Biologische boerin Pytsje: 'We kijken hoe het vroeger ging om terug te gaan naar die basis'

Het stukje natuur waarop biologische boerin Pytsje Bokma (35) met haar man mag ‘passen’, wil ze zoveel mogelijk natuurlijk behandelen. “Mijn man en ik hebben een biologisch melkveebedrijf met zo’n honderd koeien en vijftig stuks kleinvee, op een eiland dat natuurgebied is van Staatsbosbeheer. Ik geniet van de vrijheid, de rust en de ruimte die we hier hebben. Verder is het fijn dat mijn man altijd thuis is. Wij mogen voor dit eiland zorgen en dat willen we op de allerbeste manier doen. Dat is voor ons zo dicht mogelijk bij de natuur blijven.

We bemesten ons land bijvoorbeeld met zelfgeproduceerde mest. Als je kunstmest aanvoert, vraag je veel meer van de plant dan hij van nature kan. Zo put je de plant en de bodem uit, waardoor ze op een gegeven moment niet veel meer kunnen geven. Veel boeren hebben door het strooien van kunstmest hoog productief gras, waardoor koeien veel melk geven. In onze weides groeien veel kruiden. Die werken als medicijn.

Koeien zoeken zelf op wat ze nodig hebben. Ze eten bijvoorbeeld paardenbloemen, daar zit vitamine K in. Afwisseling van planten en gras is goed voor de koeien. Daarnaast zorgt het voor een goede biodiversiteit, de verscheidenheid van planten en dieren. Op de kruiden komen insecten af, waardoor weidevogels veel voedsel kunnen vinden. Elk jaar broeden hier veel vogels. Prachtig!

Van nature hebben koeien horens. Voor de gemiddelde boer is dat onhandig, want daarmee passen de koeienhoofden niet door de tralies van het voerhek en kunnen ze elkaar bezeren. Daarom halen de meeste boeren de horens weg, terwijl het een soort reservepotje is waar de koe mineralen uit put als hij tekortkomt. Als er geen horens zijn, halen koeien hun mineralen uit de klauwen, waardoor kreupelheid kan ontstaan, met alle veeartskosten van dien. Bijna al onze koeien hebben horens. We gebruiken speciale voerhekken en doordat ze genoeg ruimte hebben, bezeren ze elkaar niet. We kijken steeds hoe het vroeger ging om terug te gaan naar die basis. Dat is vaak het beste.

De gemiddelde koe geeft zo’n tienduizend liter melk per jaar en die van ons 4.200 liter. Dat is minder, maar de melk is wel lekkerder. Voor mij is er niets leukers dan tussen de koeien bezig te zijn. Ik geniet daarvan! Koeien die gekalverd hebben, willen de nageboorte opeten. Daar krijgen zij bij ons de kans voor. Dat zit in hun natuur, omdat ze sporen willen wissen voor roofdieren. Bovendien zitten er goede stoffen in voor de koe.

Ik moet eerlijk vertellen dat we één ding niet natuurlijk benaderen en dat is dat we kalfjes weghalen bij hun moeder. Het beste is als ze bij elkaar blijven. Maar het kalf drinkt dan alle melk op, wat ten koste van onze inkomsten zou gaan. Op de boerderij kunnen onze drie kinderen lekker buiten spelen. Het erf is uitdagend en er zijn gevaren. Als ze ergens op willen klimmen en het lukt één van hen niet, dan helpt de ander een handje. Hierdoor leren ze op elkaar te letten en samen te werken. Daar word ik heel blij van.”

Beeld: Nienke van Denderen
Lees ook: Boerin Cobi geniet op haar zorgboerderij met ouderen