Boemerangkinderen: als je kinderen opeens weer thuis komen wonen

Ook in het gezin van Heleen fladderden de kinderen weer terug in het nest. Na jarenlang de zorg gehad te hebben voor haar vier kinderen vond Heleen het eigenlijk wel lekker, wat meer rust in huis. Maar inmiddels is haar oudste zoon voor de tweede keer met zijn hele hebben en houden bij haar ingetrokken. “Al die spullen, daar word ik wel knettergek van. Meubels, een koelkast, en aan elke deur een wasrekje. Ik kan niet goed tegen troep. En hoe meer mensen je in huis hebt, hoe meer troep dat geeft. Toen mijn zoon de tweede keer terugkwam, heb ik daarom gezegd dat zijn grote spullen in de opslag moesten.
Hoewel de kinderen volwassen zijn, blijf ik toch in de zorgrol. Ik neem de meeste huishoudelijke taken op me. De kinderen houden niet van koken. Ikzelf eigenlijk ook niet, maar ik doe het dan toch, in de meeste gevallen. Of ik moet ze echt nadrukkelijk vragen om iets klaar te maken. Dan doen ze het wel, hoor. Maar soms verlang ik gewoon naar rust, naar even niets. Overigens zijn we wel heel flexibel met z’n allen. Er wordt ook echt rekening gehouden met mijn wensen. En we hebben het heel gezellig met elkaar.”

Naar aanleiding van CBS-onderzoek rondom ‘boemerangkinderen’ werd in de media regelmatig geroepen dat jongeren tegenwoordig onvolwassen en onverantwoordelijk zijn. Orthopedagoog Wilma Bakkeren is het daar niet mee eens. “Ik vind jongeren niet onvolwassen. Wat ik merk is dat jongeren opgroeien in een belevingscultuur. Er is enorm veel informatie voorhanden. Ze kunnen met al hun vragen terecht bij Google. Daarnaast is er op het gebied van studie en werk zoveel mogelijk.” Wilma begeleidt als hulpverlener kinderen, jongeren en adolescenten bij vraagstukken die spelen in hun identiteitsvorming. “Jongeren hebben veel meer dromen. En een beter zicht op hun eigen verlangens. Ze kunnen ergens aan beginnen en blijkt dat het niet te zijn, dan stoppen ze. Vijftig jaar geleden was dit heel anders. Die keuzevrijheid geldt voor alle terreinen van hun leven: voor opleiding, werk, maar ook voor relaties. Maar het effect is wel dat het voor hen daardoor ook onoverzichtelijker kan worden. Ik vind het persoonlijk fantastisch dat er voor jongeren zoveel mogelijk is. Maar ik vind het ook geen wonder dat ze niet onmiddellijk de juiste studie pikken. Of dat op kamers wonen niet direct lukt..”

Volgens Wilma hebben volwassenen en ouders een belangrijke rol wanneer jongeren een keuze moeten maken. “Adolescenten hebben ook begeleiding nodig. Maar wel op een andere manier dan wanneer ze kind zijn. Ze willen graag overzicht over de veelheid aan informatie en mogelijkheden. En daarbij is het fijn als er volwassenen zijn die op een gelijkwaardige manier met ze in gesprek gaan. Op die manier kun je elkaar ontmoeten en helpen: wat is er gebeurd in jouw leven? Wat houdt je keuze in? Wat zijn de voor- en nadelen? Ga daar een open gesprek over aan. Als jongeren terugkeren naar huis is het ook fijn als ouders hen niet alleen huisvesten, maar ook ervaringen delen. Daar hebben hun kinderen behoefte aan.”

Een aantal tips voor het gesprek:

• Maak afspraken over hoelang je kind ditmaal bij je in huis blijft. Zorg dat er geen sprake is van een ‘open einde’.
• Inventariseer wat de verwachtingen over en weer zijn. “Wanneer kook jij, doe je ook eens boodschappen? Hoe vaak komen je vrienden over de vloer?”
• Elke jongere moet leren dat het leven geld kost. Dus welke financiële bijdrage levert je kind?
• Neem geen verantwoordelijkheden over. Als er bijvoorbeeld schulden zijn, betaal die niet af. Je kunt wel een renteloze lening aanbieden.
• Leef je eigen leven, ga niet je hele leven weer omzetten voor je kind.
• Geef aan dat je als ouder ook behoefte aan privétijd hebt.

