zwangerschap is wel erg klein.

Anticonceptie #6: De nuvaring

HOE WERKT HET?

De nuvaring is een vaginale ring die oestrogeen- en progestageenhormonen afgeeft. Deze ring kan je zelf inbrengen. Hij moet elke drie weken verwijderd worden, waarna je een menstruatie krijgt. De hormonen in de ring remmen de eisprong en voorkomen dat er een eicel vrijkomt tijdens de cyclus. Bovendien maakt het de slijmprop in de baarmoederhals moeilijk doordringbaar voor zaadcellen.

WELKE ETHISCHE DILEMMA’S KOMEN ERBIJ KIJKEN?

De hormonen in de ring zorgen er ook voor dat de binnenkant van de baarmoeder minder geschikt wordt voor het innestelen van een eventueel bevruchte eicel. De werking is in dat geval daarom ‘abortief’. 

HOE BETROUWBAAR IS DEZE ANTICONCEPTIE?

Als je de ring op de eerste dag van je menstruatie inbrengt, is de betrouwbaarheid van deze anticonceptie vergelijkbaar met die van de pil. De betrouwbaar ligt dus tussen de 99,5 en 99,9%.

Anticonceptie #7: De anticonceptiepleister

HOE WERKT HET?

Je plakt drie weken achter elkaar elke week een nieuwe pleister op je bil, buik, de buitenkant van je bovenarm of de bovenkant van je rug. De anticonceptiepleister geeft de hormonen oestrogeen en progestageen af, die ervoor zorgen dat er geen eicel vrijkomt. Via de huid worden deze door het bloed opgenomen. De vierde week plak je geen pleister en word je ongesteld.

WELKE ETHISCHE DILEMMA’S KOMEN ERBIJ KIJKEN?

De hormonen in de anticonceptiepleister veranderen o.a. het slijm aan de ingang van de baarmoeder, zodat zaadcellen er moeilijker door kunnen. Ook zorgt het ervoor dat het slijmvlies in de baarmoederholte ongeschikt wordt voor innesteling van een eventueel bevruchte eicel. De werking is in zo’n geval dus ‘abortief’.

HOE BETROUWBAAR IS DEZE ANTICONCEPTIE?

De pleister is erg betrouwbaar. Drie op de duizend vrouwen wordt toch zwanger. De kans op zwangerschap is ongeveer 0,3%. Belangrijk om te weten: bij vrouwen die meer dan 90 kilo wegen is de pleister niet betrouwbaar.

Anticonceptie #8: Het implantatiestaafje

HOE WERKT HET?

Het implantatiestaafje is een klein staafje dat de huisarts inbrengt onder de huid in de bovenarm. Het geeft progestageen af, wat ervoor zorgt dat er geen eicel vrijkomt. Het slijm aan de ingang van de baarmoeder wordt minder doorgankelijk voor zaadcellen.

WELKE ETHISCHE DILEMMA’S KOMEN ERBIJ KIJKEN?

Het slijmvlies in de baarmoederholte wordt door het staafje ongeschikt voor innesteling van een eventueel toch bevruchte eicel. De werking kan dus ‘abortief’ zijn.

HOE BETROUWBAAR IS DEZE ANTICONCEPTIE?

Het implantatiestaafje is net zo betrouwbaar als andere anticonceptie die hormonen afgeven (de pil, anticonceptiepleister, nuvaring). De kans op zwangerschap is 0,3%.

Anticonceptie #9: Natuurlijke methodes

HOE WERKT HET?

Er zijn veel verschillende natuurlijke methoden. Elke methode heeft een eigen betrouwbaarheid, maar over het algemeen zou je kunnen zeggen dat de natuurlijke methoden minder betrouwbaar zijn dan de methoden 1 tot en met 8.

Eén methode is om de dagen waarop je vruchtbaar bent bij te houden door te rekenen. Je kunt hierbij gebruik maken van de kalendermethode of van diverse apps. Deze methode wordt afgeraden als je zwangerschap wilt voorkomen.

Bij de tweede methode kun je je vruchtbaarheid berekenen op basis van temperatuur. Je lichaamstemperatuur gaat rond de eisprong zo’n 0,3-0,5 graden Celsius omhoog. In die periode kan de eicel bevrucht worden, daarna niet meer. De temperatuurmethode van Döring wordt hierbij vaak gebruikt.

Een derde optie is het meten van je vruchtbaarheid aan de hand van je cervixslijm (slijm uit de baarmoederhals). De Billings ovulatiemethode (BOM) is het bekendst, maar deze wordt in Nederland niet onderwezen. Wel kan je hier Engelstalige boeken over lezen. In Nederland is FertilityCare actief.

Tot slot is er de sympto-thermale methode. Deze methode combineert alle kennis uit de voorgaande methodes. In Nederland bestaat alleen de sympto-thermale methode Sensiplan. Er bestaan ook apps gebaseerd op de sympto-thermale methode. De apps zijn echter niet wetenschappelijk onderzocht.

WELKE ETHISCHE DILEMMA’S KOMEN ERBIJ KIJKEN?

Omdat je bij veel van deze methodes bewust kiest om de vruchtbare dagen te vermijden zodat er geen conceptie plaatsvindt, zijn er geen ethische dilemma’s om je druk over te maken. Het leven van een embryo is bij deze methodes namelijk niet in het geding.

HOE BETROUWBAAR IS DEZE ANTICONCEPTIE?

Zoals hierboven beschreven varieert de betrouwbaarheid van de natuurlijke methodes. De rekenmethode en de temperatuurmethode van Döring zijn zeer onbetrouwbaar. Het feit dat veel vrouwen geen regelmatige cyclus hebben, maakt het lastig om met zekerheid te zeggen wanneer je wel of niet vruchtbaar bent. Daarnaast kan je temperatuur om verschillende redenen schommelen, waardoor je nooit zeker kan weten of je temperatuur iets verhoogd is door je eisprong.

De Billings ovulatiemethode, waarbij de vruchtbaarheid wordt gemeten aan de hand van cervixslijm, heeft ook een lage betrouwbaarheid. Als je voor deze methode een cursus volgt, is de methode wel heel betrouwbaar. De sympto-thermale methode is eveneens heel betrouwbaar, mits je er een cursus voor volgt. De apps die hetzelfde beweren te meten, halen niet dezelfde betrouwbaarheid en zijn bovendien nog niet goed wetenschappelijk onderzocht.

Bronnen: npvzorg.nl, pilonline.nl, thuisarts.nl, anticonceptie.nl
Geschreven door: Charlotte & Wendy

Hoe lang moet je nog voorbehoedsmiddelen blijven gebruiken als je in de overgang komt? Lees hier een artikel over je ei-productie tijdens de menopauze.