Het verhaal van Annemarie

Annemarie (52) is moeder van vier kinderen en gelukkig getrouwd met Christiaan.* In haar huis keerden in 2012 twee boemerangkinderen terug.

"Ruim tweeënhalf jaar geleden vertrok zoon Kees voor een studie naar Delft. In de weekends kwam hij naar huis voor de voetbalclub. Maar in februari stopte hij met zijn studie. De studie lukte niet en bleek niet bij hem te passen. Kees keerde met zijn boeltje terug. Dat was heel vanzelfsprekend.

Bij onze oudste dochter Sophie zag ik het minder aankomen. Ze was al jaren het huis uit. Haar oude kamer was na overleg leeggehaald en na een interne verhuizing woonde haar broer op haar kamer. Als ze thuiskwam, sliep ze in de logeerkamer, waar ook andere logés terechtkonden. Maar Sophie wilde na haar bachelor een tussenjaar doen met een stage en een werkreis naar Afrika. Het was financieel aantrekkelijker om weer thuis te komen wonen. Ik hoefde er geen moment over na te denken, maar we hebben wel met haar besproken dat het van beide kanten wennen zou zijn. Ze kwam ook in de minst aantrekkelijke kamer van het huis terecht. Maar ze heeft het heel goed opgepakt."

Voor Annemarie en haar man was het wel even schakelen. "Met minder mensen in huis is het rustiger en overzichtelijker. Als ze jonger zijn, is het toch anders. Inmiddels zijn ze mondiger, groter, iedereen heeft meer activiteiten, we zitten duidelijk in een andere fase. De ouderen geven ook commentaar op onze opvoedingsstijl. De jongeren mogen volgens de oudsten veel meer dan zij vroeger.

Heel concreet kan het een drukte van belang zijn rond de badkamer. Een aantal dagen zijn er drie mensen die tussen halfzeven en zeven uur moeten douchen om zo op tijd weg te kunnen. Daar moet je wel afspraken over maken. Elke avond vragen we wie er de volgende dag mee-eet. Door sporttraining, baantjes en relaties is elke maaltijd anders. En iets wat voor ons als echtpaar ook speelde: wanneer vrij je met elkaar? Dat is echt een beetje zoeken als het zo onrustig is in huis. Niet dat ze de slaapkamer in komen zetten, maar toch.

Echt opvoeden doe je natuurlijk niet meer als iemand 22 is. Maar aanspreken op normale tafelmanier en omgangsvormen doe ik wel. We hebben de kinderen bijvoorbeeld opgevoed met ‘niet van je mes likken’. Sophie doet dat wel. Dat benoem ik zo af en toe wel.

Inmiddels heeft Sophie trouwplannen. En zo ziet het ernaar uit dat het huis toch weer leger gaat worden. Annemarie: "Ik ben dol op mijn kinderen, maar het idee dat het straks rustiger wordt, spreekt me wel aan. Maar de deur blijft altijd wijd openstaan. Ik denk dat je je kinderen nooit echt de deur wijst. Dan moet de situatie wel heel slecht zijn."

*Omwille van de privacy van betrokkenen zijn de namen in dit artikel gefingeerd.

Boemerangkinderen

Vroeger ging je als jongvolwassene het huis uit en keerde je niet meer terug onder moeders paraplu. Maar een groeiende groep jongeren trekt weer in bij pa en ma voor een periode langer dan vier maanden. Ze breken hun studie af, gaan een tussenjaar doen, raken hun baan kwijt of hun relatie loopt op de klippen. Het CBS becijferde in 2010 voor het eerst de positie van de zogenaamde boemerangkinderen. Medio 2014 verschijnt er een vervolgonderzoek van demograaf professor Latten en zal het CBS staven of de trend zich heeft doorgezet.

Uit de conclusies in 2010:

“Van de kinderen die sinds de jaren negentig uit huis gingen is ongeveer 15 procent een boemerangkind: zij keerden na verloop van tijd voor een poosje terug naar het ouderlijk huis. Het aandeel boemerangkinderen ligt onder kinderen die sinds de jaren negentig uit huis gingen bijna twee keer zo hoog als onder nestverlaters in de jaren zeventig.” (Bron: CBS)